Italië staat bekend als een culinair land waar je terechtkunt voor de lekkerste pizza’s, pasta’s, wijn en olijfolie. Bij het restaurantconcept Eataly weten ze dat als geen ander. Tijdens de RetailTrends-studiereis naar de laars van Europa bezochten we dan ook de Eataly-vestiging in Milaan en Fico Eataly World in Bologna. 

Eerder las je in deel 1 van deze reportage alles over de storetour door Milaan.

Bij Eataly staat de Italiaanse keuken centraal. Oprichter Oscar Farinetti start het concept om het belang van de biodiversiteit in agri-food over te brengen aan de consument. Dat begint allemaal in 2007 in Turijn, waar hij een vermouth-fabriek omtovert tot restaurant en winkel. Zo’n veertien jaar later staat de teller van Eataly op veertig vestigingen en is het concept actief in zeventien landen. Alleen Italië kent al dertien locaties én een ‘pretpark’ waar de hele Italiaanse keuken samenkomt.

De filialen bestaan elk uit een vast format, maar bevinden zich steeds in een ander karakteristiek pand. De vaste ingrediënten van de Eataly-formule zijn een supermarkt, een restaurant en een school.

De studiereis van RetailTrends start in Milaan. Het vliegtuig vertrekt donderdagochtend al vroeg (8.30 uur). Dus dat er rond het middaguur een rondleiding en lunch op de planning staat in het restaurant van Eataly in Milaan, is iets om naar uit te kijken.  

Tijdens de rondleiding wordt de veelzijdigheid van de Italiaanse keuken zichtbaar. De entree lijkt op het eerste gezicht op die van een supermarkt, met kassa’s en boeken. Zet je een paar passen verder, dan kom je uit in het midden van het pand, bij de versmarkt. Hier liggen allerlei soorten groente en fruit uitgestald in kraampjes. De rodekool en tomaten glimmen zo dat het bijna onnatuurlijk lijkt.  

Kijk je vanaf de markt omhoog, dan heb je mooi zicht op de (twee!) bovenliggende verdiepingen. Het laat direct zien hoe groot deze vestiging is. We vervolgen onze route naar de broodafdeling, waar de hele dag door vers brood gebakken wordt, en dat ruik je. De gids vertelt ons dat elke afdeling voorzien is van een eigen keuken, waar de producten dagelijks geproduceerd worden. 

Naast brood beschikt Eataly Milaan ook over een aparte afdeling voor mozzarella, een voor vleeswaren en kazen en een keuken voor vlees, vis en trattoria. Elk gedeelte is een lust voor het oog, vooral als je lichte trek hebt. De producten zijn met zorg neergelegd en geven het geheel een smakelijke uitstraling. Naast versproducten kun je bij Eataly ook terecht voor wijn (hier te vinden op de bovenste etage), bier, olijfolie en houdbare producten als pasta. 

De supermarkt neemt een groot deel van de ruimte in beslag. Maar het pand is groot genoeg om daarnaast nog ruimte te bieden aan twee restaurants, en een wijn- en bierbar. In een van de twee restaurants genieten we van een driegangenlunch, bestaande uit steak tartare, gnocchi in tomatensaus en – hoe kan het ook anders – tiramisu als dessert. 

Eind van de middag, na een winkelrondje stappen we in de bus naar Bologna. Op vrijdag staat namelijk een bezoek aan Fico Eataly World op de agenda. Dit zogeheten ‘pretpark’ – geopend in 2017 - brengt de gehele Italiaanse keuken samen op één plek en laat de totale cyclus van al deze producten zien. Tijdens de coronacrisis heeft het park een verbouwing ondergaan, waarna het meer in moet zetten op een festivalsfeer met interactieve elementen en minder op het historische en culturele belang van de plek.

We worden ontvangen door oprichter Oscar Farinetti zelf. Hij legt het concept van Fico Eataly World uit en vertelt wat het voedsel uit Italië zo bijzonder maakt. “Door de ligging van het land, met wind van zee aan twee kanten en koele lucht vanuit de bergen in het noorden, heeft Italië een heel divers klimaat”, legt Farinetti uit. Het zorgt er onder meer voor dat het land naar eigen zeggen het meest aantal druivensoorten (1200) kan laten groeien voor wijn, evenals het meest aantal olijfsoorten (538) en tomaten (445 verschillende). 

Elk product wordt verbouwd in een specifiek gedeelte van Italië. Zo komt bijvoorbeeld Parmezaanse kaas uit de omgeving van Parma en zijn Piëmonte en Toscane bekend om specifieke wijnsoorten. 

Voor de Italiaan zelf is het gebruikelijk om de betreffende producten uit de bijbehorende regio te halen. Je vindt hen dan ook niet in Fico Eataly World, legt Farinetti uit. Het park is in het leven geroepen om buitenlandse toeristen kennis over de veelzijdigheid van culinair Italië bij te brengen en daarvoor heb je alles op één plek nodig. 

Het park is ruim opgezet, zodat er dagelijks honderden bezoekers tegelijk naar binnen kunnen. Dat bezoek bleef afgelopen jaar – mede door noodgedwongen sluiting – uit. Inmiddels lopen de bezoekersaantallen weer aardig op. “We verwachten in de zomer van 2022 weer op het niveau van voor de crisis te zitten”, aldus Farinetti. 

Na de presentatie van Farinetti start de rondleiding langs de diverse ‘onderdelen’ van de Italiaanse gastronomie. We proeven drie stadia van gerijpte Parmezaanse kaas, maken kennis met verschillende Italiaanse ham en mortadella en zien hoe koks handgemaakte pasta in elkaar draaien. Om de complete voedselketen transparant in beeld te brengen, heeft Fico Eataly World ook diverse dieren op zijn terrein. Binnen vind je de kippen en konijnen. Buiten staan onder meer koeien, schapen, geiten, ganzen, paarden en ezels. 

Tijdens de rondleiding wordt duidelijk hoe groots Fico Eataly World is opgezet en hoe weinig bezoekers het park momenteel trekt. Bij alle restaurants kijk je tegen legen stoelen aan en de hal die alle delen met elkaar verbindt, is grotendeels verlaten. De parkeerplaats bij het park is berekend op grote groepen toeristen, maar op het moment van ons bezoek is er vrijwel geen auto te bekennen. De beleving en festivalsfeer die Fico neer wil zetten, komt hierdoor niet van de grond. 

Hoewel de verwachting is dat Fico volgend jaar weer op het oude bezoekersniveau zit, blijft de vraag of het geheel dan wel uit kan. Of het park winst maakt of niet, maakt voor Farinetti niet uit. “Het is meer dat mijn samenwerkingspartner Coop dat graag wil. De winst van een ander filiaal in bijvoorbeeld Amerika gebruik ik om het verlies te compenseren.” Hij verwacht dat het park met twee tot drie jaar break-even draait.