Een merk dat zijn moederbedrijf voor de rechter sleept. Dat maak je niet vaak mee. Het Amerikaanse ijsmerk Ben & Jerry's, onderdeel van Unilever, deed het. Vier vragen over dit conflict.

Wat is de aanleiding?

Ben & Jerry’s maakt 19 juli vorig jaar bekend dat het stopt met de ijsverkoop op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem. Het Amerikaanse bedrijf, dat bekendstaat om zijn maatschappelijke betrokkenheid, zegt dat de verkoop in strijd is met zijn waarden.

De gebieden zijn in 1967 veroverd door Israël in de Zesdaagse Oorlog. Er wonen zo'n 440 duizend Israëliërs in nederzettingen, die door veel landen als illegaal worden beschouwd.

Ben & Jerry's verkoopt er ijs via een licentiepartner. In de verklaring meldt het bedrijf dat het contract eind 2022 niet wordt verlengd.

Hoe reageerde moederbedrijf Unilever?

Unilever komt nog dezelfde dag met een korte verklaring, waarin het concern zegt het besluit van de ijsmaker te respecteren. Bij de overname in 2000 heeft Ben & Jerry's bedongen dat het eigenhandig dit soort beslissingen mag nemen. Unilever zegt actief te blijven in Israël en is blij dat Ben & Jerry’s daar ook voor gekozen heeft.

Waarom escaleerde de zaak dan?

Unilever meldt 29 juni dit jaar dat de Israëlische tak van Ben & Jerry’s wordt verkocht aan de huidige lokale licentiehouder, Avi Zinger. Daarmee blijven de producten van het merk te koop in de Palestijnse gebieden. Volgens Unilever komt de naam Ben & Jerry’s niet in het Engels op de verpakking te staan, maar in het Hebreeuws en Arabisch. 

Unilever spreekt van een ‘complexe en gevoelige kwestie en is van mening dat dit de beste uitkomst is’. Het concern meldt dat het besluit is genomen na maandenlang intensief overleg, onder meer met de Israëlische regering. Die regering, onder leiding van toenmalig premier Naftali Bennett, had furieus gereageerd op het besluit van Ben & Jerry’s. “Moreel verkeerd en overduidelijk anti-Israëlisch”, aldus Bennett.

Ben & Jerry’s laat dezelfde dag op Twitter weten het niet eens te zijn met het besluit van zijn moederbedrijf. Het merk vindt het nog steeds in strijd met zijn waarden om aanwezig te zijn in bezet Palestijns gebied.

Een week later kondigt Ben & Jerry’s aan dat het Unilever voor de rechter sleept. Begin augustus blijkt dat de bestuurders van het ijsmerk al wekenlang geen loon meer hebben ontvangen van Unilever. Het moederbedrijf zou dat als drukmiddel hebben ingezet in de aanloop naar een bemiddelingspoging, die mislukte. 

Hoe nu verder?

De twee partijen troffen elkaar deze week voor een eerste zitting, voor een rechtbank in New York. Het uiteindelijke doel van Ben & Jerry’s is duidelijk: de verkoop moet worden stopgezet.

Tijdens de eerste zitting draaide het vooral om de eis van Ben & Jerry’s om nieuwe producten te verbieden. Zinger had tegen de krant Haaretz gezegd dat hij als nieuwe eigenaar alles kan doen wat hij wil. Zo zou hij het populaire bananenijs Chunky Monkey kunnen hernoemen naar Judea & Samaria, een verwijzing naar de Westelijke Jordaanoever. 

Ben & Jerry’s, vorig jaar goed voor een omzet van een miljard euro, vreest dat het merk door de verkoop onherstelbare schade oploopt. De raadsmannen van Unilever denken dat het niet zo’n vaart zal lopen. Ze betoogden verder dat Unilever het recht heeft om operationele beslissingen te nemen voor Ben & Jerry’s. De verkoop kan volgens hen niet meer ongedaan worden gemaakt.

Het is nog niet bekend wanneer de zaak wordt voortgezet.