RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: oud-bankier Jos Voss over de populariteit van crowdfunding. Waarom is crowdfunding zo geschikt voor de retailsector en zitten er ook nadelen aan?

De tijd dat crowdfunding door retailers alleen in de startfase werd ingezet om kapitaal op te halen, is definitief voorbij. Steeds meer Nederlandse bedrijven maken ook in een later stadium gebruik van deze vorm van publieksfinanciering. Zo haalde ondergoedmerk Undiemeister onlangs voldoende kapitaal op om de Duitse markt op te gaan en kon het modemerk Labfresh dankzij crowdfunding uitbreiden met een dameskledinglijn. 

Wordt crowdfunding steeds populairder of lijkt dat maar zo?

“We zien al een tijdje dat alternatieve financieringsbronnen groeien. Voor retailers is het vaak lastig om bij banken financiering te krijgen, en dat probleem wordt steeds manifester. Banken worden steeds kritischer op de retailsector. Er is natuurlijk nog veel negatief nieuws, bijvoorbeeld over faillissementen. Retailers kijken daarom naar andere financieringsvormen. Juist crowdfunding is heel geschikt voor de retailsector.

Verder speelt mee dat de crowdfundingssector volwassener is geworden met allerlei platforms die daarin opereren. Want je gaat als retailer niet zomaar naar de markt, maar dat doe je via een platform.

Daarnaast profiteert crowdfunding ook van het feit dat banken steeds meer hun financieringsproces automatiseren. Aanvankelijk was dat alleen voor de hele kleine financieringen, maar die grens wordt steeds verder opgetrokken. Daar kom je als retailer soms niet eens door, bijvoorbeeld als je een negatief eigen vermogen hebt. Dan is het: ‘computer says no’ en gaat het licht op rood. Via crowdfunding is er dan nog een kans om wel aan geld te komen.”

U zei net dat crowdfunding heel geschikt is voor de retailsector. Waarom is dat zo? 

“Retail leent zich uitstekend om financiers bij de onderneming te betrekken, want het gaat om een concreet product dat mensen aanspreekt. Als je een biotech- of hightechbedrijf hebt, is het voor mensen veel moeilijker om zich daar een voorstelling van te maken.

Naast de rentevergoeding is het mogelijk om je financiers verder nog extra goodies, zoals kortingen of toegang tot speciale koopavonden te geven. Je financiers kunnen fan worden en als je het heel goed doet, misschien zelfs ambassadeur van je onderneming. Zo kun je crowdfunding ook inzetten als een vorm van marketing.

Het is overigens wel heel belangrijk dat je een goed verhaal hebt. Als je een krakkemikkige business case hebt, dan gaat crowdfunding ook niet lukken.”

Wat is er veranderd op het gebied van crowdfunding voor retail?

“De crowdfundingmarkt is gegroeid, zowel aan de vraag- als aanbodkant. Aan de ene kant is er dus meer vraag naar een andere vorm van financiering, omdat reguliere bancaire financiering moeilijker wordt. Aan de andere kant is er in Nederland meer geld beschikbaar dat een weg zoekt. Die groei heeft geleid tot een verbreding van de financieringsdoelstellingen van crowdfunding.

Eerst was het alleen voor startups, die na de fase van ‘friends, family en fools’ meer kapitaal nodig hadden. Tegenwoordig zie je dat bedrijven crowdfunding ook steeds meer in een latere fase inzetten, bijvoorbeeld voor investeringen in duurzaamheid, digitalisering of groei. Zie het voorbeeld van Undiemeister, die nu de Duitse markt op kan gaan.”

Zitten er ook nadelen aan?

“Als retailer moet je je wel realiseren dat je transparant moet zijn en financiers inzicht moet geven in je financiële situatie en je strategie. Je moet ze gedurende het hele proces op de hoogte houden en niet alleen op het moment dat je ze aantrekt. Als je een familiebedrijf hebt, dan ben je misschien gewend die informatie alleen aan de keukentafel te delen. Dan kun je bezorgd zijn over die openheid, omdat er informatie bij concurrenten terecht kan komen. Daar moet je je dan wel overheen zetten.

Als je op een slimme manier met die transparantie omgaat, kun je zo'n nadeel zelfs omzetten in een voordeel. Als je de mensen die jou financieren steeds goed op de hoogte houdt, wordt het effect van die klantenbinding en marketing steeds sterker.

Verder is crowdfunding wel wat duurder dan een gewone bancaire financiering. Want die crowdfunders zien natuurlijk ook dat het niet altijd goed gaat in de retailsector. Het recente faillissement van kindermeubelfabrikant Bopita illustreert dit: crowdfunders lijken slachtoffer te worden. Voor deze risico’s vragen financiers een extra risico-opslag. De platforms die ertussen zitten moeten daarnaast ook geld verdienen. Dus je moet er niet naartoe als je op zoek bent naar de goedkoopste financiering.”

Wat zijn succesvolle voorbeelden?

“Schoenenmerk Van Lier vind ik wel een mooi voorbeeld. Afhankelijk van de hoeveelheid geld die je als aandeelhouder bereid was te investeren, kreeg je meer of minder goodies. Als je tot 5.000 euro inbracht, kreeg je een paar riemen. En als je heel veel investeerde, dan werd er zelfs een speciaal paar schoenen voor je gemaakt. Ik moet er wel bij zeggen dat het strikt genomen geen crowdfunding was, hoewel het daarvan wel veel kenmerken had. Crowdfunding is het ophalen van vreemd vermogen binnen een onderneming en dit was het verkopen van aandelen. Dit deed Van Lier wel bij een speciale groep van financiers, namelijk de fans.

Undiemeister is een goed actueel voorbeeld, die dankzij een crowdfundingscampagne kan uitbreiden naar Duitsland. Onder de investeerders bevinden zich trouwe klanten, investeerders uit 2019 en ‘believers’ in het merk. Undiemeister biedt de financiers naast rente ook extra voordelen, zoals kortingen op de collecties. De financiering voor de doorstart van Pieter Pot beschouw ik niet als crowdfunding. Je kon dingen kopen en later afnemen, dus dat is meer het naar voren halen van omzet.”

Blijft deze trend doorzetten? 

“Ik verwacht van wel. De retailsector is er vanwege de betrokkenheid erg geschikt voor, bancaire financiering wordt steeds lastiger en tegelijkertijd is er nog steeds veel geld in de markt dat een weg zoekt. Hoe groter crowdfunding wordt, hoe meer het verder professionaliseert. Dus dat jaagt het fenomeen ook weer aan. 

Een mooi gevolg hiervan is dat minder bedrijven in de problemen komen als ze in eerste instantie de financiering niet rond krijgen. Zo levert crowdfunding een bijdrage aan de verdere groei en ontwikkeling van de retailsector. Dat geldt voor meer levensfases dan alleen de start. Omdat retailers crowdfunding onder meer gebruiken om te investeren in digitalisering en duurzaamheid, is het ook een belangrijke aanjager geworden van vernieuwing in de sector.

Het zal echter niet zo zijn dat iedereen crowdfunding gaat gebruiken. Retailers die een goed trackrecord hebben, blijven gewoon toegang houden tot normale, bancaire financiering. Grote retailers hebben vaak heel veel financieringsmogelijkheden en kunnen ook direct de kapitaalmarkt op, bijvoorbeeld door een obligatielening te plaatsen. Voor hen zal crowdfunding dus niet snel op de agenda komen.”