Na alle heisa rondom Blokker komt het nieuws van vanochtend nauwelijks meer als een verrassing. De familie heeft besloten na ketens als Intertoys en Leen Bakker ook Blokker te verkopen. Dat lijkt op voorhand geen eenvoudige klus. Blokker heeft de laatste jaren de ene na de andere klap moeten incasseren en lijkt niet ver verwijderd van een definitieve knock-out. We zetten de vijf grootste uitdagingen voor de nieuwe eigenaar alvast op een rij.

Voor wie het even niet meer weet: Blokker bestaat al sinds 1896. Jacob Blokker en Saapke Kuiper openen een dag na hun huwelijk een ‘Goedkoope IJzer- en Houtwinkel’ in Hoorn. De winkel in landbouwgereedschap en huishoudelijke artikelen groeit al snel uit zijn jasje. Niet alleen wordt het assortiment uitgebreid, ook komen er steeds meer panden bij. Als hun vier zonen, die zelf onder de naam Gebroeders Blokker diverse eigen zaken in Amsterdam, Utrecht en Haarlem hebben, ook de winkel in Hoorn overnemen, wordt de basis gelegd voor een winkelketen. Een winkelketen die op het hoogtepunt meer dan achthonderd winkels telt in de Benelux.

Sinds een aantal jaar zit de klad er bij Blokker in. Net als zusterformules Intertoys, Leen Bakker en Big Bazar – die samen de Blokker Holding vormen – heeft de retailer grote problemen om de economische crisis en het veranderende winkelgedrag het hoofd te bieden. Winkels worden gesloten, personeel ontslagen en bestuurders moeten het veld ruimen. De familie besluit zelfs alle andere winkels dan Blokker te verkopen, om zich volledig op hun paradepaardje te kunnen focussen. De overgebleven winkels in Nederland – zo’n 430 – worden voorzien van een nieuwe winkelformule: de Nieuwste Blokker.

1. Geef Blokker zijn eigen gezicht terug
Dat brengt ons gelijk bij de eerste en misschien wel belangrijkste uitdaging van Blokker: afrekenen met het V&D-syndroom. Net als het verdwenen warenhuis is Blokker een bekend gezicht in de winkelstraat, maar lopen consumenten er vooral voorbij. Wie tegenwoordig iets voor in het huishouden wil kopen, bezoekt al snel grote concurrent Action. Als ze hun keukenmachine of Tefal-pan al niet bij bol.com of Coolblue hebben gekocht.

Blokker raakte met de verbouwing van de winkels, een marketingcampagne rond actrice Sarah Jessica Parker en de verkoop van duurdere spullen ‘dertig procent van de klanten kwijt’, zei ceo Michiel Witteveen van Blokker Holding onlangs tegenover NRC. Ook wilde Blokker te veel op een foodbedrijf lijken. Maar in een supermarkt weten klanten van tevoren precies wat ze willen hebben, stelt hij. “Bij een non-foodbedrijf worden klanten verrast door dingen die ze niet nodig hebben.”

De retailer probeert nu zijn positie in de huishoudbranche terug te claimen. De Nieuwste Blokker wordt volgens ceo Ludo Bijvoet door klanten ‘frisser’ gevonden, maar ook ‘steriel en leeg’. De winkelketen gaat daarom terug van zes- naar achtduizend artikelen in het assortiment. Zoek je een stofzuiger? Een gourmetstel? Een kinderfiets of kraslot, misschien? ‘Blokker heeft het in huis’, klinkt het. Er komen meer dan duizend typische Blokker-producten terug, zoals de braadzak en het melkkloppertje, en worden nieuwe dingen als babyspullen verkocht. “Daar wordt het vanzelf voller van, maar we gaan de winkels ook gezelliger maken”, aldus Bijvoet.

2. Kies een sterke leider
Ook in letterlijke zin heeft Blokker behoefte aan een eigen gezicht. Eigenlijk al sinds de dood van Jaap Blokker en de aanstelling van zijn neef Roland Palmer – de laatste ceo uit de familie – is het onrustig aan de top van het bedrijf. Wie heeft het bij de winkelketen voor het zeggen? Aandeelhouders Ab en Els Blokker? De raad van commissarissen? De topman van Blokker Holding? Of toch de directeur van Blokker zelf? Van tussenpaus Theo de Kool tot de ontslagen Casper Meijer en van de ‘radicale transformatie’ van Rob Heesen tot de Bijenkorf-koers van Robert Bohemen: in een kort tijdsbestek zijn veel namen de revue gepasseerd.

Met de ontmanteling van Blokker Holding lijkt de organisatiestructuur in ieder geval al een stuk duidelijker. Sinds september werkt Blokker met een kleiner directieteam, geleid door algemeen directeur Ludo Bijvoet. Toch lijkt het president-commissaris Michiel Witteveen te zijn, die nu de scepter zwaait. Het interview met NRC geeft een aardig inkijkje in de verhouding tussen de twee topmannen. In een ideaalscenario staat er één sterke leider bovenaan de winkelketen. Het vinden van de juiste man of vrouw, kan nog wel een uitdaging worden. Wie durft er nog zijn vingers aan Blokker te branden?

