Door Amnon Vogel
Redactie RetailWatching
Pogingen om de binnensteden efficiënter en milieuvriendelijker te bevoorraden, volgen elkaar snel op. Vaak eindigen gesubsidieerde pilots met de conclusie dat het project niet kan worden voortgezet, onlangs nog in Breda. Zutphen lijkt wel klaar voor een schonere stadsdistributie.
Een kleine anderhalf jaar geleden, op 21 november 2014, werd de zogeheten Green Deal Zero Emission Stadslogistiek ondertekend door toenmalig staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu. Bij Green Deal ZES, de afgekorte naam van het initiatief, zijn in totaal 59 partijen betrokken. Daaronder zitten vervoerders, leveranciers van voertuigtechnologie en verschillende gemeente. En ook retailers, al zijn dat voorlopig pas twee grote landelijke partijen: HEMA en Albert Heijn. De afspraak was daarbij om de komende jaren te experimenteren met nieuwe technologieën en innovatieve logistieke concepten. Het doel: alle binnensteden in 2025 volledig emissievrij kunnen bevoorraden.
Breda was er vroeg bij. Op 1 september 2013, ruim een jaar voor de Green deal ZES, startte de Brabantse gemeente en pilot ‘stedelijke distributie’. Daarbij wilde Breda de winkels en horeca in het centrum efficiënter bevoorraden, onder meer door vrachten te bundelen en gebruik te maken van ‘groen’ vervoer. Twee jaar, vier maanden en een investering van 150 duizend euro verder luidt de conclusie: we stoppen ermee. Er is onvoldoende draagvlak voor deze manier van bevoorrading. “Het huidige concept sluit onvoldoende aan bij de behoeften van de gebruikers”, is het enige wat een gemeentewoordvoerder hierover kwijt wil. Het inzetten van fietskoeriers, die vanuit een distributiecentrum net buiten de stad de goederen aanleveren, kon blijkbaar niet op een warm onthaal rekenen.
In de evaluatie zelf staat de oorzaak zonder al te veel omhaal beschreven: ‘Eigen belang staat voorop, gewoonte is leidend en men zal dus niet snel uit zichzelf veranderen.’ Toch gaat Breda opnieuw in gesprek met de ondernemers, om het draagvlak te vergroten. Of en wanneer er dan een nieuwe pilot volgt, hangt af van de uitkomst van die gesprekken, zo zegt de woordvoerder.
Samenwerking
Breda staat niet op zichzelf. Hoe goed de bedoelingen achter de oplossingen voor stadsdistributie ook zijn – wie is er immers tegen schoon en efficiënt – pogingen het in de praktijk te brengen mislukken vaak. Waar komt dat door? Een belangrijk deel van de verklaring zit hem in het gebrek aan gezamenlijk beleid, zei hoogleraar logistieke optimalisatie vorig jaar tegen Nieuwsblad Transport. Bij de afstemming tussen leveranciers en afnemers gaat het volgens hem vooral om de onderliggende verdienmodellen: wat zijn de voordelen en nadelen voor de betrokken partijen. Zoals Breda dus in de praktijk ondervond: eigen belang staat voorop. Ook in veel andere steden zijn projecten mislukt doordat initiatieven van één kant kwamen, zegt Kant. “Een wethouder in een bepaalde stad wilde dan iets, maar de consequenties voor de vervoerders of winkeliers waren onvoldoende helder. Een wethouder die bijvoorbeeld grote trucks wilde weren uit het centrum, had niet door dat er twee keer zoveel kleine trucks voor terugkomen.” Ook bleken de projecten vaak niet rendabel. Daarmee eindige de levensvatbaarheid tegelijk met de subsidie.
Hoe anders is dat in Zutphen. Ook daar werd recent een pilot afgerond, waarbij twee elektronische vrachtwagentjes werden ingezet om de binnenstad te bevoorraadden. De conclusie: het project kan op niet al te lange termijn financieel zelfstandig verder. Het Zutphense college van burgemeester en wethouders steekt er nog eenmaal geld in, waarmee het project nog tot juli gesubsidieerd voortgezet kan worden. Daarna is het de bedoeling en de verwachting dat het op eigen benen kan staan. Het eigen belang is in Zutphen opzijgezet, zo blijkt. "Steeds meer bedrijven willen zich door de wagens laten bevoorraden”, laat wethouder Coby Pennings weten aan Tubantia. “Daarnaast is de stichting verschillende samenwerkingsverbanden aangegaan. Ze hebben ons laten zien dat het project straks zelfstandig verder kan, zonder subsidie."
Het landelijke Green Deal ZES heeft nog even om op stoom te komen. Op 1 januari 2020 moeten de eerste resultaten van ‘de diverse inspanningen’ van alle regionale pilots gepresenteerd worden, zo staat in de doelstellingen. Retailers hebben overigens ook nog even de tijd om te bedenken wanneer ze mee willen doen. “We werken volgens het zwaan-kleef-aan principe”, zegt Gert-Jan Prummel, lid van het kernteam van Green deal ZES. Ook retailers die pas over vijf jaar willen aanhaken, zijn dus nog van harte welkom. 2025 is wel een harde deadline, stelt hij. “Dus wie nu meedoet, maakt het zichzelf straks minder lastig.”
Reacties 0