Er zijn meer winkelmeters in gebruik dan ooit: paniek over leegstand is onnodig

Er zijn meer winkelmeters in gebruik dan ooit: paniek over leegstand is onnodig

Door Hans van Tellingen*
Directeur/eigenaar Strabo en co-auteur Waarom Stenen Winkels Winnen

De winkelleegstand neemt weer toe. Zo lijkt het althans. Grote paniek. Media schrijven er graag over. Want als er dramatisch nieuws gemeld kan worden, dan gebeurt dat ook. Terwijl de afgelopen vijf jaar de winkelleegstand juist significant was gedaald tot een niet zorgwekkend niveau. Maar neemt de leegstand eigenlijk wel echt toe? En is de leegstand dan nu opeens weer dramatisch hoog? Moeten complete binnensteden op de schop? En dienen sommige winkelcentra maar helemaal te sluiten? Gaan we inderdaad twintig tot dertig procent van de winkelmeters weghalen? En ‘klinisch uitgedrukt: gaan we een kwart van de winkelruimte ‘saneren’?

Dat is maar de vraag. Sommigen overdrijven namelijk. Of beroepen zich op aantoonbaar valse informatie. In dit artikel daarom de feiten. De allernieuwste feiten. De nuchtere feiten, bijgewerkt tot en met augustus 2019. Feiten zijn weerbarstiger dan onheilsvoorspellingen.

In het recente verleden hebben retailpublicisten en onderzoeksinstituten veel onjuiste informatie over winkelleegstand naar buiten gebracht:

  • In 2011/2012 voorspelde Cor Molenaar dat 33 procent van de winkelruimte zou zijn verdwenen in 2015. En dat in 2015 meer dan 25 procent van de winkels leeg zou staan. 
  • Frank Quix beweerde in 2014 dat er in de periode 2008-2014 22 duizend winkels verdwenen zouden zijn. 
  • En het CBS en PBL becijferden dat de leegstand tien tot elf procent zou zijn. Met in hun kielzog het initiatief ‘Retailagenda’ dat beweert dat de leegstand elf procent is en er daarom twintig procent (?!) uit de markt genomen moet worden.

Terwijl dit de feiten zijn:

  • Qua metrage is er 2,3 miljoen vierkante meter aan winkelruimte bijgekomen in crisistijd.
  • Het aantal winkels is wel afgenomen, maar dan slechts met duizend à vijftienhonderd per jaar. 
  • De leegstand bedraagt ongeveer zeven procent. En geen -meer dan- tien. CBS en PBL tasten echt mis. 

Winkelleegstand leeft dus onder de mensen. Onder de deskundigen. Maar ook onder de consumenten. Die door al die ramspoedverhalen gaan geloven dat Armageddon echt nabij is. Des te meer reden om de feiten boven tafel te krijgen. Feiten die er al lang zijn. Maar die niet door iedereen als zodanig worden gebruikt. En waardoor er verkeerde besluiten genomen worden. 

In november 2017 schreven onderzoeksdirecteur Gertjan Slob van Locatus (dat sinds jaar en dag winkelvoorraad- en winkelleegstandgegevens in kaart brengt) en ondergetekende dit artikel. Later is dit hoofdstuk 7 van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’ geworden. Op 22 augustus 2019 hebben wij dit artikel volledig geüpdatet. Dit betreft de volledige onderbouwing van het artikel dat u nu aan het lezen bent. 

Frictieleegstand
Winkelleegstand kun je het beste vergelijken met de werkloosheid. Als deze te hoog is - boven de vier à vijf procent - heb je een probleem. Maar als deze te laag is - minder dan vier à vijf procent - heb je ook een probleem. En kunnen sommige retailers niet goed gehuisvest worden. Dan is er dus een tekort aan winkelruimte. 

Feit is dat de landelijke, gemiddelde leegstand vóór de crisis van 2008-2014 zich inderdaad begaf op dat frictiepercentage van maximaal vijf procent. Met een hogere leegstand op de B- en C-locaties -de aanloopstraten-  en in de ‘provincie’. En een lagere leegstand op de beste winkelplekken. 

