‘Uitverkoop lijkt op klassiek liefdesverhaal’

De uitverkoop is een romantisch verhaal met jezelf in de hoofdrol en je hebt nog geen idee of je verhaal goed gaat aflopen. Zo verklaart psycholoog Ellen de Bruin in NRC Handelsblad de aantrekkingskracht van de sale. “Het is niet alleen dat spullen in de uitverkoop goedkoop zijn, al is dat natuurlijk mooi meegenomen in deze tijden van dalende koopkracht en stijgende lasten”, licht De Bruin toe.

“Als mensen – voornamelijk vrouwen – erachter komen dat het uitverkoop is, vormt er zich in hun hoofd een abstract verlangen naar dat ene object dat alles goed kan maken. Net als in een klassieke queeste moet je je concurrenten uitschakelen. Je hebt bovendien maar een beperkte tijd om de klus te klaren”, vertelt De Bruin. “Maar de vraag is wat er gebeurt als dit verlangen ineens in mensen opkomt.”

Twee Amerikaanse en twee Duitse psychologen onderzochten onlangs hoe vaak mensen iets willen en of ze het dan ook doen. De onderzoekers gaven 137 vrouwen en 71 mannen een telefoon mee die een week lang zeven keer per dag piepte. In de berichten werd gevraagd of de deelnemers nu iets wilden, of ze het probeerden te weerstaan en of dat ook lukte. De Bruin: “Mensen bleken gemiddeld de helft van de tijd iets te willen en in nog eens een kwart van de gepiepte gevallen hadden ze net daarvóór iets gewild. Slechts een op de 45 verlangens had iets te maken met geld uitgeven. Mensen probeerden gemiddeld op veertig procent van hun verlangens niet in te gaan. Zelfs een kwart van de verlangens die de proefpersonen zelf ‘onweerstaanbaar’ noemden wisten ze met wat moeite nog te weerstaan.”