Jumbo stapt als eerste Nederlandse supermarktketen in flitsbezorging. Het gaat om een samenwerking met Gorillas. Waarom deze stap? We vroegen het aan financieel topman Ton van Veen van Jumbo.

Wat dachten jullie: 'If you can't beat them, join them?'
In zekere zin wel. Al klinkt dat wat defensief. We zien ook echt kansen. Het biedt voor ons gelegenheid om juist in de steden waar Gorillas actief is extra marktpositie op te bouwen. Het zijn gebieden waar we van oudsher minder marktaandeel hebben.

Het is duidelijk dat flitsbezorging in een behoefte voorziet. Dat is niet alleen in Nederland zo, maar dat zien we ook in de landen om ons heen. Er zijn meerdere partijen die daar heel hard in groeien met veel kapitaal achter zich. Dan moet je de afweging maken: is dit een hype die overwaait of is dit iets wat permanent de markt doet veranderen?

Dan kun je twee dingen doen: je kunt het over je heen laten komen of je gaat je ook op dat terrein bewegen. Voor het opzetten van zo'n structuur hebben wij natuurlijk zelf geen honderden miljoenen durfkapitaal beschikbaar. Het zou voor een familiebedrijf ook een onverstandig besluit zijn om dat te doen. Dan kun je er inderdaad maar beter mee samenwerken.

Enerzijds gaan wij de darkstores beleveren: een groothandelsfunctie. Dat is waarschijnlijk aan het eind van dit kwartaal gerealiseerd. En aan de andere kant gaan zij de lastmile-distributie doen voor de Jumbo-klanten. Dat zal de tweede helft van het jaar worden.

Er zijn meerdere flitsbezorgers actief. Waarom de keuze voor Gorillas?
Gorillas is marktleider. Wij hebben ze leren kennen als een ondernemende partij, waar klantgerichtheid centraal staat. Ze proberen met hun assortimentskeuze, met vaak lokale producten en verse producten, het verschil te maken. Ze groeien hard en ze komen op ons heel betrouwbaar en solide over. En last but not least: ze hebben met Tesco in Engeland en Casino in Frankrijk al twee samenwerkingsverbanden opgebouwd in de korte tijd dat ze bestaan.

Gaat het om een exclusieve samenwerking?
Ja. Van twee kanten. Wij worden de enige leverancier van Gorillas, met een uitzondering voor lokaal assortiment. Er is ruimte om in elke stad lokale producten te sourcen, zoals onze franchisers ook doen. Maar als het gaat om landelijk verkrijgbare levensmiddelen, dan is Jumbo de exclusieve leverancier. Zowel in Nederland als in Vlaanderen. En omgekeerd zullen wij onze flitsbezorgactiviteiten alleen maar via Gorillas doen.

Het gaat om een samenwerking voor de lange termijn. Hoeveel jaar?
Om meerdere jaren. Dan moet je denken aan ten minste drie jaar. Naast de wholesale agreement (waarbij wij goederen leveren) en de service agreement (waarbij zij de lastmile-distributie doen voor de Jumbo-klanten) voorzien we een verdere uitbreiding van de samenwerking. Dat kan liggen op het gebied van gezamenlijke marketing, loyaliteitsacties en klantdata.

Het is ook niet uit te sluiten dat we een belang nemen in Gorillas. Dat kan op de landelijke entiteit zijn of op groepsniveau. Een andere optie: het gaat hier om snel fietsen en wij hebben een ploeg waar ze heel snel fietsen. Je kunt je voorstellen dat er een stukje co-sponsorship voor Team Jumbo-Visma ook onderdeel van de samenwerking gaat worden. Er ligt een pallet aan mogelijkheden om de komende tijd de samenwerking te intensiveren.

In het persbericht wordt ook gesproken van 'mogelijk ook gezamenlijke locatieontwikkeling'. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Flitsbezorging moet gebeuren vanuit specifieke darkstores. Wat niet gaat werken is dat flitsbezorgers in bestaande Jumbo-winkels tussen onze klanten door gaan rennen om daar producten te picken. Maar wat je je zou kunnen voorstellen: dat op een bestaande Jumbo-locatie waar misschien wat ruimte over is, we aanpalend een ruimte inrichten waar zij de orderpicking voor flitsbezorging kunnen doen.

