Tuinmeubelzaak Fonteyn was jarenlang een van de sterkst groeiende retailers van Nederland. Ook in de RetailTrends Fabulous 40 van dit jaar, die in het juninummer wordt gepubliceerd, staat de retailer weer in de top tien met een gemiddelde omzetgroei van bijna dertig procent tussen 2013 en 2015. Vorig jaar rondde Fonteyn bovendien een grote uitbreiding af, waardoor de winkel in Uddel die al twintigduizend vierkante meter telde nog eens verdubbelde in vloeroppervlakte. Maar plotseling sloeg het noodlot toe. In de vroege ochtend van 27 juli legde een uitslaande brand vrijwel het gehele pand in de as. Nog diezelfde dag werden de plannen voor de wederopbouw in gang gezet met een duidelijk doel voor ogen: op Tweede Paasdag 2017 zijn we weer open. Zo gezegd, zo gedaan: op maandag 17 april opende het tuincentrum zijn deuren weer voor publiek. Eigenaar Dolf Nieland kijkt terug op de afgelopen tien maanden en vertelt hoe het herrezen Fonteyn er nu voor staat met het oog op de toekomst.

De verbouwing van de winkel, waarbij de vloeroppervlakte was verdubbeld naar zo’n veertigduizend vierkante meter, was zo'n een jaar geleden net afgerond. Daarbij hoorde ook een nieuwe, automatische sprinklerinstallatie, die al bij het kleinste brandje een flinke bak water zou uitstorten. Ook helemaal klaar. Op één detail na: de pomp was er nog niet. Die zou binnen drie weken geleverd worden. Toen was het pand echter al tot de grond toe afgebrand. “Soms zit het mee, soms zit het tegen”, reageert Nieland nuchter. “In ieder geval was de pomp er mooi op tijd voor de herbouw.”

Wat de oorzaak was van de brand, die in de vroege ochtend van 27 juli uitbrak, is nooit helemaal duidelijk geworden. Politie en brandweer sloten brandstichting uit en hielden het op een ‘technische oorzaak’. De gevolgen zijn een stuk duidelijker: zo’n tachtig procent was volledig afgebrand. Maar nog toen de vlammen tientallen meters hoog uitsloegen, kwam het Fonteyn-team bij elkaar in het nabijgelegen dorpshuis van Uddel om een plan van aanpak te maken. “We waren alles kwijt”, vertelt Nieland. “Computers, telefoons, bureaus. Maar de volgende dag om acht uur ’s ochtends hadden we alweer een locatie waar we konden werken.” Vanaf dat moment begon Fonteyn stapje voor stapje te herbouwen wat er was. “Dat was het makkelijke: we wisten wat er stond.”

Leger
De verkoop viel na de brand niet helemaal stil, maar de winkelervaring kwam op een laag pitje te staan. “Normaal zijn we heel sterk in het laten zien en beleven van producten. Klanten konden proefzitten in de sauna of de spa, een barbecueset uitproberen. Dat is onderdeel van onze filosofie en waren we allemaal in één klap kwijt.” Maar hoewel de showroom en alle showmodellen verloren waren, is de kelder met voorraad grotendeels bewaard gebleven. “We hadden dus nog wel producten, maar alleen onze handen, voeten, mond en wat plaatjes om het te verkopen. Zie het als een leger waarvan de vliegtuigen en de tank afgepakt worden. Dan ga je toch te voet verder?” In twee tenten die als tijdelijke showrooms fungeerden, liepen de zaken op kleine schaal door.

Van een officiële heropening wil Nieland nog niet spreken. “Dan moet je eigenlijk trots kunnen zijn op elk hoekje. We zijn op sommige punten nog aan het bouwen en decoreren.” De meeste klanten zal het echter niet opvallen, denkt hij. Over drie maanden verwacht Fonteyn weer op volle sterkte te zijn. “Eigenlijk nog sterker”, zegt Nieland. Want de brand heeft volgens de eigenaar niet alleen nadelen, maar ook positieve kanten. “Er is natuurlijk heel veel media-aandacht voor geweest. Dat helpt wel voor je naamsbekendheid.” Bovendien konden ‘kleine foutjes’ bij het herbouwen hersteld worden. “In het nieuwe gedeelte van de winkel, dat in 2015 en 2016 was gebouwd, hadden we een vide”, geeft Nieland als voorbeeld. “Daardoor kon je vanaf de begane grond naar boven kijken, waar we bijvoorbeeld presentaties gaven, en vanaf de vide kon je over de winkel uitkijken. Maar in een ouder gedeelte, dat stamde uit 2009, kon de vide bouwtechnisch gezien niet.” Nu dat gedeelte herbouwd is, kan dat wel. “Daarmee krijgen we er gelijk drieduizend vierkante meter vloeroppervlak bij.”

Groei
Ook mentaal hebben de afgelopen tien maanden voor een impuls gezorgd. Nieland maakt opnieuw de vergelijking met een oorlog. “Daarna zie je ook dat een hele gemeenschap en economie weer opleeft, omdat iedereen de schouders eronder zet. Het was heel mooi om te zien hoe al onze mensen, ook na werktijd of op vrije dagen, extra kwamen helpen en tussen het roet stonden te werken.” De Fabulous 40 kan Fonteyn de komende jaren uit zijn hoofd zetten, weet Nieland. Maar ondanks de brand, die de omzetontwikkeling de gehele tweede helft van vorig jaar zo goed als lam legde, wist Fonteyn in 2016 nog met tien procent te groeien. “Ook 2017 zijn we natuurlijk met een mank been ingegaan”, zegt Nieland. “Dus ik zou al heel blij zijn als we dit jaar gelijk blijven aan vorig jaar.”

De winkel in het Gelderse Uddel is nog altijd de enige vestiging van Fonteyn en dat blijft voorlopig zo, zegt Nieland. “We zien nog genoeg groeimogelijkheden op deze plek, die we eerst volledig willen benutten. We willen de focus niet verliezen.” Of die Fonteyn op termijn weer terugbrengt naar de top van grootste groeibedrijven, durf hij niet te zeggen. “Groei is wel heel belangrijk voor het gezond blijven van dit bedrijf. Stabiliseren is een eerste stap naar degraderen, want de competitie gaat ook door. Dus dan zie op een gegeven moment de concurrentie voorbijkomen.” Maar jaren zoals Fonteyn die heeft gekend, van dertig of zelfs 43 procent groei, zijn volgens hem geen noodzaak. Op de vraag of de brand en de impasse die daarop volgde de positie van Fonteyn in de branche erg verzwakt heeft, blijft Nieland lang stil. “Nee”, besluit hij uiteindelijk. “Ik denk dat we het konden hebben.”