Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2021 aan de hand van tien hoofdpunten. Vandaag de zes meest spraakmakende retailrelletjes. 
 

Het coronavirus zorgt voor verdeeldheid en dat heeft ook de retail geweten. Rituals lag afgelopen jaar onder vuur door een samenwerking met de moonsisters Jetteke en Lieke van Lexmond. De zussen zouden tegen vaccineren zijn en Rituals kreeg een berg kritiek over zich heen door met de dames samen te werken. Daarnaast stonden afgelopen jaar Wibra en FNV tegen elkaar in de rechtbank over het inhalen van niet-gewerkte uren. En reisbureau D-reizen wist het faillissement ook niet uit het strafbankje te houden. We zetten de meest spraakmakende retailrelletjes van 2021 voor je op een rijtje.  

Lekker begin

Januari begint mooi. HEMA maakt bekend dat Saskia Egas Reparaz de nieuwe ceo wordt van de warenhuisketen. Zij vervangt daarmee Tjeerd Jegen, die zes jaar aan het roer stond van de retailer. Egas Reparaz werkt op dat moment nog als ceo bij Etos (dochterformule van Ahold Delhaize) en wanneer ze het stokje van Jegen overneemt, is niet direct duidelijk. 

Een dikke week later blijkt dat het concurrentiebeding van Egas Reparaz haar overstap van Etos naar HEMA flink bemoeilijkt. Ahold Delhaize houdt stevig aan die regels vast. Grote kans dat het supermarktconcern problemen heeft met de nieuwe eigenarren van HEMA: de Jumbo-familie Van Eerd en investeringsmaatschappij Parcom. Jumbo is de grootste concurrent van marktleider Albert Heijn, het belangrijkste dochterbedrijf van Ahold Delhaize. 

Zowel HEMA als Ahold Delhaize willen inhoudelijk niet op het conflict ingaan. Egas Reparaz laat het er niet bij zitten en neemt een advocaat in de arm. Onderhandelingen over een vaststellingsovereenkomst zitten vast, meldt NRC. De topvrouw van Etos heeft volgens de krant nog een contract tot 1 maart bij de drogisterijketen en zou op non-actief zijn gesteld. 

Een ruime maand later is de kogel dan eindelijk door de kerk. Egas Reparaz mag op 1 juni starten bij HEMA. Volgens de warenhuisketen is deze datum overeengekomen ‘in goed overleg met Ahold Delhaize’. 

Robbertje vechten

Eind van 2020 en het begin van 2021 waren niet-essentiële winkels dicht, zo ook Wibra. Het zorgt ervoor dat de hoeveelheid minuren bij al het winkelpersoneel van de discounter oploopt. De retailer wil alle medewerkers deze niet-gewerkte uren in de zomer onbetaald laten inhalen, maar daar steekt vakbond FNV een stokje voor. “Het is ongehoord dat Wibra deze lockdown-rekening die al door de belastingbetaler is betaald, ook nog eens bij de werknemers neerlegt. Wibra eet van twee walletjes”, zegt FNV-bestuurder Linda Vermeulen. De vakbond wil met de zaak naar de rechter.

Wibra zegt in zijn volste recht te staan en wijst erop dat de ondernemingsraad achter ‘deze correcte toepassing van de cao’ staat. De vakbond meent dat Wibra de onbetaalde uren al via de NOW-regeling gecompenseerd kreeg. “Het is het toepassen van de cao, waarbij je de ene keer minder werkt voor je maandsalaris en de andere keer wat meer werkt voor hetzelfde loon”, aldus Wibra-directeur Bas Duijsens. 

De twee partijen komen er samen niet uit en FNV spant een zaak aan, maar vangt bot. Volgens de rechter past de winkelketen de cao op de juiste manier toe en handelt het ‘niet in strijd met goed werkgeverschap’. “Ik ben blij dat we die discussie achter de rug hebben”, zegt Duijsens er later over tegen RetailTrends. “Het is jammer dat een vakbond met een groot ledentekort zich wil profileren ten koste van een bedrijf. Gelukkig hebben veel medewerkers dit door en vervolgens hun lidmaatschap opgezegd.”

Wij eisen ijs

Merkactivisme gebeurt op kleine en grote schaal. Een mooi voorbeeld van afgelopen jaar is het ijsmerk Ben & Jerry’s dat de verkoop van hun ijs in bezette Palestijnse gebieden staakt. De verkoop in de gebieden die door Israëliërs bezet zijn, is niet in lijn met de waarden van de onderneming. Ben & Jerry’s geeft hiermee gehoor aan pro-Palestijnse activisten. 

De betreffende gebieden zijn in 1967 veroverd door Israël in de Zesdaagse Oorlog. Er wonen zo’n 440 duizend Israëliërs in nederzettingen, die door veel landen als illegaal worden beschouwd. Ben & Jerry’s verkoopt er ijs via een licentiepartner, maar dat contract loopt eind dit jaar ten einde en wordt niet verlengd. 

Israël zegt dat de ijsboycot grote gevolgen heeft voor het ijsmerk. Welke consequenties dat precies zijn, wil het land niet zeggen. Premier Naftali Bennett stelt dat de beslissing ‘moreel verkeerd en overduidelijk anti-Israëlisch’ is. Volgens de premier zijn er ‘meerdere ijsmerken, maar slechts één Joodse staat’.

