‘Eind aan bescherming bestaande retail’

In het vergunningstraject voor de vestiging van (grote) winkels hoeven de effecten voor de bestaande retail niet meer onderzocht te worden. Dat stelt het Hof van Justitie van de Europese Unie. Dit zal doorklinken in de Nederlandse rechtspraak, stelt advocaat Iskander Haverkate van Gijs Heutink Advocaten in een opiniërend artikel in het Financieele Dagblad.

Tal van Nederlandse overheidsregelingen gaan vaak uit van het feit dat nieuwe detailhandel niet ten koste mag gaan van bestaande detailhandel, signaleert Haverkate. ‘In de praktijk gebruiken vooral bestaande winkeliers dergelijke argumenten om nieuwe vestigingen van concurrenten te weren.’

Volgens vaste rechtspraak van de hoogste bestuursrechter, de afdeling bestuursrechtspraak Raad van State, zijn deze marktonderzoeken nog steeds gerechtvaardigd, stelt de advocaat. ‘De benadering in deze kwesties is dat door de komst van nieuwe winkels niet zoveel bestaande winkels sluiten dat inwoners niet meer op acceptabele afstand hun inkopen kunnen doen.’Belangen van zittende concurrenten spelen daarbij geen rol, aldus de raad.

Deze problematiek speelt in meer Europese landen, weet Haverkate. ‘Het Hof van Justitie van de Europese Unie deed op 24 maart 2011 uitspraak in een zaak van de Europese Commissie tegen Spanje. Het hof achtte daarin een aantal nationale en regionale vestigingsregels in strijd met de vrijheid van vestiging. Het betrof hier ook regels die als uitgangspunt hebben dat moet worden onderzocht of er voldoende marktruimte is voor de vestiging van nieuwe winkels. Ook het effect op de bestaande winkelstructuur moet worden onderzocht.’

Volgens Haverkate laat het standpunt van het hof aan duidelijkheid niets te wensen over. ‘Onderzoeken naar beschikbare marktruimte en het effect op de bestaande winkels moet zuiver gebaseerd zijn op economische overwegingen, niet op consumentenbescherming. De rechtspraak van de hoogste bestuursrechter zal daarop moeten worden aangepast.’