Iconisch en onbetaalbaar voor de gemiddelde consument – Hermès, Kiton, Patek Philippe zijn de toppers in hun genre en alleen beschikbaar voor de happy few. Dit is hoe hun prijzen tot stand komen.

HERMÈS
Maar liefst 236.750 Britse pond. Oftewel bijna 275 duizend euro. Dat werd er 12 december vorig jaar tijdens een veiling bij Christie’s in Londen betaald voor een Birkin Bag. Het was dan ook niet de eerste de beste. Het ging om het model Matte Himalaya Niloticus Crocodile Diamond Birkin 35 uit 2010. Eentje van krokodillenleer dus, afgewerkt met achttien karaat witgoud en diamanten.

De Birkin Bag is net als de Kelly Bag een iconische handtas van het Franse modehuis Hermès. De tas is vernoemd naar Jane Birkin, een Engelse actrice en zangeres die sinds eind jaren zestig in Frankrijk woont. In Nederland is ze vooral bekend van het hijgplaatje Je t’aime… moi non plus uit 1969, met Serge Gainsbourg.

In 1983, zo wil althans het verhaal, zat Birkin naast toenmalig Hermès-directeur Jean-Louis Dumas in het vliegtuig van Parijs naar Londen. Met haar onafscheidelijke rieten mandje. Dat viel tijdens de vlucht om en al haar bezittingen rolden over de vloer. Dumas wist raad: hij stelde voor een tas voor haar te maken. Lekker diep, eentje waar alles in past – ook het flesje voor dochter Lou. Een jaar later was ‘ie er: de Birkin Bag.

En het bleef niet bij die ene tas. Er kwamen er meer. In verschillende formaten, van verschillende materialen – zoals kalfshuid en struisvogelleer. Langzamerhand werd het een statussymbool. Zangeres en modeontwerpster Victoria ‘Posh Spice’ Beckham schijnt er meer dan honderd te hebben, met een totale waarde van twee miljoen euro. Ze is bij diverse gelegenheden gezien met exemplaren die overduidelijk duurder zijn dan tienduizend euro, de prijs van een instapmodelletje.

JARENLANG OP DE WACHTLIJST
Maar dan nog, tienduizend euro voor een tas? Waarom is de Birkin zo duur? Wat in elk geval vast staat: de tassen worden met de hand gemaakt in een van de ateliers van Hermès. “Alleen al als je ziet hoe de draden met de hand heel consequent één voor één getrokken worden, dat is zeer arbeidsintensief”, zei Marie-Louise Martens van de Hermes-boutique in Maastricht vorig jaar.

Aan een tas wordt dagenlang gewerkt. Doordat het veel tijd kost om een tas te maken is het aanbod niet erg groot. Hermès wil niet zeggen hoeveel er jaarlijks worden geproduceerd en ook niet hoeveel er over de toonbank gaan. Critici zijn overtuigd dat Hermès de productie bewust laag houdt om de Birkin Bag exclusief te houden.
 

'Posh Spice heeft er meer dan honderd'

Het modehuis beschermt in elk geval graag de mythe rond de tas. Zo zou er volgens sommigen een wachtlijst zijn – van járen –, maar anderen ontkennen dat. Als je een beetje normaal doet en met twee woorden spreekt, kun je best een Birkin op de kop tikken, wordt gezegd. Mits je een goedgevulde portemonnee meeneemt, dat wel.

En anders kun je altijd nog terecht op internet, waar ‘beeldschone Birkins’ op tweedehandssites als Rebelle en Designer-Vintage verkrijgbaar zijn. Gecheckt door experts, staat erbij. Op laatstgenoemde site is het goedkoopste exemplaar er eentje uit 2007. In perfecte staat (met lichte gebruikssporen). Verkoper is ene lotteh2 uit Eindhoven. “Never worn this bag, so it has been standing for years in my closet.” Dat kun je ook luxe noemen.

KITON
Je hebt exclusief en zeer exclusief. De maatpakken van het Italiaanse modehuis Kiton vallen in die laatste categorie. Ciro Paone die Kiton in 1968 in Napels oprichtte gruwelt van stoffen van middelmatige kwaliteit. Die doen zelfs het werk van de beste kleermaker teniet, is zijn stellige overtuiging.

Alleen het allerbeste is goed genoeg voor signore Kiton. Vele handen maken licht werk. Geen idee of ze het spreekwoord in Italië ook kennen, maar het lijkt wel op te gaan in de fabriek in Napels. Gemiddeld werken er zo’n 45 mensen aan één pak. Maar dan nog kost het minimaal 45 uur handwerk om zo’n pak te fabriceren. Exact 33 duizend steken zijn er voor één exemplaar nodig.

Werken mensen dan preciezer dan machines? Dat dan weer niet, zegt ceo Antonio De Matteis. “Het gaat om de luxe van dat handwerk. Die menselijke touch met zijn mini-imperfecties maakt ons product uniek. Als we dit allemaal met machines zouden doen, is de ziel eruit.”

En dat unieke heeft zijn prijs: je betaalt er tot wel veertigduizend euro voor. En waarom duurt het werk zo lang? Omdat elk stuk met evenveel precisie wordt uitgetekend, zegt Kiton-consultant Gabriele Napoletano. Als de stof is geknipt, rust die drie dagen voordat ze er in het naaiatelier mee aan de slag gaan. En de stoffen vind je volgens hem nergens anders ter wereld. “Zelfs niet als we ze inkopen bij Zegna of Loro Piana. We laten ze altijd speciaal voor ons weven.”