Ben & Jerry’s valt sinds 2000 onder Unilever, maar dat zegt het besluit van de ijsmaker te respecteren. Bij de overname heef Ben & Jerry’s bedongen dat het eigenhandig dit soort beslissingen mag nemen. Unilever zegt zelf actief te blijven in Israël maar de beslissing van Ben & Jerry’s te respecteren. 

Boycot

Merken die Facebook boycotten is niet iets kenmerkends voor 2021. Vorig jaar deden onder meer Coca Cola, Starbucks en Levi’s het social mediaplatform al in de ban. Dit jaar zet die trend door. Patagonia-topman Ryan Gellert zegt dat het merk Facebook boycot en hij roept andere bedrijven op hetzelfde te doen. 

Gellert doet dat na de onthulling van de Facebook Papers, documenten die zijn gelekt door een klokkenluidster die zouden moeten aantonen wat er allemaal mis is binnen het bedrijf. Een jaar eerder stopte Patagonia al met adverteren op Facebook. Het platform zou volgens het merk te weinig doen tegen de verspreiding van haatberichten en desinformatie over klimaatverandering en de democratie. 

Patagonia is niet de enige die afgelopen jaar een statement maakte op dit vlak. Cosmeticamerk Lush heeft besloten zich af te melden op alle social media-accounts, te weten Facebook, Instagram, WhatsApp, Snapchat en TikTok. De retailer zegt zich pas weer aan te melden als deze platformen een veilige omgeving bieden voor hun gebruikers. 

“Als bath bomb-uitvinder steek ik al mijn energie in het maken van producten die mensen helpen te ontspannen en hun welzijn bevorderen. Socialmediaplatformen zorgen voor precies het tegenovergestelde, met algoritmen die zo zijn ontworpen dat mensen maar blijven scrollen”, zegt Jack Constantine, cdo bij Lush, in het pamflet.

Het cosmeticamerk voert het beleid door in alle 48 landen waar het actief is. Het bedrijf belooft bovendien niet helemaal ‘asociaal’ te worden, maar naar manieren te zoeken om in contact te blijven met zijn klanten. 

In de sterren geschreven

Heb je het over retailrelletjes, dan was het het hoogtepunt – of dieptepunt – van afgelopen jaar toch wel de ophef over de moonsisters Jetteke en Lieke van Lexmond. De twee zussen zeggen te leven ‘volgens de maancyclus’ en maken in het kader daarvan een zogenoemde Moon Calendar. Rituals biedt de kalender al enkele jaren aan zijn klanten aan. 

Tot dusver klinkt dat misschien ietwat zweverig, maar het is nog geen aanleiding voor ophef. Totdat blijkt dat de zussen Van Lexmond stellen dat zij de bestorming van het Capitool op 6 januari dit jaar linken aan de stand van de planeten. Ook hebben ze zich kritisch uitgelaten over de coronamaatregelen en zouden ze bijvoorbeeld tegen het vaccinatiebeleid zijn. En met name dat laatste stuit op flink wat onbegrip bij Rituals-klanten, die zich afvragen hoe de retailer kan samenwerken met dames die er zo’n gedachtegoed op nahouden.

Foto: De zussen Jetteke (links) en Lieke van Lexmond

Rituals laat op zijn website weten de ophef te betreuren en zegt dat de samenwerking enkel betrekking heeft op het aanbieden van de Moon Calendar. ‘Wij benadrukken hier graag met klem dat wij ons vanaf het begin volledig aansluiten bij het vaccinatiebeleid van de overheid’. De pagina waarop de zussen vertellen over de Moon Calendar is offline gehaald en het verhaal over de kalender staat er ook niet meer op. 

D-reizen

Dat we door de coronacrisis niet of nauwelijks op vakantie konden, daar willen we je niet opnieuw aan herinneren. Dat er vervolgens bij reisbureaus geen enkele vakantie geboekt werd, daar weten ze bij D-reizen alles van. Het reisbureau ging afgelopen jaar failliet, maar wist gelukkig onder Prijsvrij Vakanties een doorstart te maken. Daar ging echter wel de nodige commotie aan vooraf. 

Door de directeuren van D-reizen (Jan Henne de Dijn en Marije Haeck) is de merknaam D-reizen en D reizen voor het faillissement namelijk naar hun privé-bv overgezet. En zij weigeren die merknaam terug te geven. Dat maakt de overname door de nieuwe eigenaar Prijsvrij onzeker. 

In een kort geding stellen de curatoren dat Haeck en De Dijn onrechtmatig handelen door hun medewerking te weigeren. “Op die manier brengen zij de werkgelegenheid van honderden mensen in gevaar”, tekende de Volkskrant op uit de mond van advocaat Rozeman. 

Uiteindelijk besluit de rechter dat de voormalige eigenaren van D-reizen moeten meewerken aan de doorstart van het reisbureau. Ook moeten de oud-eigenaren de merkrechten van D-reizen vrijgeven. Als zij dat niet doen, moeten zij een dwangsom van 50 duizend euro per dag betalen. 

Daarmee lijkt de kous af. Totdat uit het faillissementsverslag blijkt dat de curatoren een tweede procedure zijn gestart tegen het duo. Nu blijkt dat de oud-eigenaren nog het zogenoemde pandrecht hebben op de merknaam. Behalve eventueel onbehoorlijk bestuur, doen de curatoren ook nog onderzoek naar paulianeus handelen. Mogelijk zouden ongebruikelijke transacties hebben plaatsgevonden voor het faillissement.