Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2021, aan de hand van tien hoofdpunten. Vandaag: de opkomst van flitsbezorging. 
 

In 2020 hebben nog weinig mensen over ze gehoord, maar in 2021 kunnen we er niet meer omheen: flitsbezorgers. Ze concurreren elkaar dit jaar de tent uit en slepen de ene na de andere miljoeneninvestering binnen. Allemaal met hetzelfde doel: de grootste flitsbezorger in Nederland en vaak ver daarbuiten worden. 
 

De supersnelle bezorging van flitsbezorgers 

De eenvoudige definitie voor flitsbezorging is supersnelle bezorging. De meeste diensten beloven de bestelde boodschappen binnen tien minuten bij de klant thuis te leveren. Deze boodschappen bestellen klanten via de app van desbetreffende flitsbezorger.
 

Om aan dat gemiddelde van tien minuten te komen hebben de flitsbezorgdiensten veel magazijnen nodig in de buurt van hun klanten, ook wel bekend als darkstores. “Dit zijn eigenlijk een soort mini-dc’s met ongeveer vijftienhonderd artikelen. De orderpickers verzamelen de bestelling en zodra deze klaar is kan hij vliegensvlug worden uitgereden”, vertelt Laurens Sloot, hoogleraar ondernemerschap in de detailhandel aan Rijksuniversiteit Groningen, eerder dit jaar tegen RetailTrends.
 

Aan die magische tien minuten zit wel een grens, vertelt de hoogleraar. “Dat kun je alleen binnen een straal van één of anderhalve kilometer garanderen. Als iemand verder weg woont of een grote order doet, zal de levering langer duren.
 

AH to go deed ruim drie jaar geleden al eens een pilot met supersnelle bezorging. Bij Albert Heijn, dat binnen vijftien minuten bezorgde op de Amsterdamse Zuidas, was de test overigens geen succes. De animo viel tegen en de dienst werd binnen een halfjaar gestaakt. 
 

Het ontstaan van flitsbezorging

Na het mislukte AH to go-project horen we de term flitsbezorging eigenlijk nauwelijks meer, maar dat verandert eind vorig jaar. Het Duitse Gorillas zet dan als eerste aanbieder van supersnelle boodschappenbezorging voet op Nederlandse bodem. Daarna gaat het plotseling hard. In maart begint Flink in ons land, in mei volgt Getir en in juli start Zapp als vierde en vooralsnog laatste flitsbezorger in Nederland. 
 

Getir is naar eigen zeggen de allereerste flitsbezorger en is in Turkije opgericht in 2015 door Nazim Salur, tevens de oprichter van BiTaksi (de Uber van Turkije). “De wereld kent ons van onze supersnelle bezorgdienst, maar van origine zijn wij een technologiebedrijf”, vertelt chief expansion officer Berker Yagci in een interview met RetailTrends. 
 

De taxi-app belooft klanten dat ze binnen drie minuten na bestelling een taxi tot hun beschikking hebben. Toen dat een succes bleek te zijn kwam Nazim op het idee dat hij naast mensen ook goederen in de taxi’s kon vervoeren, aangezien mensen niet alleen transport maar ook dagelijkse producten nodig hebben.”
 

Zo ontstond het idee voor Getir, vertelt Yagci. Wat volgde waren mobiele magazijnen die met een klein assortiment boodschappen bij mensen bezorgden. “Uiteindelijk merkten we dat mensen behoefte hadden aan een groter assortiment. Toen zijn de darkstores in het leven geroepen en is de bezorging daaromheen geoptimaliseerd.”
 

Logistieke wereldklasse

Volgens Laurens Sloot is deze vorm van bezorging een logische vervolgstap na de al bestaande bezorgdiensten. “Voorheen moest je je boodschappen een dag van tevoren bestellen. Dat werd opgerekt tot vóór twaalf uur ’s avonds besteld, de volgende dag in huis en daarna kwam de expressbezorging: binnen twee uur je boodschappen in huis. Dat het nu binnen tien minuten kan, vind ik van logistieke wereldklasse.” 
 

Deze nieuwe vorm van bezorgen schijnt volgens Sloot een nieuw licht op de al bestaande bezorgdiensten. “Dit verandert de standaard van bezorging. Mensen krijgen een andere verwachting over hoe snel iets moet zijn. Daarnaast worden ze aan het denken gezet over de kosten van bezorging. Bij Gorillas betaal je 1,80 euro bezorgkosten. Waarom moeten ze dan bij een andere dienst nog vijf of zeven euro betalen?”
 

Miljoeneninvesteringen

Investeerders zien dan ook brood in deze nieuwe vorm van bezorgen. Zo haalde Flink in december dit jaar een investering op van 750 miljoen dollar (662 miljoen euro). Met dit kapitaal wordt het bedrijf naar eigen zeggen gewaardeerd op 2,1 miljard dollar. 
 