OLYMPISCHE ALLURE
Het zijn inderdaad de stoffen die het verschil maken, zegt Daniel Meul van luxewinkel Pauw in Amsterdam. “Het zijn stoffen die exclusief voor het merk gebruikt worden. Dat is de reden waarom zij gemiddeld twintig procent duurder zijn dan een andere kleermaker.”

De basisstof van Kiton is de zogenoemde 14 micron. Dat kun je volgens Meul vergelijken met een super 180 of een super 100: wol met een dunne vezel. Hoe hoger de waarde, hoe fijner de draad. “Dat zijn zeer hoogwaardige stoffen. Daar zijn ze fenomenaal in en dat maakt hen zo exclusief.”

'Als we de pakken met machines zouden maken, gaat de ziel eruit'

Pauw verkoopt Kiton sinds 1993, als een van de weinige winkels in Nederland. Het duurste artikel in de winkel op dit moment is een jas in kasjmier en vicuna, een exclusieve wolsoort afkomstig van het gelijknamige dier dat verwant is aan de lama. “Die kost elfduizend euro. Dat is natuurlijk allesbehalve goedkoop. Het is een uniek stuk. Maar het is mooi dat we het kunnen aanbieden. En er is een markt voor. Zoals er ook een markt is voor Lamborghini, voor Rolls-Royce en voor Ferrari.”

Meul sluit af met een weetje. “Weet je trouwens waarvan de naam Kiton is afgeleid? Van ‘chitone’. Dat is het witte gewaad dat men droeg als men naar de berg van Olympus opsteeg. Dus dat was alleen voor de rijken toegankelijk. Met zo’n naam geef je al heel duidelijk aan dat je iets bijzonders maakt en uitstraalt."

PATEK PHILIPPE
Als er geen prijs bij staat, weet je vaak al hoe laat het is. Op de website van de Zwitserse horlogemaker Patek Philippe zoek je er vergeefs naar. En als het er wel staat, dan hebben ze het op z’n minst heel goed verborgen.

Het wordt door kenners dan ook als het meest luxueuze horlogemerk ter wereld beschouwd. Ook op de site van juweliershuis Schaap en Citroen in Amsterdam staat geen prijs bij de uurwerken van Patek Philippe. “Dit heeft enerzijds te maken met de exclusiviteit van het merk en anderzijds met het feit dat veel horloges op aanvraag besteld worden”, zegt marketingdirecteur Mike van Kinderen. “De vanaf-prijs bedraagt 11.800 euro en het duurst te verkrijgen model kost twee miljoen euro. Uiteraard dient voor een dergelijk model een aanvraag te worden ingediend.”

Waarin onderscheidt Patek zich? “Door de zeer hoogwaardige bewerking van het uurwerk waarin ieder onderdeel volledig met de hand is afgewerkt.”

Vele malen exclusiever dan merken als Rolex en Cartier, aldus Van Kinderen. En Patek is volgens kenners steeds vernieuwend. Dat was het al vanaf het begin. Het bedrijf kwam in 1845 met het eerste zakhorloge zonder opwindsleutel – destijds een revolutie.

Het was een vondst van de Franse horlogemaker Jean-Adrien Philippe. Hij ontmoette in 1844 in Parijs de Poolse zakenman Antoni Patek die vijf jaar eerder met horlogemaker Francois Czapek in Genève het bedrijf Patek, Czapek & Cie was begonnen. Nadat Czapek vertrok sloegen Patek en Philippe de handen ineen.

OP EIGEN BENEN
Sinds 1932 is het bedrijf in handen van de familie Stern. Het is een van de laatste zelfstandig horlogemakers in Zwitserland. “Onafhankelijkheid is de sleutel tot ons toekomstig succes”, zei de in 2009 als president aangetreden Thierry Stern (vierde generatie).

Het bedrijf heeft meer dan honderd patenten op zak en produceert het gehele uurwerk in eigen huis. Jaarlijks worden er zo’n 54 duizend horloges gemaakt, waar Rolex tot boven het miljoen komt. Relatief zeldzaam dus.

Het productieproces vraagt namelijk nogal wat tijd. Het maken van een enkele wijzerplaat duurt vier maanden en vereist 150 verschillende processen. Al met al zijn er twaalfhonderd stappen nodig om een Patek-uurwerk te bouwen. Op veilingen brengen de klokjes recordbedragen op. Voor een gouden zakhorloge van Patek uit 1932 werd 11 november 2014 bij Sotheby’s in Genève omgerekend negentien miljoen euro neergeteld.

'Je bezit geen Patek Philippe. Je draagt er alleen zorg voor, voor de volgende generatie'

Het uurwerk (achttien karaat goud en met 24 mogelijkheden) werd destijds gemaakt voor Henry Graves, een bankier in New York. Hij wilde per se een ingewikkelder horloge dan automaker James Packard had. Tot 1989 zou dit het ingewikkeldste horloge ter wereld blijven.

Het is uitgerust met onder meer een eeuwigdurende kalender, maanstanden en een chronograaf die twee tijden tegelijk kan bijhouden. Het geeft een indicatie van de zonsopkomst en -ondergang en heeft een hemelkaart van New York, gezien vanuit het appartement van Graves bij Fifth Avenue.

Uurwerken van Patek Philippe zijn een uitstekende investering, weten ze bij Christie’s. En dat geldt niet alleen voor klokjes met een verhaal. Ook moderne horloges zoals de 5131 Cloisonné Enamel zijn in een mum van tijd twee keer zoveel waard. De horlogemaker is zich uiteraard bewust van zijn imago. Een van de leuzen luidt dan ook: ‘Je bezit eigenlijk nooit een Patek Philippe. Je draagt er alleen zorg voor, voor de volgende generatie."