Zelf bepalen wat je betaalt voor een zak aardappelen en hoe die geteeld zijn – het kan bij Onze Markt. Het nieuwe voedselmerk wil de Nederlandse voedselketen democratiseren. Dat begint vandaag: consumenten kunnen vanaf nu online aangeven welke productspecificaties belangrijk zijn. Medeoprichter Simon Schilt legt uit.
Niemand kan de beelden gemist hebben: de enorme bergen met aardappelen die Nederlandse boeren niet kwijt konden als gevolg van de coronacrisis. Intussen lag een groot deel van het supermarktschap vol met piepers uit het buitenland. “Er verpieterden kilo’s in de loodsen, maar we bleven aardappelen importeren. Het is exemplarisch voor de gekte in ons voedselsysteem”, vindt Simon Schilt.
Hij is een van de drie initiatiefnemers van Onze Markt: een voedselmerk annex consumentenbeweging. De missie? De voedselketen democratiseren door consumenten de prijs en duurzaamheidseisen van agrarische producten laten bepalen. Onderaan de streep moet dat boeren een betere prijs opleveren.
“Retailers, de agrarische sector en de politiek worstelen met het verduurzamen van de productie en het...
Zelf bepalen wat je betaalt voor een zak aardappelen en hoe die geteeld zijn – het kan bij Onze Markt. Het nieuwe voedselmerk wil de Nederlandse voedselketen democratiseren. Dat begint vandaag: consumenten kunnen vanaf nu online aangeven welke productspecificaties belangrijk zijn. Medeoprichter Simon Schilt legt uit.
Niemand kan de beelden gemist hebben: de enorme bergen met aardappelen die Nederlandse boeren niet kwijt konden als gevolg van de coronacrisis. Intussen lag een groot deel van het supermarktschap vol met piepers uit het buitenland. “Er verpieterden kilo’s in de loodsen, maar we bleven aardappelen importeren. Het is exemplarisch voor de gekte in ons voedselsysteem”, vindt Simon Schilt.
Hij is een van de drie initiatiefnemers van Onze Markt: een voedselmerk annex consumentenbeweging. De missie? De voedselketen democratiseren door consumenten de prijs en duurzaamheidseisen van agrarische producten laten bepalen. Onderaan de streep moet dat boeren een betere prijs opleveren.
“Retailers, de agrarische sector en de politiek worstelen met het verduurzamen van de productie en het creëren van een eerlijke prijs voor de producten. Onze Markt wil die thema’s met elkaar verbinden”, legt Schilt uit. “Als we de consument de baas maken van het voedsel kan de sector sneller duurzame stappen zetten.”
Hoe het werkt
Dat gaat als volgt. Op onzemarkt.nl staan vragenlijsten waarin consumenten de productspecificaties aanpassen. Daarbij gaat het om de productievoorwaarden, zoals land van herkomst, manier van verpakken, dierenwelzijn en of de aardappelen wel of niet biologisch geteeld zijn. Deze specificaties zijn gekoppeld aan de prijs. Bij elke verandering in de voorwaarden verandert de prijs. “Zo zie je van elk aspect direct wat de invloed is op de prijs”, legt Schilt uit. “Je kunt zo ook zelf bepalen welk bedrag je ervoor over hebt.”
Zijn overtuiging is: consumenten zijn bereid om wat meer te betalen voor een product, mits ze volledige zeggenschap hebben over de totstandkoming en de impact van hun keuzes inzichtelijk is. “Nu kunnen ze hun aankoopkeuze grotendeels alleen maar baseren op de prijs en dan ben je al snel geneigd om voor het artikel met het laagste prijskaartje te gaan. Met onze aanpak ontdekken ze dat ze een grote impact hebben op het milieu en de Nederlandse voedselketen door een paar centen extra te betalen.”
'Als we de consument de baas maken van het voedsel kan de sector sneller duurzame stappen zetten'
Elke ingevulde lijst geldt als een stem. Als er tienduizend lijsten zijn ingevuld gaat Onze Markt in gesprek met boeren en supermarktondernemers om te kijken hoe ze aan die marktvraag kunnen voldoen. Hoewel Schilt erkent dat het traject veel tijd kost is hij optimistisch over de slagingskansen.
“Mensen hebben in deze coronatijd behoefte aan een positief initiatief. Daarnaast realiseren ze zich dat er iets moet veranderen in de voedselindustrie.”
Hij wijst op de boerenprotesten bij onder andere de distributiecentra van grote supermarktketens die voor meer bewustzijn onder consumenten zorgen. “Boeren willen wel veranderen, maar ze moeten de ruimte hebben om te kunnen investeren in die betere productiemethoden. En dat kan alleen als zij een betere prijs krijgen voor wat ze leveren.”
Europees succes
Wat Schilt daarnaast sterkt in zijn optimisme zijn de succesverhalen uit het buitenland. Onze Markt is onderdeel van de Franse consumentenbeweging C’est qui le patron?! Oprichter Nicolas Chabanne ontdekte dat boeren schrikbarend weinig geld ontvingen voor wat ze leverden. Het aantal zelfmoorden onder Franse melkveehouders was zelfs opvallend hoog. Hij richtte C’est qui le patron?! op, wat ‘Wie is de baas?!’ betekent.
Consumenten stemden over de productieomstandigheden, supermarkten namen de producten van het merk op in hun assortiment en anderhalf jaar later was het ‘t derde zuivelmerk van Frankrijk. Inmiddels worden er meer dan dertig producten onder deze vlag verkocht en is het concept overgewaaid naar acht Europese landen, waaronder België en Duitsland.
In gesprek met supermarkten
“We willen een groot voedselmerk worden”, zegt Schilt. “Over vijf jaar moeten er vijf tot tien Onze Markt-productcategorieën bij een of twee grote supermarktketens te koop zijn. De community bepaalt door te stemmen welk product we na de aardappelen gaan democratiseren. Waarschijnlijk worden dat eieren en melk. Veel mensen stemmen daarop.”
Schilt is met mede-initiatiefnemers Hester Schilt – zijn zus – en Minne Baukema – vriend sinds de middelbare school – in gesprek met een supermarktketen voor afname. “Het is nog te vroeg om namen te noemen, maar de supermarktsector staat hiervoor open. Men wil meer in gesprek met de consument en producent en wij zijn daarin een facilitator.”
