Zo val je bijna 25 jaar onder dezelfde holding, en zo wissel je twee keer binnen anderhalf jaar van eigenaar. Dat scenario lijkt werkelijkheid te worden voor de failliete speelgoedketen Intertoys. Het Portugese Green Swan staat op het punt de Nederlandse winkelformule in te lijven. Wat weten we van deze investeringsmaatschappij?

Intertoys is al sinds jaar en dag een vertrouwd gezicht in het Nederlandse straatbeeld. De in 1976 opgerichte formule kwam in 1993 in handen van Blokker Holding en bleef dat tot 2017, het jaar waarin het kwakkelende winkelconcern aankondigde van bijna al zijn winkelketens af te willen. Het Britse Alteri nam Intertoys over, maar kon er niet lang van genieten. Vorige maand werd de speelgoedketen failliet verklaard. De investeringsmaatschappij zegt ‘alles gedaan’ te hebben om Intertoys levensvatbaar te maken, maar dat vorige eigenaar Blokker Holding de formule ‘tien jaar lang heeft verwaarloosd’. Inmiddels staat met Green Swan opnieuw een buitenlandse investeerder klaar om de keten nieuw leven in te blazen.

De topkandidaat voor Intertoys heet voluit Green Swan SGPS S.A. en is een in de buurt van Lissabon opgerichte holdingmaatschappij. Achter het vehikel zit een groep vermogende particuliere ondernemers die zichzelf omschrijven als 'business angels'. De organisatie bestaat uit een zeskoppig team met ruime nationale en internationale ervaring op gebieden als management, technologie, marketing, branding en communicatie. Green Swan wordt naar eigen zeggen gedreven door innovatie en mikt - opvallend genoeg - op het overnemen van ‘levensvatbare en winstgevende bedrijven’. De strategische focus ligt daarbij op de Europese speelgoedindustrie. Aan het hoofd van Green Swan staat Paulo Andrez, een ervaren Portugese serie-investeerder. Zijn cv bestaat vooral uit een reeks investeringsmaatschappijen, waarbij we hem niet op ervaring in de retailbranche kunnen betrappen. Ook de andere teamleden hebben zich vooral bekwaamd in het ondersteunen van startups en scale-ups in andere industrieën.

Toys'R'Us
Green Swan zegt nu al ‘een van de meest relevante spelers’ in de Europese speelgoedmarkt te zijn. Die betiteling lijkt vooralsnog te veel eer, als we kijken naar het nog beperkte portfolio dat pas sinds vorig jaar gevuld wordt. We horen in augustus 2018 voor het eerst van de Portugezen, als de activiteiten van speelgoedreus Toys‘R’Us in Spanje en Portugal worden overgenomen. Aanleiding waren de winkelsluitingen in de Verenigde Staten, de thuismarkt van de retailer waar het faillissement moest worden aangevraagd. 'De overname garandeert de continuïteit van de Toys‘R’Us-activiteiten in Spanje en Portugal en zorgt ervoor dat alle winkels draaiende blijven en banen behouden worden', klinkt het in een verklaring na de overname. Voor de zestig speelgoedwinkels werd tachtig miljoen euro neergeteld.

Die eerste stap in speelgoedland, nog dichtbij huis, smaakt blijkbaar naar meer. Bij de tweede slag, begin dit jaar, komt Nederland in beeld. Maxi Toys, de Belgische speelgoedketen van Blokker Holding, komt in handen van de Portugezen. “Met onze speelgoedmerken in andere Europese landen, en vooral met Toys‘R’Us in Spanje en Portugal, slagen we in een ommekeer op de turbulente speelgoedmarkt”, zegt Andrez daarover. “Deze revolutie bewijst dat speelgoedwinkels veel meer te bieden hebben dan producten en een industrie zijn voor gezinnen en mensen van elke leeftijd. Met Maxi Toys zien we veel potentie om de klant een nog betere en persoonlijke service te bieden, en dit zowel in de winkel als online of een combinatie van beiden.” 

