Het is even wennen voor Batavia Stad Fashion Outlet. Jaar in jaar uit stegen daar de merkenomzet en het aantal bezoekers, maar door de coronacrisis komt aan die ontwikkeling abrupt een einde. "Nee, dat gaat dit jaar niet gebeuren", zegt ceo Otto Ambagtsheer van VIA Outlets, waar de fashionoutlet in Lelystad onder valt.

Nadat minister-president Mark Rutte donderdag 12 maart verscherpte maatregelen afkondigde en in het weekend erop alle horecazaken de deuren moesten sluiten, ging het snel in Batavia Stad. "We hebben toen een heel forse daling van het aantal bezoekers gezien. En een hoop internationale merken zijn dichtgegaan, dat werd vanuit het hoofdkantoor van die merken bepaald", zegt Ambagtsheer. Op het dieptepunt waren slechts tien van de 150 winkels open.

Inmiddels gaat het de goede kant op. "We hebben nu zestig winkels open", zegt de topman. "Afgelopen vrijdag is Polo Ralph Lauren weer opengegaan, een belangrijke trekker voor Batavia Stad. En we verwachten dat begin mei nog eens 25 winkels opengaan, dus dan zit je op zo'n 85 winkels. Daar zit Nike bijvoorbeeld ook bij, die 1 mei opengaat. Dat ook internationale merken weer besluiten de deuren te openen, is hartstikke goed nieuws."

Geen Chinezen en Russen
Internationale merken, maar geen internationale toeristen. En juist die zorgden ervoor dat het bezoekersaantal vorig jaar met tien procent steeg naar 2,8 miljoen. "We hebben fors ingezet op toeristen, vooral op toeristen die in Amsterdam verbleven. Er is een dagelijkse busshuttle van Amsterdam naar Batavia Stad. Die werd steeds voller en drukker." Maar nu even niet. "De internationale toerist - de Chinees, de Rus - die gaan we voorlopig niet meer zien." Wel verwacht Ambagtsheer dat de Belg en de Duitser later in het jaar weer zullen komen.

Eind mei zullen alle winkels weer open zijn, denkt hij. Maar het is afwachten of dat ook voor de horecazaken geldt. Hopelijk begin juni, zegt Ambagtsheer. Voorlopig zit alle horeca dicht; alleen de takeaway is open. En wat ook duidelijk is: "Het organiseren van massa-events zit er voorlopig niet in." Wat nu op één staat: veilig shoppen. "Dat is het allerbelangrijkste. We volgen alle veiligheids- en gezondheidsvoorschriften." Zo mag slechts een beperkt aantal mensen tegelijkertijd de winkel in, wordt gevraagd zoveel mogelijk met de kaart te betalen, zijn er extra schoonmaakrondes en is er waar nodig crowdmanagement.

"Hopelijk zien we het weer een beetje drukker worden", zegt Ambagtsheer. "Maar het is een dilemma: we willen ook weer niet dat het té druk wordt. Er moet vooral gewerkt worden aan het nieuwe normaal, met social distancing. Het is een operationele beperking waar we rekening mee moeten houden." De topman denkt wel dat mensen weer behoefte hebben om te shoppen. "Kijk naar de wachttijden bij IKEA. Ze zullen er waarschijnlijk wel wat selectiever in worden. Ze zullen het enkel doen op plaatsen waar ze zich veilig voelen. Nou is Batavia Stad een open-air outletcentrum en we nemen het heel nauw met de gezondheidsvoorschriften, dus ik denk dat we daar een plus hebben." Er wordt nu bijna niets aan marketing gedaan. "Een campagne met 'kom allemaal naar Batavia Stad', dat past totaal niet."

Ambagtsheer heeft geen aanwijzingen dat merken de outlet zullen verlaten. "De bezettingsgraad in Batavia Stad is niet iets waar ik wakker van lig. Er is zeer veel animo van merken om winkels te openen." De coronacrisis biedt ook weer kansen, ziet hij. Zo zijn er veel merken die met onverkochte voorraden zitten. "Dus er zijn ook wel weer merken om tijdelijke winkels te openen, omdat ze iets met die stock moeten. Dan is een outletcentrum natuurlijk een heel goed kanaal."

Samen sterker uit de crisis
Voor Ambagtsheer staat wel vast dat een aantal retailers en merken zal omvallen. Maar hoeveel en welke dat zullen zijn, is afwachten. Hoe dan ook is hij bereid om merken nu een handje te helpen. Hij noemt een goede verstandhouding cruciaal. "Er is ook een Batavia Stad en een VIA Outlets ná de coronacrisis. Je moet er samen sterker uitkomen. Het is tenslotte een partnership dat we hebben met de merken." Ook bij Batavia Stad kwamen brieven binnen waarin botweg werd gezegd dat merken geen huur meer gaan overmaken. "Maar we gaan gewoon met de merken om de tafel. Dat gaat redelijk constructief. Ik ben daar wel tevreden over."

Wie de huur niet kan betalen, kan voorlopig uitstel van betaling krijgen. "Het gaat zeker om drie maanden." Ook worden de maandelijkse servicekosten verlaagd. Ambagtsheer sluit kwijtschelding van de huur niet uit. "Dat zou bij uitzondering een mogelijkheid kunnen zijn. Maar ik zou op de wat langere termijn dan ook wel graag iets terug willen zien." Hij denkt dan bijvoorbeeld aan opening van winkels in andere outlets, pop-upstores of verhoging van de omzethuur. Van de omzethuur is nu het grootste deel weggevallen. Ambagtsheer benadrukt dat het van geval tot geval wordt bekeken.

Voor Batavia Stad stonden voor dit jaar geen forse investeringen op het programma. De outlet is de afgelopen jaren al flink uitgebreid. "We zijn natuurlijk wel continu bezig om nieuwe merken naar Batavia Stad te halen en om het centrum steeds aantrekkelijker te maken. Dus we zijn continu met investeringen bezig, maar dat zijn niet heel grote projecten zoals we die wel in andere landen hebben." Wat het laatste betreft, gaat het om de fashionoutlets nabij Frankfurt (Zweibrücken), Oslo en Porto. Dat zijn projecten waar VIA Outlets niet onderuit kan en wil, omdat er contractuele verplichtingen zijn met bouwbedrijven.

Op het dieptepunt waren van de elf centra van VIA Outlets in Europa er acht dicht: alleen die in Lelystad, Oslo en Göteborg hoefden de deuren niet te sluiten. Maar er zit beweging in. Sinds vorige week maandag is de outlet in Zweibrücken weer open en sinds zondag kan er weer geshopt worden in Praag. "Dat geeft de burger moed. We hebben weer wat goed nieuws te melden en dat is heel plezierig."