De huidige leegstand is zeven procent, niet veel boven de frictieleegstand
Op 1 augustus 2019 zijn er - bijna - 220 duizend retailpanden in Nederland. Ruim vijftienduizend staan er leeg. Er zijn 91.500 ‘gevulde’ winkelpanden en een kleine 113 duizend gevulde overige panden (horeca, diensten). Het aantal winkelverkooppunten neemt gestaag af. Van 107 duizend in 2004, naar 95 duizend in 2017 en 91.500 in augustus 2019. Het aantal panden in de horeca en leisure neemt echter toe, waardoor de totale voorraad aan panden in de retail nagenoeg gelijk is gebleven. Daarbij worden winkels steeds groter, dus het aantal vierkante meters aan winkels is de laatste jaren juist sterk toegenomen.

De gemiddelde landelijke leegstand is na het uitbreken de crisis van 2008 echter wel behoorlijk gestegen. Grofweg van 4,5 procent naar 7,5 procent -verkooppunten/VKP, oftewel het aantal winkels - of acht procent - metrage/WVO, WinkelVloerOppervlakte - in 2015. Dat zijn inderdaad percentages die twee à drie procent boven het gezonde frictiepercentage uitkomen. Dat houdt overigens nog steeds in dat op goede plekken er nog steeds een tekort aan winkelruimte was (leegstand onder de vier procent, soms zelfs vrijwel niet existent). En dat je op de minder goede plekken inderdaad een sanering van winkelruimte had kunnen overwegen. Dus daar waar de leegstand de tien à vijftien procent oversteeg.

De leegstand daalt sinds 2015

De leegstand is echter sinds 2015 ook weer gestaag aan het dalen. Naar 6,7 procent (verkooppunten) en 6,8 procent (metrage) in januari 2019. Zie ook grafiek 1. 

Om dan sinds kort toch weer te stijgen?
In augustus 2019 is de leegstand echter weer licht gestegen naar zeven procent (verkooppunten) en 7,1 procent (metrage). Logisch dat dit groot nieuws is. En de percentages kloppen ook. Maar zomaar deze kale percentages de wereld inzenden en dan concluderen dat Armageddon weer nabij is, is te kort door de bocht. 

Want hoe zit het dan wel?
Kijken wij naar de ontwikkeling van het aantal winkelmeters - dus de totale winkelvoorraad in vierkante meters -, dan zien we dat dit aantal nog tot en met 2015 toenam. Om vervolgens licht te dalen. Die daling lijkt overigens gestopt in augustus 2019, de voorraad neemt zelfs weer licht toe. Hoe het ook zij, deze winkelmetragevoorraad blijft de laatste jaren hangen op (iets meer dan) 31 miljoen vierkante meter. Om in augustus 2019 weer door te stijgen naar 31,1 miljoen. 

Splitsen we dit uit naar gevulde en leegstaande meters, dan zien we dat de totale winkelvoorraad in Nederland is toegenomen met ongeveer 2,3 miljoen vierkante meter. Op dit moment zijn er ruim een miljoen meer gevulde winkelmeters dan dat er op 1 januari 2008 waren. De leegstand is in dezelfde periode echter ook toegenomen en er staat nu ook een miljoen vierkante meter meer leeg dan in 2008. 

Was de winkelvloeroppervlakte echter niet toegenomen tijdens de crisis, dan zou de landelijke leegstand dus theoretisch gezien onder de ‘0’ uitkomen (gerekend vanaf 2008) of op vier procent vanaf 2011 (een gezond frictieleegstandspercentage). 

Horeca ter vervanging van winkel?
Eerder is al geconstateerd dat het aantal winkels in Nederland aan het dalen is (al geldt dat niet voor het metrage winkels). Daar staat echter tegenover dat het horeca-aanbod en de dienstverlening in aantal panden stijgt. De verblijfsfunctie van een winkelgebied wordt dus steeds belangrijker. Wel is het zo dat de groei aan horecapanden de laatste tijd lijkt te stagneren.

Gecorrigeerd voor de voorraad neemt de leegstand niet echt toe 
Met een aanhoudend economisch herstel was het te verwachten dat de daling van de winkelleegstand nog wel even door zou zetten. Eind 2018/begin 2019 bedroeg deze - als eerder gemeld - 6,7 procent in verkooppunten en 6,8 in metrage. Maar in 2019 is er toch een lichte kentering gekomen. En is de leegstand met 0,3 procent toegenomen in augustus 2019 naar zeven (verkooppunten) en 7,1 procent (metrage). Echter, de voorraad is ook weer met (ruim) 0,3 procent toegenomen. Hiervoor gecorrigeerd is er dus geen sprake van een echte toename van de winkelleegstand naar vierkante meters. Wél is er sprake van een netto toename van leegstand van verkoopunits. Ook omdat de ombouw naar horeca en diensten en niet retailfuncties enigszins stokt.  

