De zee en de duinen vormden het decor voor de vele ontdekkingstochten van de kleine Wouter Kolk. Nu staat hij aan het roer van Ahold Delhaize in Europa en Indonesië en die rol vervult zijn drang naar avontuur. “Natuurlijk zit ik weleens met klamme handen en klotsende oksels in een meeting. Daar is niks mis mee – dan weet je tenminste dat je leeft.”
 

De zee
“Op het water ben ik in mijn element. Dat kan ook bijna niet anders, ik ben opgegroeid in Zandvoort aan Zee. Mijn broertje en ik brachten onze vrije tijd grotendeels door in de duinen en op het strand. Onze ouders gaven ons veel vertrouwen. Ze lieten ons samen uitgebreid op avontuur gaan in de duinen. Daar hadden we een enorme speeltuin, met de wind door onze haren, het geluid van de golven en meeuwen op de achtergrond – en dan lekker rozig naar huis. De zee betekent voor mij: vrijheid.”

Moeder
“Ze vroeg me laatst: ‘Ben ik een goede moeder geweest?’ Ik zei: ‘Mam, je bent een uitstekende moeder.’ Er was liefde, ruimte en vrijheid in overvloed. Mijn ouders waren actief bij de tennisclub en de hockeyvereniging, gingen eropuit met de zeilboot. Ze waren graag onder de mensen, elk weekend was er wel wat te doen. Zandvoort was een leuk dorp waar van alles werd georganiseerd. Een heel veilige omgeving ook, ik kan me niet herinneren dat mijn ouders me ooit naar school hebben gebracht.”

Familiebedrijf
“Mijn vader zat in de zaak van zijn vader: een groothandel in gereedschappen en lasapparatuur. Mijn broertje en ik werkten in de vakanties mee – zaten we rond kerst voorraden te tellen voor de balans. Aan tafel gingen de gesprekken over het bedrijf en dat je meewerkte was de gewoonste zaak van de wereld. Werk en privé liepen door elkaar heen, we wisten niet beter.”

School
“Ik was een beetje speels, was het liefst buiten. Leren nam ik niet zo serieus. Na de mavo volgde de mts in Santpoort – elke dag op en neer met mijn Puch Maxi. Ik deed het met twee vingers in mijn neus, het was te gemakkelijk. Toch waren het goede ervaringen. Zowel de mavo als de mts was een wat rauwe omgeving en dat was wel goed voor mij. Ik was niet zo groot en daar leerde ik mijn mannetje te staan. Als je letterlijk in een hoek wordt gezet leer je vanzelf van je af te bijten.”

Small business
“Wat exact de aanleiding was weet ik niet, maar ineens kreeg ik de geest: ik wilde verder leren. De heao (hoger economisch en administratief onderwijs, nu business studies, red.) leek me geweldig. Het was een nieuwe opleiding, kleinschalig, met veel praktijkonderdelen. De wijde wereld in, dat wilde ik wel. In de zomer volgde ik een aantal vakken om toegelaten te worden en het lukte. Zoals mijn moeder toen zei: ‘Als je het in de kop hebt, heb je het niet in de kont, dus ga je gang maar.’

Albert Heijn I
“Via mijn hockeycoach kwam ik op het hoofdkantoor van Albert Heijn voor een stage. Ontzettend leuk, de stage duurde eigenlijk drie maanden maar het werd een half jaar. Ik zat op de marketingafdeling en was betrokken bij het project Spaceman, dat het schappenplan voor de winkels automatiseerde. Op een dag stond de oude meneer Heijn bij me in de lift. Hij vroeg me wat ik deed en zei vervolgens: ‘Wat leuk, ik ben erg geïnteresseerd in technologie en hoe dat ons vak kan verbeteren. Ik kom graag eens bij je langs.’ Opgetogen vertelde ik dat aan mijn collega’s, die me uitlachten. ‘De grote baas van het bedrijf komt kijken bij een stagiair, geloof je het zelf?’ Totdat het ineens doodstil werd – meneer Heijn liep de afdeling op. Met trillende handen liet ik hem zien waarmee we bezig waren. Ik leerde: altijd betrokken zijn en nieuwsgierig blijven naar nieuwe mogelijkheden, ongeacht waar ze vandaan komen.”

Vader
“Ik had getekend voor een stage in Londen, bij het iconische warenhuis Harrods. Een paar maanden voor vertrek overleed mijn vader plotseling aan een hartaanval. Ineens was iemand die er altijd was, een zekerheid, weg. En dat op een moment waarop onze relatie gelijkwaardiger werd: ik was 20, hij was 54. Ik mis hem nog steeds, er zijn zoveel momenten waarop hij er gewoon bij had moeten zijn.”

