Bax Music failliet: hoe viel dit miljoenenbedrijf om?

RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: retailexpert Tom Kikkert over het faillissement van Bax Music. 

Bax Music is failliet verklaard. De Zeeuwse specialist in muziekapparatuur vroeg eind vorige week uitstel van betaling aan. Het bedrijf heeft fikse schulden, onder meer bij de Belastingdienst als gevolg van de coronapandemie. In 2023 nam het verlies van de muziekketen toe tot ruim 2,5 miljoen euro. Toch wist de muziekwinkelketen de omzet met bijna 13 procent op te voeren tot 148,5 miljoen euro.

Intern rommelt het ook. Begin dit jaar werd medeoprichter Jochanan Bax aan de kant gezet. De reden: ‘Een verschil van inzicht op aandeelhoudersniveau’ over de toekomst en groeistrategie van het bedrijf.

Hoe kon dit Nederlandse miljoenenbedrijf ten onder gaan? En: zit er nog muziek in de toekomst van Bax Music?

Hoe kon Bax Music, ondanks groeiende omzet en winst, toch in financiële problemen komen?

“Bij snelgroeiende bedrijven is de balans tussen winstgevendheid en waarde dun. Groei brengt niet alleen schaalvoordelen, maar ook hoge kosten. Een kink in de kabel – zo heeft Bax Music een brand gehad en de nasleep van corona – kan het vliegwiel tegen je laten werken. Je hebt investeringen gedaan die je niet terugverdient of onverwachte kosten. Het koord waarop je balanceert is dan heel dun. Als je dan 1 keer de grens over gaat, blijft je dat heel lang achtervolgen.

Ik denk dat dat bij Bax Music speelt. Gekoppeld aan onrust qua visie op waar het bedrijf naartoe moet en verschillende familieleden die daar andere gedachtes over hebben. Dat maakt het tot een optelsom van een lastige situatie. Het is nog steeds een mooi bedrijf – daar twijfel ik niet aan – maar dit soort risico’s hoort bij ondernemingen als deze.

Wie groot is in retail, heeft ook grote impact als het misgaat. Daar hebben ze van geprofiteerd in goede tijden, maar ook dit hoort daarbij. Ik hoop dat de familiewaarden op 1 blijven staan en het bedrijfsbelang op 2. Al heb ik het gevoel dat die een beetje omgedraaid zijn.”

Leidt de huidige situatie tot imagoschade voor Bax Music, en hoe beïnvloedt dit het vertrouwen van leveranciers en klanten?

“Het is een lastige situatie voor zowel leveranciers als consumenten. Het is vanuit de leveranciers lastig qua voorfinanciering en voorraden leveren en betaald krijgen. Daar komt onrust vandaan.

Wat consumenten betreft is het misschien wel lastiger. Muzikanten en dj’s doen grote bestedingen waar ze veel gespaard voor hebben en verstand van hebben. Bovendien zijn er redelijk veel alternatieven. Omdat mensen er relatief veel besteden, zijn ze ook behoedzamer of het bedrijf betrouwbaar is en of ze hun geld niet kwijt gaan raken. 

Hoe dit wordt afgehandeld met leveranciers en consumenten, bepaalt de impact op de lange termijn. Als er nu veel consumenten en leveranciers gedupeerd raken door deze situatie dan levert dat veel schade op. Wordt het allemaal netjes opgelost en afgehandeld, dan schat ik in dat dit meevalt.”

Speelt het daarbij ook mee dat Bax Music zo’n grote speler is in de Nederlandse muziekbranche? 

“Bax Music heeft de branche flink opgeschud. Vroeger had je in veel plaatsen een lokale muziekwinkel waar je instrumenten kon kopen en speakers. Ze zijn wel de partij geweest die daar met veel lawaai dwars doorheen zijn gegaan – op een best mooie en gepassioneerde manier. Dat zette lokale winkels onder druk met prijzen die transparant waren en Bax Music is vaak ook goedkoper. Marges, die al dun waren, verdwenen.

Daarnaast hebben ze ook stevige concurrentie vanuit Duitsland: Thomann en MusicStore. Ze kunnen dus alleen maar lage prijzen blijven aanbieden, want anders worden ze opgeslokt door die grotere Duitse partijen.

Het is de uitdaging waar iedere Nederlandse e-commerceorganisatie, zoals Coolblue, voor staat. Je wilt de consument voordelen geven vanuit de schaal die je hebt, maar die schaal is kleiner dan die van een wereldpartij als Amazon. Aan de andere kant zijn er ook partijen die lokaler zijn dan jij en wil je wel service bieden die bij Nederlanders past, zodat je altijd dichter bij de consument bent. Daar zit het spanningsveld om überhaupt nog winstgevend te worden.”

Jochanan Bax is op zoek naar investeerders voor een doorstart. Is een doorstart überhaupt realistisch voor Bax Music? 

“Een feitelijke doorstart weet ik niet, maar ze gaan vast een vorm vinden om het klantenbestand te blijven bedienen. Er werd veel omzet gedraaid – zo’n 150 miljoen – dat laat je niet zomaar links liggen. Grote partijen gaan sowieso geïnteresseerd zijn. Net als concurrenten: in het slechtste scenario leren zij iets van de cijfers die ze dan krijgen.

Of het Jochanan Bax zelf gaat lukken moet ik nog maar zien. Die man straalt ontzettend veel passie en liefde uit voor het bedrijf dat hij heeft opgezet. Stel dat 1 van de familieleden het overneemt en Bax Music dus een doorstart maakt, dan kunnen ze met een schone lei beginnen als ze 1 visie en structuur volgen en 1 doelstelling nastreven. In het verleden speelden er te veel belangen tegelijk.

Anderzijds zijn de marges flinterdun. Investeerders moeten er wel in geloven dat ze hun geld terugzien. We zijn een beetje weg van die oneindige, pure groei als waardebepaling. Het moet ook winst opleveren.

Dát wordt denk ik nog wel een uitdaging. 1 miljoen euro winst op 150 miljoen euro aan omzet is natuurlijk heel weinig. Wel hoop ik dat het in een bepaalde vorm blijft doorgaan, want het is een mooi bedrijf met eigen winkels en een ver ontwikkeld e-commerceverhaal.

Een alternatief is dat ze gaan samenwerken met een Duitse partij en aan de voorkant zichzelf blijven. Maar dat iemand echt de hele boel overneemt met de hoop dat het wat overlevert? Ik moet het nog zien. Het is niet zo dat de winst tegen de plinten klotste in de afgelopen jaren.”

Nog even over die Duitse spelers zoals Thomann en MusicStore: biedt dit kansen voor hen of is de Nederlandse markt te klein? 

“Zeker. Er is hier absoluut een kans voor die Duitse spelers, die 8 tot 10 keer groter zijn dan Bax Music. Bij Thomann kun je als Nederlander ook eenvoudig je bestellingen doen. Hun schaalvoordeel is groter, dus er is geen twijfel mogelijk dat zij het drukker gaan krijgen.

Tegelijkertijd biedt dit ook kansen voor de lokale muziekspecialist. Het gaat wel een stukje markt openbreken voor de lokale spelers die hun showroom wellicht weer wat gaan uitbreiden om instrumenten te testen.”