Verder blijft in een aantal ‘kleinere middelgrote steden’ de leegstand nog steeds relatief hoog. Daar waar de leegstand in het stadscentrum heel hoog is (in steden als Schiedam, Almelo, Geleen en meer kleinere middelgrote steden) en het ernaar uit ziet dat een gedeelte hiervan structureel van aard is, is het wenselijk dat er gesaneerd gaat worden. Daar staat echter tegenover dat er in veel grote steden, sprake is van een ongezond lage leegstand. Daar is ruimte voor het ontwikkelen van nieuwe meters. Anders is er geen sprake meer van een gezonde marktdynamiek.

Zelfs op de beste plekken, waar de huurprijs op dit moment ook niet stijgt, is ruimte voor nieuwe meters. Stagnerende of lagere huurprijzen leiden tot hogere opnamecijfers. Dat is nadelig voor sommige vastgoedbezitters - de panden gaan een lagere boekwaarde krijgen en dat komt ook ten laste van de winst - en verliesrekening-, maar voor de retail an sich zijn lagere huurprijzen een zegen. Daardoor kunnen succesvolle winkels zich vestigen, ook op de plekken die eerst te duur leken. 

Er zijn meer verhuurde winkelmeters dan ooit, paniek over winkelleegstand is onnodig
Feit is dat er op sommige plekken - Geleen met het Centrumplan, De Driehoek in Oldenzaal, Belcour in Zeist en er zijn nog veel meer voorbeelden - te veel winkelruimte is bijgebouwd in de jaren negentig en aan het begin van deze eeuw. Juist op de plekken waar de bevolking niet meer groeit. En verder vergrijst. Dít zijn de zogenaamde kleinere middelgrote steden, die ook vaak dichtbij een grotere stad liggen. Zoals Schiedam in de buurt van Rotterdam. Dát - te veel meters bijbouwen en de nabijheid van een veel grotere stad - zijn de échte redenen voor de leegstand op die plekken. 

Maar landelijk gezien zijn er nog nooit zoveel winkelmeters in gebruik als in augustus 2019. Of anders gezegd: bezet. Of: verhuurd. Of: gevuld. In totaal is er maar liefst 27,9 miljoen vierkante meter ‘gevuld’. En met een leegstand van zeven procent zit je maar een paar procent boven de frictieleegstand. Geen reden tot landelijke paniek dus. 

N.B.:
- In 2014 en in januari 2019 was het aantal gevulde meters nog een minieme fractie hoger dan in augustus 2019. Dat moet wel gemeld worden, al is een en ander niet significant te noemen. 

Toekomstvoorspelling leegstand en voorraad
De laatste jaren is het aantal winkelmeters in feite gestabiliseerd. Grappig is dat als de voorraad licht daalt, de leegstand ook licht daalt. En als de voorraad weer licht stijgt (zoals het afgelopen jaar weer) dat de leegstand weer iets toeneemt. De verwachting is dat de voorraad daarom ook in de toekomst ongeveer stabiel zal zijn. Of hooguit met een paar procent zal dalen. De lucht in de markt (landelijk gezien) is twee à drie procent (zeven procent ten opzichte van een ‘gezonde’ frictieleegstand van vier tot vijf procent). En is zeker geen twintig procent, zoals CBRE-rapporten en de Retailagenda lijken te suggereren. 

Op goede plekken is er al een tekort aan winkelruimte. Zoals in de grotere binnensteden. En in sterke regionale winkelgebieden. Zoals Stadshart Amstelveen -dat gewoon zou moeten uitbreiden, maar dat niet kan. Of Gelderlandplein Amsterdam. En daarbij is bijvoorbeeld het gemiddelde leegstandpercentage in de Wereldhave-centra - dat zijn er zeventien - ook lager dan drie procent. Natuurlijk zijn er ook zorgen, in kleinere middelgrote steden. In kleinere stadsdeelcentra. En in sommige wijk- en buurtcentra, waarbij sommige daarvan het juist heel goed doen. Maar al met al is de verwachting dat de leegstand weer terugkomt op het frictieniveau. Ook als er misschien – dat is nog lang niet zeker - weer een (kleine) recessie aankomt. En de voorraad met een paar procentjes zal dalen. Weten wij dat zeker? Nee, dat niet. Maar het lijkt die kant op te gaan. Winkelleegstand is in ieder geval geen nationaal probleem. Maar winkelleegstand is soms wel een lokaal probleem.

