Wel of niet flitsbezorgen, maatschappelijk verantwoord ondernemen of snoepen van het marktaandeel van Jumbo? Allemaal vraagstukken die Spar-ceo John van der Ent denkt op te lossen door vol in te zetten op lokaal. Terug naar waar het allemaal begon: een ‘Sparretje’ in Zoetermeer, met een belangrijke gemeenschappelijke functie en korte lijnen met leveranciers. 

Lokaal ondernemerschap zit al tientallen jaren, sinds de oprichting in 1932, in het DNA van Spar. Zoals lokale aanwezigheid vertrouwd is voor de supermarktketen, is ondernemerschap dat voor ceo John van der Ent. Tijdens RetailTrends Live vertelt hij aan interviewer Frénk van der Linden dat zijn jeugd zich afspeelt in Rotterdam. Door een vader die de eigenaar was van een vishandel wordt het adagium ‘de klant is altijd koning’ Van der Ent met de paplepel ingegoten. Een echte ‘niet lullen, maar poetsen’-familie, waarin hij leert dat wanneer ergens om tien uur ’s avonds een tekort is aan vis, je met een exemplaar onder je arm naar het betreffende restaurant toe rent. 

Op een bepaald moment stappen zijn ouders uit het vak, net als een jonge John van der Ent zelf. Hoe dan ook: de basis is gelegd. Na een bewogen carrière bij onder meer Makro en V&D komt hij vier jaar geleden uiteindelijk bij Spar terecht als algemeen directeur. Met de nodige dosis kennis. “Toen ik in Maleisië zat, realiseerde ik mij dat de mensen die op de winkelvloer staan, de lui zijn met alle kennis. Dít zijn de mensen die kunnen inschatten wat er lokaal gebeurt. Niet een managing director uit Nederland die namens het hoofkantoor beleid gaat maken.”

'In landen zoals Spanje lopen we een beetje achter'

14 miljoen klanten

Om diezelfde reden spreekt het lokale karakter van Spar Van der Ent direct aan. Toch heeft dit ook zo zijn uitdagingen. Tijdens een recent bezoek aan Spanje wordt hem duidelijk dat de supermarkten in het buitenland ook lokaal gericht zijn. Hier zijn moderniseringsslagen te maken. Ook dit is deels zijn verantwoordelijkheid, want naast Nederland-ceo is Van der Ent ook board member van Spar International. Ofwel: groeien in Nederland én vernieuwen in Zuid-Europa. “In de landen waar we lang zitten, zoals Spanje, lopen we een beetje achter. Het lijkt dan alsof we een oubollig bedrijf zijn, maar dat is niet terecht. In Oostenrijk zijn we groter dan Albert Heijn in Nederland, we hebben mooie winkels in Nederland. Dus dat moeten we straktrekken.”

Inmiddels heeft Spar veertienduizend winkels in 48 landen, die dagelijks door veertien miljoen klanten worden bezocht. Mooie getallen, maar toch is Van der Ent niet van plan marktaandeel van de ‘grote twee’ af te snoepen. “De Nederlandse markt is van Albert Heijn en Jumbo. Wij zetten juist in op de gemakswinkels. Wat 7 Eleven in het buitenland heeft, willen wij in Nederland waarmaken. Met kleinere winkels op centrale punten. Wij zijn niet van de grote boodschappenwagens: als een klant twee of drie items meeneemt, ben je al een topklant voor ons.”

Boodschappen tot het aanrecht 

Geen grote boodschappenwagens en geen XL-supermarkten. In diezelfde lijn ligt de aanpak van een ander groot supermarktvraagstuk: flitsbezorgen of niet? Hoewel flitsbezorging juist lokaal een grote rol kan spelen, wuift Van der Ent het idee weg. “Je hebt nu flitsbezorging, maar zo’n rol vervullen we al negentig jaar. Toen had een Spar-ondernemer altijd een bos met vijfhonderd sleutels eraan van alle inwoners van het dorp. Daarmee kon hij de deur openen, waarna hij de boodschappen tot op het aanrecht kon bezorgen. Dat is nu allemaal digitaal, en dat doen we ook.” 

Op de verbaasde vraag van interviewer Frénk van der Linden wat de Spar-ceo daarmee bedoelt, vallen geen bekende namen als Gorillas, Flink of Getir. Dat kan Spar zelf wel. “In Rotterdam op de Witte de Withstraat kun je een winkel bellen met een bestelling, en ik verzeker je dat je het snel thuis krijgt geleverd.” Toegegeven: weinig Nederlanders weten dat de supermarktketen dit aanbiedt: “Misschien moeten we wel meer doen aan onze marketing, ja. Als je twee keer bij ons bent geweest, zien we je als lokale klant en pushen we dit soort acties. Dit zouden we ook wel eerder en groter kunnen verkondigen.” 

Tekst gaat verder onder de foto

Frénk van der Linden en John van der Ent tijdens RetailTrends Live

Vleesprobleem 

Niet dat ‘supermarkten’ volgens Van der Ent gemakkelijk is anno 2022. Nederland is, als je het hem vraagt, één van de goedkoopste food- en retaillanden van West-Europa. “De marges zijn zo belachelijk smal. Dan moet je ook nog maatschappelijk verantwoord ondernemen, en goede relaties met producenten onderhouden. Dat maakt dat je discussies krijgt zoals nu met de boeren. Maar goed, het lokaal denken is gelukkig aan het terugkeren.”

Frénk van der Linden vraagt of de supermarktdirecteur zich kan verplaatsen in Remkes: lopen supermarkten inderdaad weg van hun verantwoordelijkheid? Van der Ent: “We hebben een fantastische industrie. We dragen niet alleen het belang van Nederland over deze industrie, maar spelen wereldwijd een rol. Doordat ik in zoveel landen kom, kan ik zeggen: ik ben liever een koe in Nederland dan een koe in China. Laten we stoppen te denken dat het halveren van de veestapel de oplossing is. De middenstand in China en Indonesië groeit, en als zij meer te besteden hebben, eten ze vaker vlees. Dat gaat niet veranderen.”

Wel zegt Van der Ent stellig dat hij zijn verantwoordelijkheid als supermarktdirecteur om de vleesconsumptie te verminderen serieus neemt. Zoals een eerlijkere verdeling in de keten en biologisch vlees van betere kwaliteit. Ook promoot Spar actief om klanten tweemaal per week geen vlees te laten eten. “Dit is zeker een oplossing voor de Nederlandse markt. Maar als je deze industrie hier kapotmaakt, verplaatst het probleem zich naar een ander land, waar álles slechter is.” 

Tienduizend kilometer

Van der Ent heeft eens kennisgemaakt met retailgrootheden zoals Anton Dreesmann. Topmannen met een grote nalatenschap. Wat Van der Ent zelf heeft teruggegeven aan de retailsector? “We hebben het lokaal denken teruggebracht in Nederland. Denk maar aan het Sparretje in Zoetermeer, met een belangrijke lokale functie in het dorp. Zo zijn we altijd gebleven.”

In alle Spar-winkels heeft het Nederlandse – lokale, inderdaad – assortiment een grote plek. “Dat willen we uitbreiden. Daarvoor moeten we het proces aan de achterkant eenvoudiger maken voor lokale leveranciers, zodat zij hun producten gemakkelijker kunnen leveren. Gemiddeld leggen ingrediënten dertigduizend kilometer af voordat ze een maaltijd vormen. Door lokaal te werken kunnen we dat terugbrengen naar tienduizend kilometer.”