De juridische strijd tussen het Vakcentrum en de vakbonden en E-commerce Nederland, online supermarkten en flitsbezorgers sleept al sinds 2019 voort. De conclusie van het hof: een online supermarkt is een supermarkt. Picnic & co geven echter nog niet toe.
2019
Voor de oorsprong van dit conflict spoelen we even terug naar 2019. In december van dat jaar oordeelt de rechtbank in Amsterdam dat Picnic de cao voor supermarkten niet hoeft te volgen. In de rechtszaak is vakbond FNV op alle fronten in het ongelijk gesteld. De vakbond is teleurgesteld, omdat men op dat moment al een jaar lang strijdt voor betere arbeidsvoorwaarden.
Michiel Muller, medeoprichter en ceo van Picnic, is wel blij met de uitspraak: "De suggestie van FNV dat wij mensen slecht zouden betalen is klinkklare onzin. Wij behoren tot de beste betalers in de sector." FNV overweegt een hoger beroep.
2020
In maart 2020, 4 maanden na het vonnis,
De juridische strijd tussen het Vakcentrum en de vakbonden en E-commerce Nederland, online supermarkten en flitsbezorgers sleept al sinds 2019 voort. De conclusie van het hof: een online supermarkt is een supermarkt. Picnic & co geven echter nog niet toe.
2019
Voor de oorsprong van dit conflict spoelen we even terug naar 2019. In december van dat jaar oordeelt de rechtbank in Amsterdam dat Picnic de cao voor supermarkten niet hoeft te volgen. In de rechtszaak is vakbond FNV op alle fronten in het ongelijk gesteld. De vakbond is teleurgesteld, omdat men op dat moment al een jaar lang strijdt voor betere arbeidsvoorwaarden.
Michiel Muller, medeoprichter en ceo van Picnic, is wel blij met de uitspraak: "De suggestie van FNV dat wij mensen slecht zouden betalen is klinkklare onzin. Wij behoren tot de beste betalers in de sector." FNV overweegt een hoger beroep.
2020
In maart 2020, 4 maanden na het vonnis, claimt vakbond FNV vervolgens dat Picnic toch onder de supermarkt-cao gaat vallen. Muller is duidelijk in zijn oordeel over dit nieuws: "Het is een totaal verzonnen verhaal", aldus de medeoprichter.
Het statement komt op de dag dat FNV een hoger beroep had moeten aandienen naar aanleiding van de eerdere uitspraak. Muller zegt daar destijds tegenover RetailTrends: "Dat durven ze blijkbaar niet omdat ze denken: dan verliezen we weer. Nu toveren ze dit uit de mouw."
Volgens de topman ligt er een uitspraak van de rechter waaruit blijkt dat Picnic zijn magazijnactiviteiten niet bij de supermarkt-cao onder hoeft te brengen.
2022
De partijen zijn er nog steeds niet uit. Inmiddels hebben de flitsbezorgers ook hun intrede in de markt gedaan en na de coronatijd zijn zij een serieuze speler op de Nederlandse markt. Naast Picnic komen dus ook Gorillas, Flink en Getir op het toneel.
Het Ministerie van Sociale Zaken heeft inmiddels de supermarkt-cao algemeen verbindend verklaard. Dat betekent dat medewerkers van bijvoorbeeld Picnic, Gorillas en Flink hetzelfde salaris moeten krijgen als hun collega's in stenen supermarkten.
E-commerce Nederland besluit dat het duidelijkheid wil en stapt naar de rechter. Vallen deze bedrijven onder het cao voor het Levensmiddelenbedrijf of niet?
2024 - februari
De rechtbank in Utrecht doet in februari 2024 uitspraak over de kwestie en oordeelt duidelijk. De online supermarkten vallen onder de supermarkt-cao. De rechtbank gaat mee in het verhaal van Het Vakcentrum en de vakbonden FNV en CNV. Zij bepleiten dat onlinespelers toch echt concurrentievoordeel hebben als ze zich niet aan deze cao hoeven te houden. Net als in 2019 en alle jaren daarna blijft het statement: "De bedrijven zijn in de basis supermarkten."
Teleurstelling heerst er aan de andere kant van het gangpad. E-commerce Nederland, online supermarkten (Picnic, Flink, Getir en Gorillas) en vakbond De Unie stellen geen supermarkten te zijn ‘omdat een groot deel van hun medewerkers zich bezighoudt met het sorteren, inpakken en bezorgen van boodschappen’. Daarmee zijn volgens hen de bedrijfsvoering, dienstverlening en onderliggende arbeidsprocessen heel anders dan bij fysieke spelers.
2024 - mei
Om het allemaal nog wat ingewikkelder te maken, besluit het Ministerie van Sociale Zaken zich ermee te bemoeien, zoals het overigens ook in 2022 al deed.
Online supermarkten en flitsbezorgers krijgen vanaf dat moment een uitzondering binnen de nieuwe cao voor het Levensmiddelenbedrijf. Zij krijgen dispensatie, blijkt uit de goedkeuring van de cao door de minister.
“Er is sprake van een bijzondere omstandigheid", zo vertelt een woordvoerder van het ministerie. "Werkgevers- en werknemersorganisaties zijn met elkaar in gesprek over de positie van websupermarkten. Er is ook een bemiddelaar aangesteld. De minister wil hen de gelegenheid geven daarover afspraken te maken.”
De minister conformeert zich aan die rechterlijke uitspraak en erkent dat de e-commercespelers inderdaad tot de supermarkt-cao behoren, maar maakt tegelijkertijd dus een uitzondering. Het Vakcentrum laat van zich horen. Het stelt niets te weten over gesprekken en over de bemiddelaar. 'Verbijsterd', is het woord wat blijft hangen. En dus beraadt men zich op nadere stappen.
2025
Dat brengt ons in juni 2025. In het hoger beroep besluit het hof dat online supermarkten gewoon onder de supermarkt-cao vallen.
"Het hof oordeelt dat bedrijven, die online supermarktproducten verkopen en die producten daarna fysiek verzamelen, sorteren en aan huis bezorgen bezig zijn met de exploitatie van een (virtuele) supermarkt. Daarom valt ook een online supermarkt onder de definities van de supermarkt-cao. Het maakt daarbij niet uit dat de verkoop, het verzamelen en sorteren en het bezorgen binnen een groep van ondernemingen is georganiseerd, waarbij ieder een onderdeel op zich neemt."
Volgens het hof moeten Picnic en Flink daarom over de periode van 13 september 2022 tot en met 1 juli 2023 de supermarkt-cao toepassen. Concreet betekent dit dat zij, met terugwerkende kracht, bepaalde toeslagen moeten uitkeren aan hun medewerkers. Het kan volgens eigen zeggen van Picnic en Flink gaan om ongeveer 35.000 werknemers.
Het Vakcentrum, de brancheorganisatie voor zelfstandige werknemers, is verheugd met de uitspraak. "Het uitgangspunt van de cao is dat er geen concurrentie op arbeidsvoorwaarden ontstaat ten koste van de medewerkers. Een gelijk speelveld met betrekking tot arbeidsvoorwaarden in Nederland is essentieel", aldus directeur Patricia Hoogstraaten.
Ook het CNV is in zijn nopjes. "Voor de positie van de werknemers is deze uitspraak heel belangrijk", zegt bestuurder Jacqueline Twerda van CNV. "Je wilt niet dat werkgevers op arbeidsvoorwaarden kunnen gaan concurreren."
E-commerce Nederland stelt dat de uitspraak slecht is voor innovatie in Nederland. 'Het cao-instrument leidt er anders op deze manier toe dat innovatieve nieuwkomers uit de markt worden geweerd', aldus het statement van de partij die niet in het gelijk werd gesteld.
En nu?
Deze uitspraak gaat over het verleden en vertelt nog niets over de toekomst, stelt de ondernemersvereniging. "De minister van SZW heeft in 2024 voor de opvolgende supermarkt-cao dispensatie verleend aan de leden van E-commerce Nederland, waaronder Picnic en Crisp. En er ligt op dit moment een nieuw dispensatieverzoek bij de minister over de huidige cao."
Daarnaast bestuderen de verliezende partijen de uitspraak nog in detail en gaan ze in cassatie. Nadat de Hoge Raad zijn uitspraak heeft gedaan, moet het vonnis dan definitief zijn. Maar of de strijdbijl dan ook begraven is?