Bart Smit
Tot zover nog geen gevolgen voor de Nederlandse winkelstraat en dat blijft zo als Maxi Toys eind februari Bart Smit inlijft. De kersverse Green Swan-dochter neemt de Belgische activiteiten over van het Nederlandse Intertoys. Bart Smit startte vorig jaar met een winkelsluitingsplan en heeft momenteel nog 39 winkels over bij onze zuiderburen. Die liggen voor het grootste deel in regio’s waar zijn nieuwe eigenaar nog niet actief is en worden allemaal omgebouwd naar Maxi Toys. “Dankzij deze overname kunnen wij met Maxi Toys in België een nationale dekking realiseren en op alle vlakken even performant worden, in Vlaanderen, Wallonië en Brussel”, aldus ceo Alain Hellebaut. Opgeteld bij de eerdere twee overnames, gaat het winkelbestand van Green Swan zo richting de 270 speelgoedwinkels in zes Europese markten.

Dat Green Swan ook Intertoys inlijft, betekent in potentie de grootste slag tot nu toe, gemeten naar het aantal vestigingen. Of dat ook zo is moet nog blijken, want het is nog onzeker hoeveel van de 286 eigen filialen doorgestart worden onder hun nieuwe eigenaar. Volgens bronnen van het FD gaat het om minstens honderd filialen. “We geloven sterk in de potentie van Intertoys en willen de speelgoedketen behouden voor Nederlandse gezinnen”, laat een woordvoerder weten aan de krant.

Green Swan had van de in totaal vier overnamekandidaten voor Intertoys de beste papieren. Dat de Portugezen de hoofdprijs moeten betalen voor Intertoys, lijkt onwaarschijnlijk. Alteri nam de keten in 2017 voor één euro over van Blokker Holding en het faillissement zal de waarde van de speelgoedketen geen goed hebben gedaan. Een van de drie andere gegadigden waren de huidige franchisenemers, die goed zijn voor honderd winkels die buiten het faillissement vallen. Wat het instappen van Green Swan betekent voor de ondernemers en hun winkels, is nog onduidelijk.  Zelf lijken ze niet al te enthousiast over de nieuwe eigenaar. Zij willen Intertoys volgens De Financiële Telegraaf weer 'volledig Nederlands' maken en zitten niet te wachten op nieuwe buitenlandse inmenging.

Te veel winkels
Een overname van Intertoys past bij de strategie van Green Swan om zijn speelgoedportfolio uit te breiden, maar duidelijk niet bij zijn strategie om in ‘winstgevende bedrijven’ te investeren. De retailer kondigde afgelopen november nog verschillende maatregelen aan om binnen anderhalf jaar weer zwarte cijfers te schrijven, maar drie maanden later was het bankroet een feit. Een tegenvallend laatste kwartaal, mede door acties bij ketens als Aldi, Lidl en Kruidvat, zou de 43 jaar oude keten de das hebben omgedaan. Topman Roland Armbruster stelde verder dat de verschuiving naar het online kanaal in november en december sneller ging dan verwacht. “Wij hebben te veel winkels en een te klein onlineaandeel”, aldus Armbruster. Intertoys moet zich volgens hem ontwikkelen tot een plek waar consumenten niet alleen speelgoed kunnen kopen, maar ook iets kunnen ervaren. Dat idee sluit aan bij de visie die Green Swan eerder openbaarde rond de overname van Maxi Toys. 

Moet Intertoys al met al blij zijn met zijn toekomstige eigenaar? Het trackrecord van Green Swan is te kort om nu al een zinvolle voorspelling te doen over de kans van slagen. De insteek van Alteri, het weer oplappen van kwakkelende formules, lijkt op het eerste gezicht beter te passen dan een groep investeerders met nauwelijks retailervaring die zich op ‘levensvatbare en winstgevende’ bedrijven zeggen te richten. Anderzijds zou de bundeling van steeds meer speelgoedketens tot schaalvoordelen kunnen leiden die de vorige eigenaar niet had. Vakbond FNV is vooralsnog 'gematigd blij' met de Portugezen, zegt bestuurder Nico Meijer tegen RTL Z. "Het is in ieder geval een partij die iets met speelgoed heeft. En geen graaier die de branche niet kent." De ambities liegen er in ieder geval niet om: Green Swan wil naar verluidt ‘de grootste speelgoedretailer van Europa’ worden.