Blog: De grenzen van een bestemmingsplan

Door Arditza de Groot van Bosselaar & Strengers Advocaten

Internetverkoop is een fenomeen binnen de detailhandel dat de komende jaren steeds belangrijker zal worden. Bij veel gemeenten en ondernemers bestaat echter onduidelijkheid of webwinkels en afhaalpunten van bijvoorbeeld supermarkten volgens het bestemmingsplan wel toegestaan zijn.

Weliswaar vinden internetverkoopactiviteiten voornamelijk online plaats, de verkoopactiviteiten worden uiteraard ook in een fysieke omgeving uitgevoerd. Hierdoor moeten ook webwinkels en afhaalpunten rekening houden met bestemmingsplanvoorschriften. Er is immers altijd ruimte nodig voor administratie en opslag en de verzending of levering van producten zal hoe dan ook plaatsvinden op een fysieke locatie.

Gelet op lagere (huur)prijzen en goede bereikbaarheid willen webwinkels en afhaalpunten zich vaak vestigen op bedrijventerreinen. Echter, in bestemmingsplannen voor bedrijventerreinen staat doorgaans een verbod voor ‘detailhandel’. Lokale winkeliers houden ontwikkelingen op bedrijventerreinen nauwlettend in de gaten en het is niet ongebruikelijk dat lokale winkeliers de gemeente verzoeken om ervoor te zorgen dat ‘illegale detailhandel’ op bedrijventerreinen wordt gestaakt. In die kwesties komt dan de vraag aan de orde in hoeverre bedrijfsmatige internetverkoop vanaf een fysieke locatie als ‘detailhandel’ moet worden aangemerkt. Uit de rechtspraak volgt dat het antwoord op die vraag zeer afhankelijk is van de omstandigheden van het geval.

Om te kunnen bepalen of de internetverkoopactiviteiten wel of niet zijn toegestaan is allereerst van belang hoe de gemeente het begrip ‘detailhandel’ in het van toepassing zijnde bestemmingsplan heeft gedefinieerd. In de meeste bestemmingsplannen wordt een standaard definitie gehanteerd. Die definitie impliceert dat het bij detailhandel gaat om verkoop aan consumenten, het ter plaatse afhalen en afrekenen, en het tonen van de verkoopwaar. Wanneer de activiteiten onder deze definitie kunnen worden gebracht, is de webwinkel of het afhaalpunt niet toegestaan. De ondernemer zal er rekening mee moeten houden dat hij zijn verkoopactiviteiten moet staken.

Daarnaast kan uit de rechtspraak worden afgeleid dat de ruimtelijke uitstraling van de activiteiten leidend is voor het antwoord op de vraag of sprake is van ‘detailhandel’. Ook hierbij geldt dat de specifieke feitelijke situatie van belang is en beoordeeld wordt. Er zijn immers verschillende vormen van internetverkoop en ook verschillende webwinkels. Zo zijn er webwinkels waar alleen een elektronische transactie tot stand komt, webwinkels met een opslag- en verzendfunctie, webwinkels met een (beperkte) afhaal- en afrekenmogelijkheid. Maar er zijn ook bedrijven met een afhaalmogelijkheid en de mogelijkheid de goederen ter plaatse te bekijken.

Het behoeft geen uitleg dat de ruimtelijke uitstraling van een vestiging van een webwinkel die niet of slechts beperkt toegankelijk is voor consumenten een heel ander karakter heeft dan een gewone winkel. Dit volgt ook uit de rechtspraak. Verkoopactiviteiten die vanaf een locatie slechts via internet verlopen en geen ruimtelijke uitstraling hebben, zullen doorgaans niet gezien worden als ‘detailhandel’. De situatie wordt anders, wanneer aan de internetverkoop aanvullende functies worden toegevoegd. Het gaat dan om functies zoals afhaalmogelijkheden, het door de consument ter plekke kunnen afrekenen en het tonen van producten ter plaatse. Er kan dan gezegd worden dat de locatie feitelijk een winkelfunctie heeft.

In de rechtspraak wordt bij de beoordeling of sprake is van detailhandel altijd gekeken naar de aard, omvang en intensiteit van de activiteiten. Er is al meerdere malen uitgemaakt dat zelfs wanneer er nauwelijks gesproken kon worden van een ruimtelijke uitstraling er toch sprake was van ‘illegale detailhandel’ en dat gemeenten webwinkels terecht hebben opgelegd hun activiteiten te staken.

Het is dan ook van groot belang dat ondernemers die voornemens zijn internetverkoopactiviteiten te ontplooien of afhaalpunten te realiseren, in kaart laten brengen of dit op grond van het bestemmingsplan is toegestaan. Ook lokale winkeliers doen er goed aan het bestemmingsplan na te laten gaan om te kijken of concurrerende activiteiten zijn toegestaan op de betreffende locatie.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Arditza de Groot van Bosselaar & Strengers Advocaten.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voorwaarden RetailNews Blog:
- Inzendingen per e-mail (bijdrage opslaan in .doc formaat)
- Onderteken duidelijk met (functie)naam, adres en telefoonnummer. Bij eventuele plaatsing worden alleen naam en functie vermeld
- Publicatie vindt plaats op basis van exclusiviteit
- Artikel is geen commerciële uiting
- Inzendingen worden automatisch eigendom van RetailTrends Media
- Rechten kunnen niet worden ontleend
- Maximale lengte van 500 woorden

U kunt uw bijdrage o.v.v. 'RetailNews Blog' mailen naar redactie@retailnews.nl.