Ik heb de toekomst van retail gezien – en echt, ik ben er nu al klaar mee. Zo zat ik van de week aan de lunchtafel op mijn werk een boterham te eten. Naast me zat collega Bart. Die at niet. Die bestudeerde de ingrediënten die op de verpakking van een pakje roomkaas stonden afgedrukt. Dat deed hij samen met collega Laura. Bart las een ingrediënt voor, bijvoorbeeld strizine, en Laura begon dan als een gek allerlei sites en twitteraccounts af te gaan op haar iPhone en riep dan af en toe verschrikt: ‘Er is onderzoek in Amerika gaande. Ze vermoeden dat je er slokdarmkanker van kan krijgen.’ Bart was ook gaan surfen en riep: ‘Jezus! Moet je dit zien, hier, op YouTube, wat ze met die kalfjes doen… Getver!’ 

Check, dubbelcheck
Dit alles speelde zich af in nauwelijks vijf minuten, waarna de roomkaas demonstratief in de prullenbak verdween – en dat was eigenlijk het begin van het verhaal. Want de rest laat zich raden: Bart en Laura die hun volgers berichten dat roomkaas le-vens-ge-vaar-lijk is. Waarop die volgers datzelfde bericht retweeten, op Facebook zetten, vervolgens wordt er over geblogd en die blogs gaan ook al het hele land over… en ergens in het land begint een roomkaasproducent te merken dat de vraag naar zijn product in rap tempo afneemt.

Gaan we echt zo’n toekomst tegemoet? Ik vrees van wel (als fanatiek roomkaaseter ben ik trouwens niet helemaal objectief in dezen, maar goed). Van de week zag ik bij de Albert Heijn op de afdeling kip twee vrouwen met hun mobieltjes in de weer. De ene riep, bijna woedend: ‘Er staat wel biologisch op de verpakking, maar hier, kijk dan, op deze site wordt bewézen dat die kip helemaal niet biologisch is.’
 

En ze duwde haar beeldscherm onder de ogen van haar vriendin, die overigens zelf al een site gevonden had waarop hetzelfde stond, maar dan in wat forsere taal: ‘Albert Heijn naait zijn klanten’ staat hier!’ Ze liepen niet weg, nee, ze keken eerst erg boos naar die hele kipafdeling en stámpten toen naar een afdeling waar ze, starend op hun mobieltjes, vast wederom gingen ontploffen.

Ja, dacht ik, als je zo winkelt – koop je dan überhaupt nog iets? En al die retail- en marketinggoeroes maar blij roepen: alles wordt anders mensen! Alles wordt oh zo transparant! De consument is nu de baas. Die checkt, dubbelcheckt op internet, alles gaat hij na. Zie het als een uitdaging. Ja, de grootste uitdaging waarmee u, als retailer, ooit geconfronteerd bent. Spannend hè? 

Onverschillige verkopers  
Maar het ergste is: het nieuwe consumententijdperk is nu ook tot mijn huis doorgedrongen. Wij hadden een nieuwe stofzuiger nodig. Toen ik mijn vrouw voorstelde om naar die elektronicazaak in Geldermalsen te gaan, keek ze me aan alsof ik was blijven steken in de Tweede Industriële Revolutie, misschien wel de Eerste. Ze pakte haar laptop en begon te googelen. Weet u hoeveel vergelijkingssites er zijn betreffende stofzuigers? Minstens zestien.

Als je die allemaal afgaat – wat mijn vrouw deed, in anderhalf uur tijd – dan kom je op 36 opties, met allemaal mitsen en maren. Aan de hand daarvan stel je je eigen top tien vast en ga je die tien weer onderling vergelijken. Als dat erop zit is het a) half twaalf ’s avonds en ben ik doodmoe en b) stelt mijn vrouw vast dat het tijd is voor de volgende stap: de aanbiedingen opsporen en vergelijken.

Maar hé, wacht, net heeft ze ontdekt dat Duitse sites over stofzuigers vele malen uitgebreider zijn! Zitten we tot diep in de nacht met een woordenboek na te gaan of het inderdaad zo is dat de stofzuiger van merk A uit dezelfde fabriek komt als de stofzuiger van merk B – een fabriek waar, als we het goed vertaald hebben, de arbeidsomstandigheden shit zijn, wat bij nader inzien ook voor beide stofzuigers gold.

Ik zag intussen de toekomst van mijn huwelijk voor me – en die van menig ander huwelijk: eindeloos staren naar productbeschrijvingen op beeldschermen. Zou seks uitsterven vanwege het nieuwe winkelen?

Ik heb nu al heimwee naar de tijd dat je nog gewoon een winkel binnenstapte en dat er na veel gekuch eindelijk een verkoper op je afkwam die onverschillig vroeg: ‘Kan ik u ergens mee van dienst zijn?’
‘Ja, een stofzuiger.’
‘We hebben een Philips in de aanbieding.’
‘Oké, doe maar.’
 

Wat een geweldige winkeltijden liggen er achter ons.