Conclusies en verdere toekomstbespiegelingen

Waarom is er zoveel paniek als het om winkelleegstand gaat? Bijvoorbeeld zich uitend in de Retailagenda? Natuurlijk zijn er aandachtspunten. Aandachtsregio’s. En aandachtssteden en- dorpen. Maar dat was altijd al zo. Door de crisis - in combinatie met demografische ontwikkelingen en te veel ontwikkelingen op plekken waar bevolking krimpt - is de leegstand tijdelijk opgelopen. Internet heeft hier maar een zeer beperkte invloed op gehad. Maar de leegstand neemt sinds 2015 af. En de recente kleine stijging in 2019 is - gecorrigeerd voor de lichte toename van de voorraad - eigenlijk geen netto stijging. Belangrijk is: stem het aanbod af op de vraag. Zo moeten er meer grote winkelunits komen op de goede plekken. Voor bijvoorbeeld buitenlandse retailers. Dat houdt dus in dat er sprake zal moeten zijn van samenvoeging van winkelunits. En van herverkaveling. 

Kleinere winkels voor zelfstandigen vind je nog steeds in de aanloopmilieus. In Amsterdam bijvoorbeeld in de Kinkerstraat en de Van Woustraat. In Rotterdam in de Witte de Withstraat en de Meent. En in Utrecht in de Voorstraat. Verder moet voldoende winkelruimte gecreëerd worden in de betere wijkwinkelcentra. Zodat meer en grotere supermarkten zich kunnen vestigen. Want fysieke supermarkten groeien als kool. 

En zo zijn we altijd bezig. Maar om nou te zeggen dat wij een landelijk probleem hebben? Nee. En om nou te zeggen dat de toekomst met name somber is? Nee. Er is meer sprake van een afstemmingsprobleem en een reguleringsprobleem dan van een leegstandsprobleem. Hef  bijvoorbeeld alle barrières op als het gaat om het verschil tussen horeca en winkels. Laten we nu eindelijk gaan kijken naar de kansen die er liggen. In plaats van de leegstandsproblematiek dood te analyseren.


*Dit artikel is tot stand gekomen met hulp van Gertjan Slob, directeur onderzoek bij Locatus.

Reacties 25


Ralf vdwater 1 sep, 16:18

Ik zou zeggen ga binnenkort eens door de weeks kijken in het Alexandrium winkelcentrum, u zult schrikken van de leegstand en het saaie winkelaanbod. Een mooie zaak zoals van den Assem schoenen die voldoet aan alle trends zowel online als in de stenenwinkel sluit haar deuren omdat ze er de kost niet kunnen verdienen. Adidas, KPN, Febo enz allemaal bekende namen die de afgelopen tijd vertrokken zijn. Ik woon er in de buurt en het is jammer dat het nu zo gaat met de ooit zo mooie Oosterhof. Misschien kunt u uw boeken ter informatie afgeven bij de leiding:D


Hans van Tellingen 1 sep, 00:13

Hudson s Bay, ach, lees dit eens: https://www.deondernemer.nl/nieuwsbericht/175907/retailexpert-van-tellingen-kansen-vend-locaties-hudsons-bay


Hans van Tellingen 1 sep, 00:13

Alexandrium aan vooravond van grote renovatie. En is wel degelijk een goed functionerend centrum. Onderzoeken dit centrum jaarlijks.


Ralf vdwater 31 aug, 16:19

Beste Hans, ik zie dat je bij de situatie in het winkelcentrum 'In de Bogaard' de oorzaak legt bij de vele pandeigenaren. Maar bij een winkelcentrum als het Alexandrium Shoppingcenter gaat het ook de verkeerde kant op terwijl er een eigenaar is. ( Klepiere) Er is veel leegstand, er zijn veel winkels vertrokken de afgelopen jaren, de ondernemers zijn ontevreden en de huren stijgen nog. Terwijl een winkelcentrum als Zuidplein heel goed gaat met verschillende eigenaren. Alexandrium in 2019 is geen succesverhaal meer. Wat zou de oorzaak kunnen zijn?


