Oscar Diele werd als puber gegrepen door digitale innovaties. Het leverde hem een carrière op bij bedrijven als Wehkamp, Spil Games en, tegenwoordig, onlinewoonwinkel Flinders. In dit eerste deel van zijn retail- en levenslessen vertelt hij over zijn jeugd, zijn eerste eigen bedrijf en de cowboytijd die hij als stagiair in Rusland beleefde.

Gezin

“Ik was een van drie zoons in een middenklasse arbeidersgezin. Geboren in Voorst, snel verhuisd: Dalfsen, toen Zwolle. Vader werkte als letterzetter bij een boekenuitgeverij, klom op tot corrector. Moeder is haar carrière begonnen met het schrobben van vloeren in een zorginstelling en kreeg na verloop van tijd een functie als zorgcoördinator. Allebei op een bescheiden niveau selfmade, zonder opleiding maar met een enorme drive. Ons huis stond vol boeken die mijn vader meenam van zijn werk, maar niemand las er een letter in. Literatuur, een open gesprek aan de eettafel, een bezoek aan het theater, een keer uit eten: het was er niet. Er was geen geld voor, maar er werd ook geen belang aan gehecht.”

Moeder

“Mijn moeder was en is de zachtaardigheid zelve. Ze gaf ons mee: blijf altijd dicht bij wie je bent, volg je hart, doe een ander geen pijn. Een en al begrip voor hoe andere mensen hun leven leiden. Een broer van mijn vader beleefde een late coming-out, hij bleek op mannen te vallen. Mijn grootouders, zwaar katholiek, beleefden dat nieuws als een keuzemoment: geloof of zoon. Moeder heeft nog bemiddeld bij hun afwegingen – uiteráárd in de richting van aanvaarding van zijn homoseksualiteit. Haar inzet heeft gelukkig ook succes gehad.”

Vader I

“Mijn vader kon uiterst moeilijk contact maken met zijn gevoelsleven. Niet lullen maar poetsen, dat idee. Van hem heb ik het belang meegekregen van ambitie en doorzettingsvermogen. Die eigenschappen kwamen wél altijd met een prijs: warmte en liefde. Als ik blij thuiskwam met een zeven voor een of ander proefwerk, reageerde hij steevast ontevreden. Kon ik echt niet beter? Eh, niet per se positief.”

Vader I I

“Zelfs mijn moeder kon mijn vader met al haar empathie niet vasthouden. Toen ik dertien was, gingen ze uit elkaar. Vader verdween uit beeld. Uiteindelijk nestelde hij zich met een Thaise in Thailand. Nog twee keer heb ik hem opgezocht. Eén keer met mijn jonge kinderen, zodat hij zijn kleinkinderen ook eens een keer kon zien, en kort daarna alleen – hij had een herseninfarct gehad. Tijdens dat bezoek vroeg hij me of er een einde aan zijn leven kon komen, maar dat ligt in Thailand gevoelig. Ik ga ervan uit dat zijn vrouw hem goed verzorgt, maar het is eigenlijk heel treurig allemaal.”

Overcompensatie

“Ondanks alles ben ik dankbaar voor mijn jeugd. Door de situatie met mijn vader heb ik geleerd wat voor vader ik zelf wil zijn. Mensen in mijn omgeving zeggen dat dat me heel aardig lukt maar zelf blijf ik me altijd bewust van mijn tekortkomingen. Inderdaad, dat zou je overcompensatie kunnen noemen.”

School

“Ik heb zonder veel problemen de havo in Zwolle afgerond. Vooral de vrijdagmiddagactiviteiten vond ik gaaf: met een paar vriendjes The Police playbacken. Een rol aannemen, dat lag me wel. Ik heb later ook nog een tijdje improvisatietheater gedaan. Je zou kunnen zeggen dat zo’n alter ego me wegvoerde van de omstandigheden thuis. Op school werd daarnaast mijn voorliefde voor technologie aangeboord. Knutselen met de allereerste homecomputers: de ZX Spectrum, de Commodore 64, zelf programmeren… Daar verloor ik mezelf in.”

Eerste bedrijf

“Op de heao in Zwolle startte ik met mijn maatje Henri Hoetink in 1992 mijn eerste bedrijfje, InfoCollect heette het. We hadden op school het computerprogramma SPSS onder de knie gekregen waarmee je data-analyses kon maken. We overtuigden een paar Zwolse middenstanders van het nut van een enquête over klanttevredenheid, maakten een vragenlijst over hun winkel die we vervolgens huis-aan-huis door de bus stopten, met een retourenvelop. De teruggestuurde antwoorden haalden we door de computer. Dat werden rapportjes die we aan die ondernemers verkochten. Ik kan me nog herinneren dat we daar aanvankelijk 250 gulden voor vroegen. De reactie was: kan niet goed zijn. Pas toen we de prijs van onze analyse naar 1.000 gulden hadden opgeschroefd, werden onze bevindingen op waarde geschat, haha.”

