Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2020, aan de hand van negen hoofdpunten. Vandaag: De redding van HEMA.
Schulden. Ze zijn bijna net zo met HEMA verbonden als de onvermijdelijke tompoucen en rookworsten. 'Een loden last', noemde Marcel Boekhoorn ze eind 2018 nadat hij de warenhuisketen had overgenomen van de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital, verantwoordelijk voor de schuldenberg van zo'n 750 miljoen euro. Boekhoorn zou HEMA 'weer laten gloreren als nooit tevoren'. Het liep wat anders.
Het jaar 2020 was nog maar een paar dagen oud of kredietbeoordelaar Moody's liet van zich horen. Boekhoorn had de terugbetaling van een lening van veertig miljoen euro aan moederbedrijf AMEH XXVI uitgesteld. 'Negatief voor de kredietwaardigheid' van HEMA, oordeelde Moody's. Boekhoorn had eerder gezegd dat hij deze zogenoemde PIK-notes voor...
Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2020, aan de hand van negen hoofdpunten. Vandaag: De redding van HEMA.
Schulden. Ze zijn bijna net zo met HEMA verbonden als de onvermijdelijke tompoucen en rookworsten. 'Een loden last', noemde Marcel Boekhoorn ze eind 2018 nadat hij de warenhuisketen had overgenomen van de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital, verantwoordelijk voor de schuldenberg van zo'n 750 miljoen euro. Boekhoorn zou HEMA 'weer laten gloreren als nooit tevoren'. Het liep wat anders.
Het jaar 2020 was nog maar een paar dagen oud of kredietbeoordelaar Moody's liet van zich horen. Boekhoorn had de terugbetaling van een lening van veertig miljoen euro aan moederbedrijf AMEH XXVI uitgesteld. 'Negatief voor de kredietwaardigheid' van HEMA, oordeelde Moody's. Boekhoorn had eerder gezegd dat hij deze zogenoemde PIK-notes voor eind 2019 zou terugbetalen. De deadline stond op maandag 15 juni. Het bedrag was door rentebijschrijvingen inmiddels opgelopen tot 54 miljoen euro. Maar tot een aflossing kwam het niet. Boekhoorn was er na wekenlange onderhandelingen niet in geslaagd om tot een akkoord te komen met de schuldeisers over schuldverlichting en werd op een zijspoor gezet.
De groep schuldeisers, die HEMA zeshonderd miljoen euro had geleend, kwam er met de warenhuisketen wel uit. In ruil voor alle aandelen waren ze bereid de schuld van 750 miljoen naar driehonderd miljoen euro terug te brengen. "Een belangrijke stap op weg naar een financieel gezonde HEMA", zei ceo Tjeerd Jegen over de deal. "En een cruciale stap voor het voortbestaan van de winkelketen." Want voor het voortbestaan vreesde hij, schreef Jegen eind maart aan de huurbazen. De coronacrisis had HEMA ongenadig hard geraakt. Daarom besloot HEMA over maart en april slechts de helft van de huur te betalen.
Boekhoorn 'heel blij' op de reservebank
Boekhoorn liet via een schriftelijke verklaring weten 'heel blij' te zijn dat HEMA een akkoord heeft weten te sluiten. "HEMA heeft een historische nieuwe kans op een toekomst met een gesaneerde balans: een goeddeels verwijderde molensteen." De manier waarop het akkoord tot stand was gekomen, noemde hij 'wat wrang'. "Omdat we nu noodgedwongen op de reservebank zitten. Dat zijn wij niet gewend."
De schuldeisers gingen vlot op zoek naar een nieuwe eigenaar. De naam van de Nederlandse investeringsmaatschappij Parcom zong al snel rond. Ook Michiel Witteveen van het moederbedrijf van Blokker, die al eerder een bod had gedaan, liet weten nog steeds interesse te hebben. Met een partner zou hij HEMA willen overnemen. Ook investeringsmaatschappij Flacks Group uit Miami meldde zich en Ahold Delhaize zou interesse hebben. Verder werd de naam van voormalig Intertoys-eigenaar Alteri genoemd.
