RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: supermarktexpert Peter Garstenveld over het vertrek van Jumbo-ceo Ton van Veen. Wat heeft hij tot nu toe bereikt? "Je leidt de keten in de achteruitkijkspiegel als je Jumbo maakt ‘zoals Jumbo bedoeld was. De ceo moet juist een nieuw verhaal componeren."

Was u verrast door dit nieuws? 

"Nee. Ton van Veen is gevraagd in te stappen toen de hele affaire rondom Frits van Eerd ging spelen. Hij wilde het eigenlijk niet en heeft dat uit loyaliteit toch gedaan. Van Veen wilde zich wat meer op afstand zetten en had de rol van cfo ingeruild voor die van vicevoorzitter van de raad van commissarissen. Als gedelegeerd commissaris is hij in de operatie gezet en daarna is hij gevraagd om dit te blijven doen.


Dat deed hij dus uit loyaliteit aan het bedrijf en de familie, maar misschien ook wel uit nieuwsgierigheid. Wie ben ik en wat kan ik? Ik denk dat dit voor hem aanvoelde als een goed scharnierpunt om te vertrekken, net na de jaarcijfers waar hij toch ook verantwoordelijk voor was."

Wat heeft Ton van Veen tot nu toe bereikt? 

"Hij heeft in ieder geval bereikt dat er wat rust in de tent is gebleven toen alles rondom Frits ging spelen. In die fase was het heel goed dat Jumbo strak financieel werd aangestuurd. Met 0,2 procent winst op een omzet van 11 miljard, kwam Jumbo wel heel erg in de gevarenzone en moest er goed naar de cijfertjes worden gekeken. Dat heeft hij goed gedaan, plus dat hij volgens mij een goede relatie heeft met de franchisers. 

In deze fase heeft Jumbo iemand nodig met een iets andere achtergrond. De achtergrond van Ton is toch, als je het heel zwart-wit stelt, altijd financieel geweest en niet strategisch. Bij de presentatie van de omzetcijfers, waren de gepresenteerde oplossingen voor het grootste deel ook financieel. Jumbo gaat de kosten verlagen, er is een reorganisatie op het hoofdkantoor, leveranciers worden onder druk gezet.

Maar uiteindelijk lost dit niet de onderliggende vraag op. Hoe groeien de winkels in omzet? Hoe zorgt Jumbo ervoor dat klanten er vaker en meer boodschappen doen? Daar heeft Jumbo eigenlijk geen antwoord op."

Wie wordt zijn opvolger?

"Dat is heel erg speculeren. De opvolger zou natuurlijk een retailer moeten zijn die de Nederlandse markt kent en een bewezen trackrecord heeft. Wat niet gaat gebeuren, maar heel spectaculair zou zijn, is als Raymond Cloosterman het zou doen. Hij is lid van de familie, want hij is getrouwd met Colette Cloosterman-van Eerd, mede-eigenaar en voorzitter van de raad van commissarissen van Jumbo. Verder heeft hij bij Unilever gewerkt, dus hij kent die hele fabrikantenwereld. Hij is een topretailer. Ik denk alleen niet dat hij Rituals wil loslaten. Dat is echt zijn kindje.

Een andere kandidaat die heel dicht bij de familie staat en die ook al min of meer klaar is met de klus, is Saskia Egas Reparaz. Zij is van HEMA, maar komt van Albert Heijn. Nou heeft Jumbo wel slechte ervaringen met blauw bloed. De directeur operations en marketingdirector die van Albert Heijn overstapten naar Jumbo, waren er weer heel snel vertrokken.

Wat pleit voor Saskia is dat zij bij HEMA een turnaround heeft gedaan. Het retailverhaal van HEMA heeft zij weer goed neergezet. Ik weet niet hoe zij nu bij HEMA zit, maar als ik in de rvc zat, zou haar naam zeker door mijn hoofd gaan.

Verder wil Sander van der Laan de klus misschien wel doen. Hij is nu ceo bij Douglas en was ook directeur bij Action en Albert Heijn. Echt goede retailers zijn dun gezaaid."

We hadden het er al even kort over, maar welke uitdagingen liggen er voor de opvolger? 

"In het verleden wist Jumbo door acquisities en een vaste lageprijsstrategie een goede positie te vervullen, maar de vraag is of dat nog steeds werkt. Aan de bovenkant zit Albert Heijn die met aanbiedingen gaten schiet in de strategie en die met zijn prijsfavorieten ook een vast-laag assortiment in de winkels heeft. Aan de onderkant heb je Nettorama, Dirk, Lidl en Aldi die gewoon nog lager in prijs zijn en minimaal vergelijkbaar in kwaliteit. 

Jumbo wint niet in omzet of marktaandeel. De grootste uitdaging is om de winkels autonoom te laten groeien op kracht van de formule. Dan moet je op assortiment innoveren, maar ook op de relatie met de klant. Dat is ook niet altijd een sterk punt van Jumbo. Het moet dan wel consciëntieus en structureel gebeuren en niet met ad hoc beslissingen op deelgebieden. 

Alles moet binnen een groot strategisch verhaal passen, zodat de klant fan wil worden. Kortom, Jumbo heeft een doorbraak vooruit nodig en dat betekent niet Jumbo maken ‘zoals Jumbo bedoeld was’. Dan leid je een bedrijf in de achteruitkijkspiegel, terwijl je juist een nieuw verhaal moet componeren."

Lees ook het profiel over Ton van Veen, Jumbo-ceo tegen wil en dank (en zonder teflon-jasje).