Gorillas haalde in oktober dit jaar tijdens een financieringsronde bijna één miljard dollar (883 miljard euro) op. De boodschappenbezorger gebruikt het verse kapitaal onder meer om zijn activiteiten, technologie en marketing te verdubbelen. In maart haalde Gorillas ook al  240 miljoen euro op.
 

Het Turkse Getir doet daar niet voor onder. Deze partij sleepte dit jaar ook forse investeringen binnen. In maart dit jaar haalde de paars-gele flitsbezorger driehonderd miljoen dollar aan groeigeld op. Kort daarna werd er 550 miljoen dollar opgehaald. Investeerders zouden het bedrijf daarmee in die periode op 7,5 miljard dollar waarderen.
 

Ook in Zapp, de benjamin onder de flitsbezorgers, is al aardig wat geld geïnvesteerd, zij het niet zoveel als bij de rest. Onder meer de venturecapital-partijen Lightspeed en Atomico, dat eerder investeerde in MessageBird, investeerden dit jaar 100 miljoen dollar in de flitsbezorger.  
 

Concurrentiestrijd 

Niet alleen flitsbezorgers concurreren elkaar de tent uit, ook supermarkten denken na over hun eigen flitsbezorgdienst. Jumbo gaf eerder dit jaar aan grote twijfels te hebben of het moet inhaken op flitsbezorging. "Ja, het groeit hard en dat zien wij ook", aldus topman Frits van Eerd in een interview met Distrifood. "Maar of er ooit een euro verdiend gaat worden en of dat allemaal moet? Moet ik aan de medewerkers zeggen 'we gaan de klant volgen en we gaan eraan kapot?'"
 

Tesco slaat daarentegen de handen ineen met Gorillas. De supermarktketen werkt bij wijze van test samen met de flitsbezorger. Daarmee kunnen klanten van de Tesco in de wijk Thornton Heath - regio Groot-Londen - hun boodschappen binnen tien minuten thuis krijgen. Klanten moeten de bestelling via de app van Gorillas plaatsen. Ze hebben de keuze uit tweeduizend producten die in het magazijn van vijf grote Tesco-winkels worden opgeslagen. 
 

Kritiek op flitsbezorging

Het lijkt de flitsbezorgers dus voor de wind te gaan, maar soms zit het ook tegen. De gemeente Amsterdam wil de darkstores van flitsbezorgers weg hebben uit woonwijken. De minimagazijnen zijn een bron van overlast voor buurtbewoners. Klachten gaan onder meer over luidruchtige koeriers, intimidatie, een zee aan bezorgfietsen en afgezette straten door bevoorrading. 
 

Deze maand nog ontvangt de eerste darkstore een brief op de mat van de gemeente Amsterdam. In de brief meldt de gemeente dat de locatie in strijd is met het bestemmingsplan en daarom moet vertrekken. Eerder dit jaar maakte de hoofdstad bekend een onderzoek te starten naar flitsbezorgers. De gemeenteraad zegt te willen weten wat de gevolgen zijn voor winkelgebieden, verkeersveiligheid en het straatbeeld. De uitkomst van het onderzoek wordt in januari verwacht.
 

Ook uit FNV zijn zorgen over de nieuwe dienst. De vakbond pleit voor meer rechten voor bezorgers. “We willen dat de flitsbezorgdiensten mensen in dienst nemen en zich houden aan een cao. Dat geeft de werknemers zekerheid. Welke cao dat precies is moet per geval opnieuw worden uitgezocht. Dat kan een retail-cao zijn of een cao voor beroepsgoederenvervoer”, aldus Marije Ottervanger, campagneleider platformwerk FNV tegenover RetailTrends. 
 

Toekomstperspectief flitsbezorgers 

Of deze ontwikkelingen gaan tornen aan het veelbelovende toekomstperspectief van de flitsbezorgers is niet duidelijk. Ook wordt er volop gespeculeerd of de snelle bezorgdiensten ooit winstgevend gaan worden. De marges zijn laag, de operaties kapitaalintensief.
 

En dan heb je natuurlijk nog de gevestigde giganten zoals Thuisbezorgd.nl en Deliveroo. Mengen zij zich in de flitsbezorgstrijd, dan krijgen een Gorillas en Getir er grote concurrenten bij met veel kennis, schaalgrootte én bestaande klanten.
 

Hoogleraar Laurens Sloot denk dat flitsbezorging in ieder geval een blijvertje is. “Het voegt iets toe aan het bestaande veld. Hoe groot het precies gaat worden, dat weet ik niet. Het concept moet zich nog bewijzen. Wel vind ik het een interessante en kansrijke toevoeging aan het foodretaillandschap."