Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2022, aan de hand van tien hoofdpunten. Vandaag: het roerige jaar van de Bijenkorf, dat definitief in nieuwe handen kwam en geplaagd werd door een stakingsgolf. 

Precies een jaar geleden, rond de vorige kerst, werd bekend dat de Bijenkorf nieuwe eigenaren kreeg. De vorige eigenaar Selfridges Group was al een tijdje op zoek naar een koper. In augustus dit jaar wordt de verkoop definitief afgerond. Daarmee is het Nederlandse warenhuis nu in handen van de Thaise Central Group en het Oostenrijkse Signa. 

Beide nieuwe eigenaren zijn geen onbekenden in warenhuisland. Central Group, van miljardairsfamilie Chirathivat, is een van de grootste concerns van Thailand. Het bedrijf begon in de jaren vijftig met slechts één winkeltje in Bangkok. Inmiddels vallen er onder meer winkels, vastgoed, hotels en restaurants onder. Central Group wordt nu geleid door Tos Chirathivat (56).

Samen met het Oostenrijkse vastgoedconcern Signa is Central Group al eigenaar van het Duitse KaDeWe, Kaufhaus des Westens. Ook heeft het bijvoorbeeld de Italiaanse warenhuisketen Rinascente, de Zwitserse warenhuisketen Globus en het Deense warenhuis Illum in handen.

Signa is van de Oostenrijkse miljardair René Benko (44). Het concern is onder meer eigenaar van de Duitse warenhuisketen Galeria Karstadt Kaufhof - waar ook het Belgische Inno onder valt - en de eveneens Duitse sportwinkelketen SportCheck. Signa is sinds 2019 ook mede-eigenaar van de iconische wolkenkrabber Chrysler Building in New York. 

Miljoenenverlies

Rondom de overname van de Bijenkorf wordt weinig toelichting gegeven. Zo is het niet helemaal duidelijk waarom Selfridges Group van de Nederlandse winkelketen af wilde. De jaarcijfers van 2021, die afgelopen juli naar buiten komen, geven wellicht enig inzicht. Vorig boekjaar werd een nettoverlies van 45,4 miljoen euro geleden, iets meer nog dan een jaar eerder. De Bijenkorf werd tijdens de coronacrisis nog eens extra geraakt door het wegblijven van internationale toeristen, zeker in Amsterdam een belangrijke klantengroep. Ook toen de winkels weer open waren en mensen weer meer de straat op gingen, duurde het voor het toerisme nog een stuk langer om weer op niveau te komen.

Ondanks al deze problemen nam de omzet van de Bijenkorf vorig jaar toe, dankzij de webshop. En nu alle coronamaatregelen verleden tijd zijn, ziet de warenhuisketen de toekomst weer zonniger tegemoet. De resultaten zullen terugkeren naar pre-coronaniveau, verwacht de retailer. En de nieuwe eigenaar lijkt bereid daar flink in te investeren. “Samen met 's werelds meest vooraanstaande architecten zullen we aan de slag gaan om de winkels op elke locatie op een fijngevoelige manier opnieuw vorm te geven”, meldt Dieter Berninghaus, de voorzitter van de raad van bestuur van Signa. “Deze beeldbepalende bestemmingen zullen worden omgetoverd tot duurzame, energie-efficiënte, moderne ruimtes, waarbij we tegelijkertijd trouw blijven aan hun architectonische en culturele erfgoed.”

Onenigheid over loonsverhoging

Voorlopig hebben we de resultaten van deze plannen nog niet kunnen zien. Wellicht dat daar in 2023 wat meer focus op kan. Want sinds september van dit jaar heeft de Bijenkorf hele andere zorgen. De warenhuisketen ligt overhoop met vakbond FNV over de loonsverhoging van het winkelpersoneel.

Als de Bijenkorf eind september bekend maakt bij zijn eindbod te blijven, breekt de onrust los. Waar de warenhuisketen niet verder wil gaan dan een loonsverhoging van zes procent, eist FNV tien procent. "De Bijenkorf kijkt naar de verminderde koopkracht als gevolg van de inflatie”, laat een woordvoerder weten. “De verwachte daling van de koopkracht ligt op 6,8 procent. Met een salarisverhoging van zes procent dragen we dus bij aan het repareren van het verwachte koopkrachtverlies."

De vakbond ziet dat anders. Volgens de bond verdienen medewerkers van de Bijenkorf over het algemeen net iets meer dan het minimumloon: elf à twaalf euro bruto per uur. Dat zou ook gelden voor mensen die al meer dan tien jaar in dienst zijn. De FNV vindt dat de lonen minimaal veertien euro per uur moeten bedragen. Het voorstel van de Bijenkorf noemt de bond ‘te weinig en te laat’.

Stakingsgolf

De aanhoudende onenigheid leidt ertoe dat 150 medewerkers van de Bijenkorf in Amsterdam eind september het werk neerleggen. Het is voor het eerst sinds 1977 dat de warenhuisketen met een staking te maken krijgt. "De boosheid is Bijenkorf breed en we beginnen in Amsterdam", zegt vakbondsbestuurder Linda Vermeulen.

Het blijkt bepaald geen bluf. Al een week later volgt een tweede stakingsactie in Amsterdam en twee weken daarna doet ook Rotterdam mee. In de weken daarna volgen steeds meer acties en eind november staken medewerkers van vier warenhuizen het werk neer op Black Friday. Dat is dan al de zevende actie in krap twee maanden tijd.

De decembermaand, de toptijd voor retail en zeker ook voor de Bijenkorf, blijft onrustig. FNV schopt het zelfs tot aan de talkshowtafel van Op1 om de kwestie-Bijenkorf aan te kaarten. Linda Vermeulen wordt daar vergezeld door twee medewerkers van het warenhuis. Een van hen heeft een kerstbal meegenomen, de helft van het kerstpakket van dit jaar. “De zuurstok heb ik al op.” 

De Bijenkorf blijft intussen rustig onder de druk, ondanks een volgende aangekondigde staking op 23 en 24 december, belangrijke dagen zo vlak voor de kerst. De warenhuisketen houdt vast het eindbod van zes procent loonsverhoging. "Mede door de verhoging van het wettelijk minimumloon kan de totale loonsverhoging voor medewerkers oplopen tot 12,9 procent”, licht een woordvoerder toe. “De vakbonden hebben ervoor gekozen dit bod af te wijzen. De Bijenkorf heeft besloten om het eerste deel van de loonsverhoging (minimaal 3,5, maximaal 5 procent) alvast eenzijdig door te voeren per 1 oktober 2022 om de medewerkers tegemoet te komen in deze financieel zwaardere tijden."