‘Stel niets uit, want morgen kan het over zijn’
 

Harrods I
“Ik twijfelde: kon ik nu wel voor negen maanden naar Londen? Moest ik niet bij mijn moeder en broertje blijven? Mijn moeder hakte de knoop voor me door. Ze zei: ‘Zo’n kans krijg je nooit meer, je moet gewoon gaan.’ Dus daar ging ik. Ik sprak amper Engels, woonde in een studentenhuis in een vreemde stad, kende niemand. Ik belde elke zondagavond mijn moeder met de telefoon die op de gang hing, maar dat was het. Voor het eerst in mijn leven was ik echt op mezelf aangewezen.”

Harrods II
“Niemand bij Harrods kon mijn naam goed uitspreken. ‘Woeter?’ ‘Wolter?’ Ik begon op nul. Toch had ik die tijd niet willen missen. Het geeft veel zelfvertrouwen en rust als je jezelf in zo’n situatie leert redden, zodat mensen denken: ‘Die Woeter of Wolter is toch best een aardige vent en hij kan ook nog wel wat.’ Bovendien maakte ik vrienden: ik sloot me aan bij een hockeyclub en leerde steeds meer mensen kennen. Toen ik aan het einde van mijn stage een afscheidsfeest gaf, stond mijn huis vol mensen. Toch cool, als je daar negen maanden eerder niemand kende. Zoals de Engelsen het zo mooi zeggen: it was a pivotal moment in time for me.”

Marine
“Ik studeerde af met negens op mijn cijferlijst en overwoog een mba te gaan doen. Maar de plicht riep: ik moest twee jaar in dienst. Ik wilde het liefst naar de marine. Via-via kreeg ik de contactgegevens door van de juiste afdeling en ik heb ze continu geschreven en gebeld dat ik graag naar hen toe wilde. Uiteindelijk kon ik naar Den Helder voor de opleiding. Een fantastische tijd.”

Mijnenveger
“De Golfoorlog brak uit en ik meldde me aan voor een spoedcursus om kapitein op een mijnenveger te worden. Nederland zond namelijk mijnenjagers naar de Straat van Hormuz en men wilde een tweede vloot achter de hand houden, voor het geval de eerste vloot… tja… er niet meer zou zijn. Mijn moeder was niet enthousiast over mijn plan, maar ik rook het avontuur. Uiteindelijk werd de cursus afgebroken, we zijn nooit ingezet.”

Albert Heijn II
“Na mijn diensttijd kon ik weer aan de slag bij Albert Heijn. Ik ben nieuwsgierig en heb eerlijk gezegd nogal wat FOMO (fear of missing out, red.) en op een dag raakte ik in gesprek met het hoofd HR. Ahold bleek een joint venture te starten in Azië en men zocht nog collega’s die dit project wilden opstarten. Werken in Azië, dat leek me een mooie uitdaging! Ik solliciteerde direct en na een intensieve selectieperiode mocht ik gaan. Eenmaal in het vliegtuig naar Singapore bekroop me het gevoel: ‘Waar ben ik eigenlijk aan begonnen, waarom doe ik dit?’ Maar dat was al snel over. Het was een enorm avontuur en zakelijk heb ik daar ook veel van geleerd.”

‘Ik wil nooit met ruzie de deur uit, met niemand’
 

Helen
“We hadden ons kantoor opgezet in een soort bedrijfsverzamelgebouw. Vlakbij het koffieapparaat huisde de Financial Times en daar zag ik elke ochtend een heel charmante dame aan een bureau zitten. Helaas dronk ze geen koffie, maar we kwamen elkaar wel steeds tegen. Ik besloot haar uit te nodigen voor een lunch en we hadden meteen een goede klik. Ze was heel sportief, wilde van alles ondernemen. We gingen vaak op pad, met z’n tweeën of met een groep andere expats.”

Naar Nederland
“Na twee jaar maakte Helen promotie en ging ze aan de slag in Hongkong. We vonden een perfecte balans: doordeweeks focusten we ons op ons werk en we hadden twee weekenden per maand om samen dingen te ondernemen. In 2000 besloot Ahold uit de regio te vertrekken en ik wilde graag terug naar Nederland. Helen wilde eigenlijk niet weg, maar ik heb haar overgehaald door haar alle mooie plekjes van Amsterdam te laten zien. In de jaren daarna werden onze dochters geboren en nam het leven zijn gang. En nu zitten we hier al bijna twintig jaar. Soms hebben we het over die tijd waarin alles zo goed in balans was. Misschien kunnen we het weer zo inrichten als onze dochters uit huis gaan.”