R. De Visser 31 aug, 15:14

Hudson Bay een incident?


Hans van Tellingen 30 aug, 18:04

Evert: 👍🏻 Lees ook:https://www.elsevierweekblad.nl/opinie/opinie/2019/06/waarom-stenen-winkels-winnen-en-webwinkels-verliezen-694039/


Evert van Montfort 30 aug, 16:48

Eindelijk weer eens een positief artikel over de winkelmarkt als tegenwicht aan de overwegend negatieve berichtgeving in de kranten. Ik wil hierbij wel een kanttekening maken. Degenen die na het lezen van dit artikel van mening zijn dat alles wel vanzelf goedkomt, wil ik erop wijzen dat de ontwikkelingen in de detailhandel op dit moment waanzinnig snel gaan en het belangrijk is altijd bezig te zijn met het optimaliseren van de winkel en het winkelgebied. Juist in deze markt wordt het verschil tussen de winnaars en de verliezers steeds groter. Stilstaan is achteruitgang. Het is en blijft derhalve essentieel dat partijen (ondernemers, vastgoedeigenaren, overheden en andere belanghebbenden) samen vanuit een heldere visie, actief met de winkelgebieden bezig blijven. Het compact en compleet maken van binnensteden en daar waar nodig functies toevoegen, blijft in veel steden van levensbelang. Verder is belangrijk dat er duidelijke keuzes gemaakt worden en er niet te veel detailhandel toegestaan wordt in periferie. Dat laatste blijkt in de praktijk al lastig genoeg te zijn. Het maken van de juiste keuzes en het doel helder voor ogen houden is essentieel om succesvol te zijn in de huidige markt. Kansen zijn er zat. Het benutten van kansen daar gaat het om.


max max 30 aug, 00:51

cijfers en oogkleppen, er komt meer kijken, iets dat mijnheer van Tellingen over het hoofd ziet, natuur lijk heeft hij een glazen bol waar het allemaal rooskleurig eruit ziet, we zullen zien, afspreken over pak en beet over 5 jaar weer op deze plek, als retailnews nog bestaat? ciao


Hans van Tellingen 29 aug, 23:50

Cheers, Ernest.


Ernest Schaapman 29 aug, 23:03

Wederom een goed stuk, gebaseerd op feiten!
Auteur benoemt zeer duidelijk de pijnpunten maar lezen wat er staat blijft voor een aantal commentatoren blijkbaar erg moeilijk wat leidt tot ongenuanceerde aanvallen op de auteur. Ga zo door Hans!


Hans van Tellingen 29 aug, 20:46

Graag je werkveld dan, Paul😅.


Paul De koning 29 aug, 13:51

Dan ben ik toch benieuwd naar de feiten of onderzoek achter deze 80%. Als ik hier op kantoor een niet representatief onderzoek of steekproef doe kom ik op geheel andere percentages.


Hans van Tellingen 28 aug, 16:14

Dank, Jelle. Marktkennis? Eh, ja, ik verzamel inderdaad graag feiten;). En heb 80% medestanders/fans, 10% twijfelaars, 10% tegenstanders. Maar zelfs die laatsten weten dat ik in het 'echie' niet bijt. En zelfs een liedje voor ze zing. Laat de discussie gevoerd worden! Dát is mijn doel. En ja, natuurlijk hebben echte winkels dé toekomst. Maar dan moet je er wel wat voor doen.


Jelle van der Stap 28 aug, 15:50

Laten we de inhoud scheiden van hoe het gebracht wordt; you love Hans or you will not love Hans. Wat hij schrijft is gebaseerd op feiten; natuurlijk loopt Hans af en toe te koop met zijn marktkennis en kan hij concullega's heerlijk op de hak nemen. Maar dat is Hans :) and we love Hans! De fysieke winkels hebben het niet makkelijk; maar zal zeker niet ten ondergaan zoals de dino's een paar miljoen jaar geleden. Fysieke winkels worden slimmer; en zullen uiteindelijk hand in hand gaan met het internet. Wat mensen willen altijd blijven ervaren, proeven en passen. We willen allemaal een keer het huis uit en niet 24/7 achter een scherm zitten. We zijn er nog lang niet, de weg is nog lang, maar winkels zullen altijd blijven!


Hans van Tellingen 28 aug, 14:42

Dank, Barbara!