3. Laat online (lees: mobiel) niet versloffen
Dat Blokker de slag naar online heeft gemist, dat weten we inmiddels wel. Jaap Blokker geloofde niet zo in dat internet. Inmiddels zijn we ruim zeven jaar verder en heeft Blokker de tijd gehad om een inhaalslag te maken. Het belangrijkste wapenfeit daarvoor was Nextail, de innovatietak die Blokker Holding eind 2014 oprichtte. Verder kwam er een apart dc voor online bestellingen en werd een marktplaatsfunctie geïntroduceerd, zodat ook andere verkopers toegang krijgen tot Blokker.nl. De maatregelen hebben er voor gezorgd dat vorig jaar vijftien procent van de totale omzet van Blokker uit de webwinkel afkomstig was. De afgelopen drie jaar is de omzet van Blokker.nl met gemiddeld 25 procent gegroeid.

Nu Nextail is opgedoekt en het aparte e-dc weer wordt gesloten, moet Blokker ervoor waken dat zijn inhaalslag stokt. Van de honderd mensen die werkzaam waren bij Nextail, gaan er zo’n veertig mee naar Blokker. Zij moeten beseffen dat wil Blokker overleven, de retailer zich niet kan veroorloven om de slag op het internet opnieuw te missen. Dit keer is dat de slag om de mobiele consument, constateert conversieoptimalisatiespecialist Jurjen Jongejan van ISM eCompany.

4. Rationaliseer het winkelnetwerk
Met 430 winkels in Nederland is Blokker al flink gekrompen in het aantal winkels. Toch kun je je afvragen of het nog steeds niet te veel winkels zijn. Ter vergelijking: Action heeft zo’n 370 winkels in ons land en die trekken naar het zich laat aanzien veel meer bezoekers. Heeft Blokker al die winkels nog wel nodig? Nee, vindt hoogleraar marketing & retailing en RetailTrends-columnnist Kitty Koelemeijer. “Blokker heeft een rationalisering van het winkelnetwerk nodig. Er zijn te veel winkels van Blokker in Nederland”, zegt ze tegenover BNR. 

Een probleem daarbij is dat veel zaken in handen zijn van franchisenemers. Het toeval wil dat het FD twee weken terug nog heeft uitgevogeld dat veel winkelpanden in kleinere gemeenten als Grouw, Zuidwolde, Brummen en Balk in handen is van particuliere vastgoedbezitters, waarvan ‘een aanzienlijk deel’ tevens franchisenemer van Blokker is. Daar kom je dus niet zomaar vanaf. Er lag eerder al een scenario op tafel om met slechts 180 winkels door te gaan, maar dat bleek toen ‘een niet goed sluitende businesscase’.

Dan zijn er nog de ruim 120 winkels van Blokker in België, waar eerder al tientallen vestigingen op slot gingen. Blokker is in België al een aantal jaren verlieslatend en de ombouwoperatie gaat daar een stuk langzamer dan in eigen land. In Wallonië is nog helemaal geen Nieuwste Blokker te vinden. Dat leidde vorige maand nog tot onrust bij onze zuiderburen. Voor de eerstkomende jaren is een nieuw aangetreden directie nog bezig een toekomstplan en bijbehorende financiering uit te werken en te onderbouwen. Daardoor bestaat er ‘een materiële onzekerheid over de financiering en daarmee de continuïteit’ van Blokker in België. De distributieovereenkomst en een daaraan gekoppelde kredietfaciliteit loopt nog tot januari 2019. Voor de koper lijkt het relatief eenvoudig om de stekker uit de Belgische operatie te trekken.

5. Maak Blokker weer winstgevend
Alle maatregelen moeten ertoe leiden dat Blokker weer zwarte cijfers gaat schrijven. Specifieke resultaten van Blokker ontbreken, maar de overkoepelende holding was in 2015 voor het eerst verliesgevend (twintig miljoen euro). En dat verlies loopt steeds harder op. Was er in 2016 al sprake van een recordverlies van 180 miljoen euro, vorig jaar kwam het concern liefst 344 miljoen euro tekort. Daardoor is er bijna niets meer over van het eigen vermogen van Blokker Holding.

Wie Blokker overneemt, hoeft zich geen zorgen te maken over een eventuele schuld aan de familie Blokker. Die zou bij een transactie worden kwijtgescholden, meldt het FD op basis van een bron. Daarbij zou het gaan om een bedrag van 150 miljoen euro. Ook positief: er is geen bankschuld. Verder zijn de meeste kosten voor de herstructurering van de keten al gemaakt. Witteveen liet eerder dit jaar al weten dat de Blokker-winkels volgend jaar geld kunnen gaan verdienen. “Het is ambitieus, maar niet onmogelijk.”

Wie biedt?
Wie de nieuwe eigenaar wordt, is voorlopig gissen. Er zijn onder leiding van Witteveen al een aantal oriënterende gesprekken gevoerd met potentiële kopers voor Blokker. In ieder geval twee Nederlandse private equityfirma’s, Parcom en Waterland, zouden volgens een bron van het FD al zijn gepolst. Ook buitenlandse investeerders en strategische kopers zijn een optie. NRC-verslaggever Barbara Rijlaarsdam, auteur van het boek ‘Blokker. Hoe het imperium de familie ontglipt’, noemt Roland Palmer als optie. Boris van de Gijp, directeur commercieel vastgoed bij Syntrus Achmea vindt Ahold Delhaize een logische koper.

Witteveen zelf is er voorstander van dat het management een flink minderheidsbelang verwerft. De familie zou een klein deel van de aandelen overhouden. Blokker is volgens hem ‘122 jaar gemanaged vanuit een familieoptiek’. “Soms is het beter om het vanuit een andere optiek te benaderen. Gelukkig ziet de familie dat ook in”, stelt hij. “Een frisse wind en nieuwe ideeën kunnen een bedrijf naar een nieuwe fase helpen.”