Ziek
“Tien jaar geleden, vlak voor kerst. Helen en ik hadden een afspraak in het ziekenhuis en de arts had slecht nieuws. Helen bleek ineens een zeer agressieve vorm van borstkanker te hebben. Bestralingen en chemokuren hadden geen zin, de enige oplossing was een operatie. Onze oudste dochters waren drie en zes jaar oud – te jong om precies te snappen wat er aan de hand was en oud genoeg om te snappen dat er iets ergs was. Een ontzettend heftige tijd, we hebben daar jarenlang last van gehad.”

Angst
“De plotselinge dood van mijn vader stond me nog helder voor de geest en ik vreesde dat hier hetzelfde zou gebeuren. Iemand van wie je zielsveel houdt, wordt ineens getroffen door het noodlot. ‘Potverdorie Helen, laat me niet in de steek want ik weet niet hoe ik dit allemaal alleen moet doen’, dacht ik vaak. Gelukkig is ze goed hersteld. Maar elke keer als ze voor controle naar het ziekenhuis moest, zat ik in spanning. De angst dat er iets ergs kan gebeuren met iemand die me heel dierbaar is, gaat nooit weg.”

Genieten
“Toch wil ik per se niet vanuit angst leven, juist omdat ik me er zo bewust van ben dat het leven ineens anders kan zijn. Laten we genieten van de mooie dingen die we hebben, stel niets uit, want morgen kan het over zijn. Mijn ongeduld en FOMO komen hieruit voort, zeker. Ik wil ook nooit met ruzie de deur uit, met niemand. Stel dat er iets gebeurt, ik wil niet dat dat het laatste contactmoment was.”

Vertrouwen
“Ook binnen mijn team wil ik werken vanuit vertrouwen en niet vanuit angst. Ik ben ervan overtuigd dat mensen dan het best functioneren. Ik geef iemand dan ook meteen het vertrouwen: als we een nieuwe ceo aanstellen bij een van onze merken, dan is die persoon echt de eindverantwoordelijke. Dat pakt vaak heel goed uit. Dat vertrouwen is natuurlijk ergens op gebaseerd, inmiddels kan ik mensen en situaties goed aanvoelen. Mijn ouders gaven mij ook altijd veel vertrouwen: denk zelf na over wat je wilt en wat je belangrijk vindt. Datzelfde probeer ik bij onze dochters te doen.”

‘Ik heb veel moeite met mensen die niet openstaan voor nieuwe ervaringen’

Openheid
“De lijnen open houden, daar geloof ik in. Zelf ben ik erg open, ik vind het niet erg om geëmotioneerd te raken in het bijzijn van anderen. Ik zoek regelmatig momenten om mensen een-op-een te spreken, om te weten hoe het met iedereen gaat. Het is belangrijk om te weten wat er speelt, hoe mensen zich voelen. Ik wil anderen graag serieus succesvol maken, maar dan moet ik wel weten hoe het gaat en waarmee ze worstelen.”

Succes
“Ik vind het oprecht leuk om te weten hoe mensen zich ontwikkelen. Succes heeft altijd met mensen te maken. Natuurlijk kun je pech of geluk hebben, maar het komt uiteindelijk aan op de mensen en het leiderschap.”

Goed leiderschap
“Een goede leider heeft sterke sociale vaardigheden. Maak je goed contact met je team? Kun je een sterk team formeren? En je moet verstand van verschillende zaken hebben. Op een gegeven moment had ik verschillende commerciële banen gehad en wilde ik meer leren over de winkeloperatie. Ik wilde altijd al eindverantwoordelijke zijn voor een merk en dacht: dan moet ik zorgen dat ik goed ben in allerlei verschillende disciplines. Denk nooit dat je alles wel weet.”

Leren
“Blijven leren vind ik heel belangrijk – niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn team. We krijgen regelmatig consultants op bezoek en ik let altijd op de reactie van anderen. Hoe reageert iemand op de verbeterpunten die worden voorgesteld? Gaat hij of zij in de weerstand? Of luistert degene open en zegt ‘ie: ‘Misschien kunnen we wat met dit en dit punt.’ Ik heb het liefst mensen om me heen die willen blijven leren. Ik heb veel moeite met mensen die niet openstaan voor nieuwe ervaringen. Ons initiatief On Track is daar dan ook op gericht: op continu ontwikkelen en jezelf openstellen voor nieuwe ervaringen (een educatieve app voor het brede publiek, uit de koker van o.a. Ahold Delhaize, red.) .”

Uit de comfortzone
“Ik zag inmiddels zestien jaar bij Ahold, was ceo geweest van Gall & Gall en leidde Etos. Ik had een comfortabele positie. Maar ik houd ervan om mezelf uit de comfortzone te halen en in 2007 stapte ik over naar We Fashion.”

