RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: sectoreconoom retail en leisure Gerarda Westerhuis van ABN Amro over de personeelstekorten in de detailhandel.

Het aantal vacatures in de detailhandel is fors toegenomen, in het vierde kwartaal van 2021 tot 43.900. De sector moet daarom inzetten op hogere salarissen, verbetering van het welzijn van het personeel en op digitalisering, stelt ABN Amro in de Welzijnsmonitor Retail.
 

Wordt er in de detailhandel zo slecht betaald?

“De lonen in de detailhandel blijven sterk achter bij de gemiddelde lonen van het gehele bedrijfsleven. Uit de Sectorale Welzijnsmonitor van ABN Amro blijkt bijvoorbeeld dat werknemers in de retail vanwege relatief lage salarissen moeilijker een woning kunnen kopen of met hun salaris een huishouden zonder schulden kunnen onderhouden. Wel is het zo dat de groep van 15 tot en met 24 jaar in het totaal aantal werkenden relatief groot is. Zo is dat aandeel in 2020 in de retail food maar liefst 65 procent en in de retail non-food bijna 30 procent.”

Een pleidooi voor hogere lonen is mooi, maar veel retailers hebben een zware periode achter de rug en hebben schulden. Zit een beter salaris er dan wel in?

“Het klopt dat voor veel retailers salarisverhoging niet zo vanzelfsprekend is. Na de coronapandemie kampen vooral veel kleinere retailers in de non-food met schulden bij de belastingdienst en verhuurders. Ook hebben veel van de mkb’ers ingeteerd op hun reserves en privéspaargelden aangewend om te kunnen overleven. En sinds 1 april zijn de overheidssteunmaatregelen als de NOW en de TVL stopgezet. De huidige gestegen energiekosten en afnemende koopkracht komen hier nog eens bovenop. Voor deze ondernemers blijft weinig financiële ruimte over om te investeren in hogere salarissen.”
 

Ook het welzijn moet worden vergroot, blijkt uit jullie onderzoek. Waar is vooral winst te behalen?

“Door het gesprek aan te gaan met hun werknemers kunnen retailers inventariseren waar de behoeften en wensen liggen. Vooral meer ruimte geven om zelf beslissingen te nemen bijvoorbeeld over het werkrooster of over het opnemen van verlof, is kansrijk. Maar ook valt winst te behalen in aandacht voor persoonlijke ontwikkeling door diverse mogelijkheden aan te bieden zodat de werknemer een keuze heeft. Zoals één of meerdaagse cursussen, op locatie of digitaal, of juist on-the-job trainingen. Ook hier geldt: samen kijken wat wenselijk en mogelijk is.”

De vergrijzing neemt toe en over enkele jaren zal de beroepsbevolking waarschijnlijk krimpen. In hoeverre kan technologie de retail helpen?

“Digitalisering kan leiden tot een hogere arbeidsproductiviteit en dus tot arbeidsbesparing. Doordat efficiënter wordt gewerkt, is minder mankracht nodig. Ondernemers besparen zo capaciteit op repeteerwerk zodat ze mensen kunnen inzetten op bijvoorbeeld sales en services. Maar hiermee veranderen ook de eisen die aan de kennis en kunde van het personeel worden gesteld.

Aan de ene kant worden de kwalificatie-eisen lager doordat werk eenvoudiger wordt; aan de andere kant lopen de eisen op doordat er juist complexere functies ontstaan. Zo zijn de distributiecentra van bijvoorbeeld supermarkten steeds verder geautomatiseerd, terwijl tegelijkertijd retailers experts nodig hebben om complexe data-analyses uit te voeren. ‘Big data’ worden gebruikt om inzicht te verkrijgen in het gedrag en de wensen van de consument om ze zo gepersonaliseerde aanbiedingen te kunnen doen.”