Je merkt dat er maatschappelijk wat weerstand komt in steden als Amsterdam tegen al die darkstores. Als je dat doet op een locatie waar toch al een Jumbo-winkel gevestigd is, zou je die overlast wat kunnen beperken.

Gorillas is een van de initiatiefnemers van de werkgeversvereniging E-commerce Nederland. Jumbo heeft het voornemen om zich daarbij aan te sluiten en over te stappen naar een e-commerce-cao. Waarom?
De belangrijkste reden: we zien dat er sprake is van een disruptie van de levensmiddelenmarkt. Online is niet meer weg te denken. Het is inmiddels zo'n zeven procent van de omzet en dat percentage zal naar verwachting alleen maar verder gaan oplopen. Daar komt nu flitsbezorging bij.

Je ziet nu een diversiteit aan spelers. Je hebt de traditionele spelers waar wij bij horen en die zitten in de cao van de VGL (de Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Levensmiddelen). Dat is een arbeidsvoorwaardenpakket dat heel erg gericht is op fysieke winkels. Picnic heeft zijn eigen cao. En flitsbezorgers hadden nog geen cao of werkten met zzp'ers. In zo'n beginfase is dat best begrijpelijk. Maar naarmate die markt volwassen wordt, zul je naar meer structuur en vooral naar een level playing field moeten gaan.

Wij hebben heel lang geprobeerd alle spelers in de wereld van de fysieke retail te trekken. Maar ik denk dat dat een achterhoedegevecht aan het worden is. Zeker nu er eind vorig jaar een eigen werkgeversvereniging is opgericht met een eigen cao, denk ik dat die markt voor thuisbezorging van boodschappen eigen standaarden gaat krijgen. Dan kun je je daar tegen blijven verzetten of op enig moment zeggen: dan maak ik ook maar de stap naar de toekomst in plaats van vasthouden aan het verleden.

Het betreft nadrukkelijk niet onze fysieke winkels. En ook niet de mensen die nu al voor e-commerce werken. Als we er daadwerkelijk toe overgaan, zullen nieuwe medewerkers onder het gesternte van de nieuwe e-commerce-cao gaan vallen.

In welk opzicht worden de arbeidsvoorwaarden dan anders?
Een belangrijk verschil: de toeslagen. De toeslagen voor onregelmatigheid, voor werken in de avonden en in de weekenden. In de traditionele cao zitten daar behoorlijke toeslagen op van vijftig procent of meer. In de nieuwe wereld wordt vooral 's avonds en in het weekend gewerkt. En dan zijn er geen toeslagen meer. De toeslagen zijn vanuit de winkel-cao misschien heel begrijpelijk, maar vanuit de onlinewereld niet meer.

Het is overigens een heel fatsoenlijke cao: de uurlonen liggen 10 tot 25 procent boven het wettelijk minimumloon. De beeldvorming dat het een race naar de bodem zou zijn, is ongegrond.

De e-commerce-cao is dus wat soberder.
Nou ja, het is afgestemd op de nieuwe markt. Picnic doet het al een tijdje. Volgens mij zijn er heel veel mensen die met tevredenheid bij Picnic werken. Je zal als onlinespeler ook andere dingen moeten bieden. Zoals het opleiden van mensen of andere vormen van werkmotivatie.

Het is nu al een uitdaging om de onlinetak winstgevend te krijgen. Dat is bij flitsbezorging helemaal het geval, toch?
Ja, daar zit nog geen verdienmodel achter. Sterker nog: alle flitsbezorgers verbranden in hoog tempo kapitaal. Vanuit de overtuiging dat als zij degene zijn die het hardste groeien en degene zijn die overblijven, dat dan uiteindelijk de baten zullen volgen op de lasten die ze er in de eerste jaren in stoppen.

Voor ons is er wel een verschil. Voor de reguliere onlinebezorging, waarbij we via slots leveren, doen we zelf de investeringen in infrastructuur: in e-fulfilment centers en hubs. Bij de samenwerking met Gorillas zijn onze eigen investeringen relatief beperkt. Wij leveren ze goederen, waar we een bepaalde groothandelsmarge op maken. En omgekeerd vervullen zij de lastmile voor de Jumbo-klanten, waar wij een service fee voor betalen. Maar de verliezen die wij op deze business lijden zullen van een veel kleinere orde van grootte zijn dan op de reguliere e-commerce business.