Onder dak bij Jumbo(-familie)
Wie geen interesse had, was Jumbo. Althans, dat verklaarde financieel topman Ton van Veen van de supermarktketen in De Telegraaf. "We zijn wel heel erg geïnteresseerd in de toekomst van HEMA, maar zeker niet als eigenaar." Jumbo leek een logische keuze omdat de supermarktketen zeventien locaties van HEMA overneemt en HEMA een schap met eigen producten in elke Jumbo-supermarkt krijgt. In februari werd het eerste schap onthuld in de Foodmarkt in Breda, waar commercieel directeur Colette Cloosterman-van Eerd (ex-HEMA) enthousiast rondging met HEMA-tompoucen.
In formele zin had Van Veen gelijk. Niet Jumbo maar Jumbo-familie Van Eerd wilde HEMA overnemen, samen met investeringsmaatschappij Parcom. Begin augustus bleek dat ze de beste papieren hadden. Boekhoorn werd toen nog genoemd als medefinancier. Op 21 oktober kwam er witte rook: Parcom en het investeringsvehikel Mississippi Ventures van Jumbo-familie Van Eerd hadden een voorlopig akkoord bereikt met HEMA. Ze zouden elk de helft van de aandelen in handen krijgen als ze binnen acht weken de bankfinanciering rond zouden krijgen.
Dat lukte met hulp van ABN Amro, ING en Rabobank, bleek donderdag 17 december. Met de overname is zo'n vierhonderd miljoen euro gemoeid, waarvan de helft wordt geleend van het bankentrio. Parcom en de familie Van Eerd investeren elk 75 miljoen en ook Jumbo - ja toch - helpt een handje. De supermarkt steekt vijftig miljoen in de HEMA-bakkerijen, zei Van Veen, die de onderhandelingen namens de familie Van Eerd deed. In februari wordt de deal definitief afgerond, is de verwachting. Door het akkoord nemen de rentelasten af van zo'n vijftig naar minder dan tien miljoen per jaar.
HEMA (niet) essentieel
En zo werd het toch nog een geslaagde week voor HEMA, dat vlak voordat Parcom en Van Eerd hun handtekening zetten een flinke tegenvaller te verwerken kreeg. De warenhuisketen dacht ondanks de lockdown in Nederland met een groot deel van zijn 540 winkels met een aangepast 'essentieel' assortiment open te kunnen blijven. Maar na een storm van kritiek op social media, onder meer van politici, kwam het kabinet met strengere regels. De HEMA-winkels moesten alsnog dicht, net als die van de meelopers Action en Wibra.
En dus moet HEMA het in elk geval tot 19 januari van zijn internetverkopen hebben. In het derde kwartaal steeg de omzet uit thuisbezorgingen met 75 procent waardoor een groot deel van het omzetverlies in de winkels kon worden gecompenseerd. De omzet kwam op ruim 310 miljoen euro uit, 2,2 procent minder dan een jaar eerder. Vooral de beperkte openstelling en sluiting van restaurants in België en Nederland hakte er flink in.
Nieuwe strategie
Topman Jegen zei deze week in de Volkskrant dat in februari duidelijk wordt wat de nieuwe strategie van HEMA is. Hij was de afgelopen jaren de drijvende kracht achter de internationale expansie. HEMA moet een echt wereldmerk worden, betoogde hij talloze keren. Deze maand openden nog twee winkels in Mexico, het twaalfde land waar HEMA actief werd.
Het is maar de vraag of er nog veel winkels in het Midden-Amerikaanse land bij komen, zoals eerder de bedoeling was. "We zullen ons nadrukkelijker richten op de thuismarkten: Nederland, België en Frankrijk", verklapte Ton van Veen in oktober al tegen RetailTrends. Oftewel: daar waar de meeste omzet wordt behaald. "We zullen het minder gaan zoeken in overzeese gebieden."
Eerder in deze serie:
