Alles wijst erop dat ook in Nederland de niet-essentiële winkels dichtgaan. "Een ramp", zegt directeur Jan Meerman van brancheorganisatie INretail. "Heel spijtig", reageert topman Joris Aperghis van WE Fashion.

Niet-essentiële winkels, zo zijn ze gaan heten. De kledingwinkels, de schoenenzaken, de speelgoedwinkels, de bouwmarkten. Tot nu toe werden ze ontzien bij de coronamaatregelen, maar nu moeten ze er hoogstwaarschijnlijk toch aan geloven. Net als in Duitsland zullen ze de deuren moeten sluiten. "Wij denken dat het, op een paar onderdelen na misschien, copy-paste Duitsland wordt", zegt directeur Jan Meerman van brancheorganisatie INretail. "Het is een ramp voor de non-food retail."

INretail heeft tot het laatst toe geprobeerd om het kabinet op andere gedachten te brengen. Meerman: "Wij vinden het een heel slecht besluit. Wij denken dat je het veel intelligenter kunt doen. We hebben alles ingebracht waarom we niet dicht moeten, maar hier spelen niet alleen de feiten. Dit is ook een stuk perceptie. Je ziet dat ook de overgrote meerderheid van de burgers vindt dat we dicht moeten. Dit houd je niet meer tegen."

Meerman wijst erop dat Nederland zo'n 2500 winkelgebieden telt. "Uiteindelijk heb je het misschien over één procent waar het mogelijk te druk is. Ik kan het niet aan een ondernemer in Middelburg of Winschoten of waar dan ook uitleggen waarom zijn winkel dicht moet, want daar is het niet druk." En bovendien blijkt uit metingen dat het ook in de grote steden bijna de helft rustiger is vergeleken met vorig jaar, zegt Meerman.

Hij ziet dat ondernemers maximaal hebben geïnvesteerd in veiligheidsmaatregelen. "Zo zag ik gisteren nog een filmpje van woonwinkel Eijerkamp in Zutphen. Daar hadden ze één consument op vijftig vierkante meter. Dan denk je: waar is dan het risico?! Ik sprak net nog een ondernemer die bereid is om zelfs maar één klant per honderd vierkante meter toe te staan. Maar ze kiezen niet voor maatwerk, ze kiezen voor een complete lockdown. Dit is moeilijk uit te leggen."

Meerman had zelf corona
Dat het coronavirus flink kan toeslaan, weet Meerman als geen ander. "Ik ben ervaringsdeskundige. Ik heb zeven dagen op de IC gelegen, waarvan drie aan de beademing. Dus ik begrijp dat gezondheid en veiligheid op nummer 1 staan. Maar het is niet of/of, maar en/en. Het is de gezondheid en veiligheid maximaal waarborgen en toch zo veel mogelijk een intelligente lockdown." Het gaat nu weer goed met Meerman. "Maar ik moet doseren. Al is dat doseren nu niet zo makkelijk", zegt hij lachend.

Mocht de lockdown tot 19 januari duren, zoals het er nu uitziet, dan vreest hij grote gevolgen voor de retailsector. "Dit zijn de belangrijkste weken. Je had nog het idee dat je deze drie weken nog iets goed kon maken. Maar daar wordt nu een streep door gezet." Hij vreest dat ondernemers die al twijfelden of ze zouden doorgaan nu het bijltje erbij neer zullen gooien. Hoe dan ook zal er massaal een beroep worden gedaan op steunmaatregelen, die volgens Meerman absoluut niet toereikend zijn. "Er moet veel meer gebeuren. Het kabinet zal echt over de brug moeten komen."

'Overdreven beeld van drukte'
"Heel spijtig", reageert topman Joris Aperghis van WE Fashion op de aanstaande sluiting. "Temeer omdat er heel weinig feitelijk bekend is over het besmettingseffect van de winkels." Hij wijst op de talloze maatregelen die retailers hebben genomen, op de mondkapjesplicht en op de anderhalve meter afstand die klanten in acht nemen. En bovendien is het volgens hem veel rustiger op straat dan vorig jaar in deze periode. "Er wordt een beeld gecreëerd dat het gevaarlijk druk is in winkelsteden. Ik ben natuurlijk niet overal op elk moment zelf aanwezig, maar ik denk dat het doorgaans heel goed te beheersen is. Ik was gisteren om 13.15 uur in de Kalverstraat in Amsterdam en daar was het gewoon níét druk."

Doordat bondskanselier Angela Merkel in Duitsland tot een sluiting van winkels heeft besloten, zien politici hier het volgens Aperghis als een logische vervolgstap. "Dat brengt ons in grote problemen." Ook de topman van WE Fashion wijst erop dat de aangeboden steunmaatregelen bij lange na niet voldoende zijn om een volledige sluiting te kunnen dragen.

"Dus ik ben wel benieuwd of er aanvullende maatregelen komen om retailbedrijven te helpen", zegt Aperghis. "We hebben al een dramatisch jaar tot nu toe. En als dan ook nog in de drukste tijd van het jaar de omzet wegvalt... Online kan deze toegenomen verschuiving niet aan, denk ik. De vervoerders kunnen de vraag nu al nauwelijks aan. Veel mensen moeten nog kerstcadeautjes kopen. Het onlinekanaal loopt helemaal vast. Dus dat zal ook niet kunnen compenseren wat je nu mist. Het wordt een gigantisch verlies voor retailbedrijven. Ik sluit niet uit dat er bedrijven zijn die dit niet zullen overleven."

Het belang om afspraken met verhuurders te maken over huurkortingen is volgens Aperghis alleen maar toegenomen. "Ik kan me niet voorstellen dat er nu nog verhuurders zijn die als we straks gesloten zijn, vinden dat het een eenzijdige verantwoordelijkheid is van de huurders. Dat lijkt me vrij ongeloofwaardig." Aperghis verwacht van de overheid een actievere rol. Zo moeten banken die verhuurders financieren flexibeler omgaan met aflossingen en betalingen. "Verhuurders zitten ook vaak vast. Die hebben ook hulp nodig."

'Dit gaat veel kapotmaken'
"Een zware klap", zegt ceo Samim Nasrollah van mannenmodeketen Wam Denim. "Maar het is wat het is. Als het moet, dan moet het. Maar dit gaat veel kapotmaken. Ik weet dat veel concullega's nu al in financiële nood zitten en dit zal voor veel winkels de strop zijn. Ook voor ons wordt het financieel een lastig iets."

En dat terwijl Nasrollah vorige maand nog graag benadrukte dat de coronacrisis zijn bedrijf ook veel kansen biedt. "We gebruiken de crisis om mooie deals te sluiten", zei hij toen tegen RetailTrends. De grootste kostenpost is nu de huur voor zijn 43 winkels. Ook hij hoopt op meer steun van de overheid. "Wij zijn goed voor 400 mensen aan werkgelegenheid. En dat is heel wat als je omrekent hoeveel familieleden daarvan afhankelijk zijn." 

Goede afspraken met verhuurders en leveranciers zijn essentieel, weet Nasrollah. "Dat doen we al sinds het begin van de coronacrisis. Je ziet dat veel verhuurders ook wel begrip hebben voor de situatie. Zij hebben er ook niets aan om ons omver te trekken. Want een leeg pand heeft geen zin, daar zal zich niet snel iemand anders voor melden." Nasrollah is hoe dan ook positief gestemd. Hij put hoop uit de aankondiging van een vaccin. "We blijven doorzetten. Je kunt wel negatief worden, maar dat heeft niet zoveel zin."