Fenix Food Factory groeide de afgelopen jaren uit tot een heuse hotspot. Maar toch is de toekomst van de Rotterdamse foodhal onzeker. Het pand waar de versmarkt gevestigd is heeft een nieuwe eigenaar, en die heeft hele andere plannen met het de locatie. Wat is er precies aan de hand en hoe nu verder?

Wat is Fenix Food Factory?
Wie denkt aan Rotterdam in combinatie met een foodpaleis, denkt hoogstwaarschijnlijk het eerst aan de Markthal. Maar enkele maanden vóór dat veelbesproken foodconcept in het centrum van de stad, opende iets ten zuiden in de wijk Katendrecht al Fenix Food Factory. Op initiatief van de Rotterdamse brouwerij Kaapse Brouwers ging de foodhal van start met zeven regionale versondernemers. In de loop der jaren groeide dat uit tot twaalf foodstands met onder meer kaas, groenten en fruit, koffie, brood en uiteraard het bier van de oprichters. Sinds de opening is Fenix Food Factory een trekpleister geworden die een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de wijk. “We hadden het succes echt niet zien aankomen met die tien man die dagelijks het bruggetje overgingen”, zei mede-initiatiefnemer Tsjomme Zijlstra ten tijde van het tweejarig bestaan tegenover Open Rotterdam, doelend op de Rijnhavenbrug die Katendrecht met het centrum vormt. Hij verklaart het succes door de ‘eigengereidheid’ van de ondernemers. Fenix Food Factory is volgens hem, in tegenstelling tot de Markthal, geen concept. “Het is gewoon gegroeid. We zijn oprecht bezig met onze producten en mensen voelen dat.”

Dat Fenix Food Factory niet eeuwig in zijn loods op het Rotterdamse schiereiland zou kunnen blijven, is geen verrassing. Het oorspronkelijke tijdelijke huurcontract werd ruim een jaar geleden al eens met twee jaar verlengd tot januari 2020. Dat was al een meevaller, want oorspronkelijk zou het pand vorig jaar al een nieuwe bestemming krijgen en de foodhal op zoek moeten naar iets nieuws. Maar omdat de gemeente, destijds nog de eigenaar van het pand, nog geen concrete plannen had met het pand, kreeg Fenix meer tijd. 

Wie is de nieuwe eigenaar van het pand?
In maart kwam al naar buiten dat de loods, Fenix II genaamd, werd verkocht aan de Stichting Droom en Daad. De lokale en onafhankelijke stichting zegt zich in te zetten om Rotterdam ‘nog beter en mooier’ te maken. Droom en Daad initieert en realiseert diverse culturele en kunstzinnige initiatieven en liet al direct bij de overname weten wat het met de loods van plan was. De eerste verdieping daarvan moet worden omgetoverd in een museum over landverhuizers, terwijl op de begane grond ‘culturele, culinaire en creatieve voorzieningen’ worden ondergebracht. Zijlstra reageerde in eerste instantie nog vol enthousiasme op de komst van de nieuwe eigenaar. ,,We zijn verheugd dat een stichting de loods heeft overgenomen en hij dus behouden blijft als industrieel erfgoed", zei hij in Metro. Directeur Wim Pijbes van Droom en Daad had aangekondigd de loods te zullen renoveren, wat Zijlstra als goed nieuws beschouwde. “Als wij hier kunnen blijven, zitten we straks op een van de mooiste plekken van Rotterdam."

Waarom is de toekomst van Fenix nu onzeker?
Het enthousiasme van Zijlstra slinkt snel als blijkt dat de toekomst voor Fenix op zijn huidige locatie helemaal niet zo zeker is. Want hoewel op de begane grond ruimte komt voor horeca, is niet duidelijk of de nieuwe eigenaar daarbij aan de bestaande foodhal denkt. “We willen weten waar we rekening mee moeten houden, maar Droom en Daad wil niet met ons in gesprek om over de toekomst te praten”, beweert Zijlstra in het AD. Pijbes spreekt dat tegen. Zijn stichting is volgens hem ‘altijd bereid om in gesprek te gaan’. “We hanteren volstrekte openheid. Ons belang is dat het gebouw in de huidige vorm blijft bestaan en we zijn nu aan het nadenken over de verdere invulling.”

