RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: Huib Lubbers, directeur van Bureau RMC, over de afnemende drukte in de winkelstraten.
 

Volgens metingen van Bureau RMC was het in de winkelstraten vorig jaar 11 procent drukker dan in 2021. Maar dat beeld is wel vertekend. In 2021 waren de winkels op last van de overheid namelijk vier maanden dicht. Gerekend vanaf 1 mei was er een daling te zien van 5 procent.

Allereerst de meetmethode: hoe tellen jullie passanten?

“De passanten worden geteld met sensoren. Die zitten in 63 steden in Nederland. In het centrum gaat het bijna altijd om de hoofdwinkelstraten.

Dus we doen het niet handmatig, maar automatisch. Tussen 8.00 en 22.00 uur. Belangrijk om te zeggen is dat we niet meer met één meetmethode kunnen tellen. Vroeger kon je Bluetooth-signalen tellen of een wifisensor gebruiken, maar dat is tegenwoordig door de technologie eigenlijk kansloos.

Apple en Google hebben hun smartphones dusdanig beveiligd, dat telefoons random Mac-adressen uitzenden en niet meer unieke adressen. Dus je moet een systeem bedenken waardoor je drukte op de een of andere manier wel kunt pingen, maar je zult altijd ook andere telmethodes nodig hebben. En die hebben we: een stereoscopische meting met scanners. En die systemen moet je met elkaar connecten.”

De resultaten dan: in 2022 was het 11 procent drukker dan in 2021, maar toen waren de winkels vier maanden dicht. Hoe druk was het ten opzichte van voor corona?

“Doordat Apple en Google hun beveiligingssystemen hebben veranderd, hebben wij ons telmethode in 2022 aangepast. Daardoor hebben wij een historiek vanaf 1 januari 2021. We kunnen dus niet per sensor appels met appels vergelijken met 2019.

We kunnen dat wel via andere onderzoeksmethodes. Dan kom je bij de A1-winkelstraten vaak op dalingen van 10 tot 20 procent ten opzichte van 2019.”

Wat vindt u de opvallendste ontwikkeling in 2022?

“Het is een heel gek retailjaar geworden. De eerste drie weken waren de winkels dicht. Vanaf de lockdown kwam het goed op gang en het werd allengs drukker in de winkelstraten. Op sommige plekken werd zelfs het niveau van voor corona gehaald.

Dat was opvallend, want het sentiment was negatief. Het consumentenvertrouwen was laag, de koopbereidheidsindex was heel laag en de detailhandelsindex schoot alle kanten op. Maar vanaf de derde week van juli, alsof de consument als een blad aan de boom verandert, zien we de bezoekersaantallen in winkelstraten dalen. En niet 1, 2, 3, 4 of 5 procent, maar met 10 of 20 procent.

Wij kunnen alleen maar vaststellen dát het zo veel rustiger werd. Het wordt dan een beetje speculeren. Het lijkt een cocktail te zijn die mensen ineens onzeker maakt. De prijsindexatie, de inflatie, de hoge energieprijzen, de oorlog in Oekraïne. Het is massaal gedrag; niet dat het in de ene stad wel en in de andere niet gebeurt. Overal zie je opeens die neergang.

Dat heeft zich continu doorgezet. Al liepen de bezoekersaantallen in augustus en oktober nog wel weer wat op. Maar op dat moment hadden we al te maken met forse afnames ten opzichte van 2021. En opvallend was de relatief rustige decembermaand. Hoewel het hartstikke druk was, was het voorheen in december veel drukker. Het was altijd de drukste maand van het jaar, maar dit keer niet. Dat was nu juli.”

Daarnaast constateren jullie een structurele verandering in het koopgedrag: van funshoppen naar runshoppen. Hoe kunnen retailers daar op inspelen?

“Retailers moeten elke bezoeker in hun winkel klantaandacht geven. Alsof ze al gekocht hebben. Je ziet nog vaak dat veel zelfbedieningswinkels georganiseerd zijn vanuit het principe dat de medewerkers de vakken vullen en dat de klanten zichzelf bedienen. 'De consument vraagt wel als ie hulp nodig heeft.'

Maar het koopgedrag is echt anders dan vijf jaar geleden. De consument is tegenwoordig veel beter voorbereid en is veel meer geneigd om te kopen. Houd daar als verkoper rekening mee en behandel de consument als een koning.”

Wat zijn de verwachtingen voor dit jaar? 

“Ik denk dat we de daling van 5 procent die we vanaf mei 2022 zagen ook in 2023 gaan meemaken. In 2022 waren de winkels de eerste drie weken dicht. Als je die weken buiten beschouwing zou laten, kom je misschien wel op 7 of 8 procent uit.

Ik denk dat het een heel pittig retailjaar wordt. Ook omdat veranderingen in het koopgedrag alleen maar doorzetten.

Ik hoor retailers nog niet veel klagen over omzetdalingen, omdat zij hun prijzen substantieel hebben kunnen verhogen en hogere bonbedragen hebben. Als je dan wat minder passanten in de winkelstraat hebt, dan merk je dat niet meteen in je portemonnee. Maar het is natuurlijk wel ernstig voor de langere termijn als het steeds rustiger wordt in de winkelstraten. Voor het winkelbedrijf is dat heel slecht.”