Hans van Tellingen 28 aug, 14:14

Interessante casus, Chris!


chris Krijger 28 aug, 13:50

de grote jongens hebben ruimte nodig en die is er niet, in de binnenstad,bij ons(Terneuzen) gaat het winkelbestand in de winkelstraat steeds verder terug, de nieuwbouw aan het begin van de winkelstraat is zeer ruim van opzet dus ruimte en parkeerplaats voldoende en dus geen leegstand


Hans van Tellingen 28 aug, 12:31

"Kommer en 'kwijl' ". OK dan;). Dank voor je reactie, Max, benieuwd naar je stukkie in de krant.


max max 28 aug, 12:01

het is vooral in de grote steden te doen, daar worden de nieuwe concepten van jan en allerman uitgeprobeerd, echter na een tijdje zie je dat ook mislukken er is geen draagvlak voor, ik blijf vinden sinds de val van de V en D is het kommer en kwijl in steden, reeds in mijn regionale krant heb ik er ook over geschreven idd word er (snelle horeca ) zoveel mogelijk geplaatst om de lege plekken te vullen, echter het streeft het doel voorbij men gaat naar de stad om te winkelen=kopen, eenmaal ergens koffie drinken, of eten kan erbij horen, 10 keer koffie drinken iets eten omdat, slaat nergens op, op den duur zal dat ook niet werken, dan maar verblijf functie ja leuk, echter de winkestad zal een woonstad worden, waar niets meer te halen valt, snapt u het nog, ik niet, fijne dag verder


Barbara Middendorp. Moderetailer 27 aug, 22:14

Inderdaad zal de verblijfsfunctie van een winkelgebied steeds belangrijker worden…die ( papieren) paniek ontstaat gewoon door mensen die daar slecht mee om kunnen/willen gaan. Alles verandert, zo ook die verblijfsfunctie van winkelgebieden. Stenen winkels zijn de toekomst 😜 Ondernemers snappen dat al, hoop dat de rest snel zal volgen. Top artikel Hans!


Hans van Tellingen 27 aug, 19:49

Ik hou het graag feitelijk, beste Maurice. Persoonlijk is in the eye of the beholder. Fijne avond en dank voor je reacties.


Maurice Kempers 27 aug, 19:39

Ik denk dat je bedoelt dat je op Google ook een Maurice Kempers hebt gevonden? Maar wat laat je je weer kennen door het meteen persoonlijk te maken. Zoals je ook elke gelegenheid aangrijpt om Cor Molenaar weg te zetten als onbetrouwbaar. Zie ook dit stuk.


Hans van Tellingen 27 aug, 18:57

Beste Rob. Het is ‘In de Bogaard’. Tientallen eigenaren. En teveel winkels. Ik kom er bijna elke maand. Verder: goed lezen. Daar waar er ‘pijn’ zit, wordt dat goed benoemd in het stuk.

Beste Maurice,
Volgens google ben je onderhoudsmonteur. Ik ben benieuwd naar al je retailcontacten die jij als ‘men’ omschrijft.


Maurice Kempers 27 aug, 18:03

De auteur heeft zichzelf benoemd tot het geweten van de fysieke winkels. Op zich terecht dat hij tracht de vaak ongenuanceerde publicaties over leegstand te pareren met onderbouwde cijfers. Echter hij bagatelliseert voortdurend de nakende leegstand die velen aanschouwen in binnensteden. En daarmee plaatst hij zichzelf steeds meer buiten de discussie en ziet men hem meer als de Al-sahaf van de retailwereld.


Rob Spaans 27 aug, 17:22

De schrijfstijl van dit artikel geeft mij de indruk dat de zorgen over leegstand meer dan terecht zijn. Nogal tendentieus / populair geschreven. Voorbeeld? Ga eens kijken in Winkelcentrum de Bogaart Z-H.

Schrijf een reactie


Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Altijd op de hoogte van de laatste trends in de retailsector.

Schrijf je nu in voor de nieuwsbrieven van RetailTrends.

Er staan fouten in het formulier. Corrigeer je invoer en probeer het opnieuw.

Vul uw wachtwoord nogmaals in ter controle.

Je bent toegevoegd aan onze mailinglijst!

Dit artikel krijg je cadeau. Lees alles van RetailTrends voor slechts € 10,- (eerste maand).

Word member Of log in

Pushberichten ontvangen?

Blijf op de hoogte van het laatste retailnieuws!