Tegenpolen

“Ik leerde van die eerste onderneming dat het heel goed kan werken om juist als tegengestelde karakters samen in zaken te gaan. Henri was analytisch sterker, ik was de commerçant, de verkoper. We konden elkaar in onze kracht zetten. Het is leerzaam om te ervaren dat je een ander echt nodig kunt hebben – de som der delen, ja.”

Rusland

“Mijn docent marketing aan de heao vroeg op een mooie ochtend in 1992 aan de klas: wie wil er een half jaar als stagiair naar Rusland? Iedereen stak meteen zijn vinger op maar nadat iedereen er een nachtje over had geslapen, bleven er nog twee serieuze gegadigden over. Zo gebeurde het dat mijn klasgenoot en ik kort daarop in de trein naar Sint-Petersburg zaten. Op het station daar bleek niemand van het stageverlenende bedrijf aanwezig. We overnachtten die nacht bij een Rus die we in onze coupé hadden ontmoet. Toen we ons daags erna bij de firma meldden, zeiden ze: zijn jullie er nu al? En blijven jullie dus vijf weken? Nee, moesten we uitleggen, het gaat om een half jaar. Er bleek, kortom niets geregeld. Mijn maatje en ik moesten zelf ons werk bij elkaar scharrelen.”

Cowboytijd

“Het leverde een fraai rapport op voor Nederlandse ondernemers die zaken wilden gaan doen in ‘het nieuwe Rusland’. Het was 1992, een onrustige tijd, een cowboytijd ook. Ik vond het machtig interessant, wilde het avontuur proeven. Helaas was mijn co-stagiair een tikje terughoudend. In dit geval had ik niet het gevoel dat we elkaar versterkten, maar evengoed hebben we een fascinerende tijd gehad. Ik leerde er dat je ook zonder plan ver kunt komen, dat je ook resultaten kunt bereiken en ervaringen kunt opdoen zonder vastomlijnde ideeën over processen en roadmaps. Serendipiteit heet dat toch? Dat je onbedoeld iets vindt terwijl je er niet naar zocht.”

Kick

“Altijd heb ik baantjes gehad in de retail. Spijkerbroeken verkopen bij Fooks in de Zwolse binnenstad op de drukke donderdagen en zaterdagen. Ik schepte er een immens genoegen in dat ik het setje dat ik die ochtend van het rek had gehaald om zelf aan te trekken, twee of drie keer aan een klant wist te verkopen. Mensen op hun gemak brengen, motiveren, de deal closen, dat geeft een enorme kick.”

Hard werken

“Tegelijkertijd werkte ik in een croissanterie. Daar schopte ik het tot bedrijfsleider. Hard werken was min of meer verplicht want mijn vader wilde geen cent bijdragen aan zijn ex en aan zijn kinderen. Ik moest zelf mijn heao-opleiding betalen en er ook voor zorgen dat er genoeg geld was om nieuwe kleren te kopen en uit te kunnen gaan.”

Vertrouwen

“Wat ik tijdens die baantjes leerde: hard werken, goed presteren, meer waarmaken dan je belooft – dat schept vertrouwen. En dat leidt tot verantwoordelijkheid. Zowel van de jeanswinkel als van de croissanterie had ik in no-time de sleutel, ik mocht er in beide gevallen de kas opmaken. Verantwoordelijkheid en de vrijheid om zelf je plan te trekken kun je verdienen door je inzet te tonen. En door resultaat te boeken.”

Jeugdheld

“Chriet Titulaer! Elke week liet hij bij de TROS op televisie zien wat de toekomst technologisch in petto had. Zijn ‘Huis van de Toekomst’ met mobiele telefonie, beeldbellen, zoiets als het internet: hij liet het allemaal zien, al in een heel vroeg stadium. Met rode oortjes keek ik daarnaar. Hij heeft mijn voorliefde voor de mogelijkheden van het internet zéker aangewakkerd.”

Morgen verschijnt deel 2 van de retaillessen van Oscar Diele op RetailTrends.nl. De ceo van Flinders vertelt daarin onder andere over zijn periode bij Wehkamp, zijn huidige job bij Flinders en de grootste blunder uit zijn carrière.