Het bestemmingsplan biedt ruimte voor een ‘culinaire’ invulling zoals Fenix Food Factory, maar Pijbes deelt vast een waarschuwing uit die het voor de ondernemers niet aantrekkelijker op zal maken. “De huren zijn nu nog vrij laag, die zullen hoe dan ook omhoog gaan.”

Waarom voelt Fenix Food Factory zich genegeerd?
Dat de nieuwe eigenaar mogelijk geen plaats heeft voor de Fenix Food Factory, is niet het enige wat de ondernemers achter de foodhal in het verkeerde keelgat schiet. Want al bijna anderhalf jaar geleden lag er een plan van ondernemers in de loods zelf om het pand nieuw leven in te blazen, ontdekte NRC. De eerste verdieping was daarin bestemd voor werkplekken en kunst en cultuur, het dak voor veertig creatieve woningen en een publiek park. Fenix Food Factory zou hierbij mede-eigenaar worden van de loods. Maar het vorige gemeentebestuur heeft daar volgens Zijlstra nooit inhoudelijk op gereageerd, wat door de gemeente een ‘administratieve fout’ wordt genoemd. Kort daarna meldde zich Droom en Daad, die het pand uiteindelijk in bezit kreeg.

Zijlstra noemt de gang van zaken tegenover de krant ‘wrang’. "De stad gebruikt ons echt als marketingtool. We zijn daar ook blij mee. Maar als je dan zo wordt behandeld…” Ook volgens columnist Wessel Penning zou het verdwijnen van Fenix Food Factory eeuwig zonde zijn. “De FFF is de trekpleister die Rotterdam nooit had, voor toeristen en onszelf”, schrijft hij in zijn column in het AD. “Als Fenix Food Factory uit Katendrecht verdwijnt en wordt weggestopt op een lullige plek elders in Rotterdam, dan falen de mensen die het hier voor het zeggen hebben.”

Welke mogelijke nieuwe locaties zijn er?
Inmiddels zoeken de mensen achter de foodhal naar een alternatieve plek. Het oorspronkelijke plan was dat Fenix Food Factory zou verhuizen naar de loods Fenix I, aan de andere kant van de Rijnhavenbrug, die momenteel verbouwd wordt om er woningen te vestigen. “We zijn nog steeds in gesprek met Fenix I, maar dat is een stuk duurder dan de plek waar we nu zitten, dus dat moeten we goed doorrekenen”, zegt Zijlstra in het AD. “Verder zijn we in gesprek met het Havenbedrijf of er nog ergens een leuke loods vrij is.” Makkelijk is dat volgens hem niet, omdat het aantal geschikte plekken schaars is. Een tijdelijk alternatief zou een drijvend platform in de buurt van de huidige locatie kunnen zijn. Zijlstra is met een architect in gesprek over die variant, die volgens hem alleen mogelijk is als zeker is dat Droom en Daad vanaf 2023 weer plek voor de foodhal heeft in zijn huidige loods. 

Het nieuws over de onzekere toekomst van Fenix Food Factory valt samen met de opening van de Foodhallen, pal aan de overkant op de Wilhelminapier. Het concept zit al vier jaar met veel succes in Amsterdam, wat eigenaar Chong Chu ertoe bracht ook in de tweede stad van het land een vestiging te openen. Hoewel beide hallen volgens hem prima naast elkaar kunnen bestaan (“Fenix Food Factory is rauw en puur, wij mikken op een andere manier van eten”), zal hij waarschijnlijk geen traan laten om een eventueel vertrek van de concurrent op een steenworp afstand. Anders is dat voor de stadsbewoners, denkt Zijlstra. “Niet alleen wij vinden het jammer als Fenix Food Factory verdwijnt, ik denk dat heel veel Rotterdammers dat ook vinden."