WE Fashion
“Het voelde als een risico: ik verruilde een goede positie voor een baan in een industrie die ik niet door en door kende. Daarnaast was niet iedereen bij We Fashion enthousiast over mijn komst. Ik was een kruidenier die geen verstand heeft van mode, zo werd ik gezien. Kortom, ik kwam nogal ongemakkelijk binnen. Ik heb mezelf toen wel afgevraagd: ‘Wouter, waarom ben je hier in vredesnaam aan begonnen?!’ Ik was echter altijd geïnteresseerd in de mode-industrie. Uiteindelijk heb ik daar een goede tijd gehad en veel geleerd, kennis waar ik nog steeds profijt van heb. Het was een compleet nieuwe industrie voor mij. We Fashion werkt bijvoorbeeld verticaal: ze ontwerpen, produceren en verkopen alles zelf. Ook stapte We Fashion als een van de eerste modebedrijven groot in online.”

Kwetsbaar opstellen
“Ondanks het ongemak ging ik er gewoon voor en maakte ik er het beste van, ik had immers de keuze gemaakt. Ik probeerde bij We Fashion een sfeer te creëren waarin mensen het gevoel hadden dat ze zich konden uitspreken. Ik luisterde naar wat er speelde en ging gewoon mijn best doen. Ik ga dan niet bluffen, dat werkt toch niet. Ik geloof in jezelf kwetsbaar opstellen vanuit zelfvertrouwen. Zoals Pippi Langkous zegt: ‘Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan.’”

Klamme handen
“Dat wil niet zeggen dat ik nooit met klamme handen op mijn werk zit. Als ik een belangrijke meeting heb waarin ik de board wil meenemen, of iemand een vraag stelt waarop ik het antwoord niet precies ken, dan heb ik natuurlijk klotsende oksels. Maar daar is helemaal niks mis mee. Zo ervaar je dat je leeft.”

Coach
“Na zes jaar bij WE Fashion keerde ik terug bij Ahold als eindverantwoordelijke voor specialty stores & new markets. In 2015 werd ik ceo van Albert Heijn en drie jaar later kreeg ik mijn huidige rol. Mijn functie bij Albert Heijn was meer praktijkgericht, nu heb ik meer afstand tot de praktijk. In deze rol heb ik echter leadership through others kunnen ontwikkelen en dat vind ik van grote meerwaarde. Ik heb een coachende rol én een groter bereik omdat ook collega’s in Europa en Indonesië in mijn team zitten. Ik vind het bovendien fantastisch als mensen die ik heb aangenomen of heb opgeleid een directiefunctie in retail gaan bekleden.”

Spijt
“Ik heb carrièretechnisch gezien nergens spijt van, nooit gedacht: ‘Dat had ik beter niet kunnen doen.’ Ik had de tijd bij We Fashion niet willen missen en ik ben blij dat ik ben teruggekomen bij Ahold Delhaize. Ik heb altijd veel plezier gehad in wat ik doe en ik hoop dat mensen met respect en plezier terugkijken op samenwerken met mij, dat vind ik heel waardevol.”

Drijfveren
“Om te spreken van mijn missie of roeping is wat te groot, maar Ahold Delhaize is wel betekenisvol in de maatschappij. We hebben het over eten, we vervullen een vitale rol in de voedselvoorziening. Er werken bovendien meer dan vierhonderdduizend mensen bij ons bedrijf, we doen de goede dingen voor de maatschappij. Het bedrijf is meer dan honderdvijftig jaar oud. Ik wil de bedrijven in mijn portefeuille richting geven, waarmee ze de komende decennia verder kunnen bouwen. Als ik tachtig jaar ben en ik zie dat Ahold Delhaize nog steeds die waardevolle rol vervult, dan ben ik blij dat ik daaraan een steentje heb bijgedragen.”

De zeeman in mij
“Ik zou niet elk willekeurig bedrijf kunnen leiden. Ik moet gevoel hebben voor de purpose en het product of de dienst, het moet dicht bij mij zitten. Ik zou ook nooit naar een concurrent overstappen. Niet alleen vanuit loyaliteit, maar omdat ik dan hetzelfde werk zou doen terwijl ik tegen mijn eigen bedrijf aankijk. Ahold Delhaize voelt als een belangrijk onderdeel van mijn leven, ik zit er in totaal 24 jaar. Mijn volgende stap? Daar ben ik niet mee bezig, zolang ik me maar kan blijven ontwikkelen. Ik heb een fantastische baan, zit in de raad van bestuur: dat vind ik al een prestatie op zich. Bovendien is het internationale aspect van deze rol erg leuk. Ik kom regelmatig in Amerika, Indonesië en ga Europa veel in. Dat reizen blijft belangrijk voor de zeeman in mij.”