Eerder maakte hij het tanken bij Shell wereldwijd tot een smakelijke onderbreking van de rit, de laatste vijf jaar is retailtopman John Kruijssen bezig met de groeiplannen van Beter Bed. In dit eerste deel van zijn retail- en levenslessen vertelt hij over het pakken van kansen, indrukwekkende leiderschapsprincipes en het besef dat je altijd te laat begint.

Ouders

“Druk maar gezellig. Zo zou je m’n nest misschien nog het best kunnen omschrijven. We woonden aanvankelijk in Rosmalen. Mijn vader was een typische ondernemer: in de jaren veertig een van de twee melkboeren van Tilburg – zijn ‘melktoer’ omvatte dus de halve stad – en na de oorlog vooral autohandelaar. Niet voor een baas, welnee, dat strookte niet met zijn inborst: onafhankelijk zijn. Hij importeerde Mercedessen en BMW’s en kocht Fords en Opels op in Brabant. Een bloeiende handel, die hij helaas moest staken toen hij halverwege de vijftig was. Zijn hart bleek het langzaam te begeven.”

Werkkamp

“Dat was een gevolg van zware stress, die hij had opgelopen in het werkkamp bij Leipzig waar de nazi’s hem naartoe hadden gedeporteerd. Hij is ontsnapt, helemaal terug naar Tilburg gelopen. Elke nacht een stukje verder, drie maanden lang. Nee, daarover praatten we thuis niet. Slecht nieuws bestond niet. Maar we merkten het natuurlijk wel. Elk jaar rond vier mei werd die optimistische, vrolijke doener een stille man.”

Coma

“Pas toen hij na een mislukte hartoperatie op zijn 69ste in een langdurige coma raakte kwam er van alles boven. Lag hij op het ziekenhuisbed te schreeuwen, wild te gesticuleren, gevoed door zijn onderbewustzijn. De artsen zeiden: dat is paniek uit die tijd. Ik was daarbij, dat was heftig. Hij is helaas nooit meer wakker geworden.”

Geen taboes

“Thuis bestonden er geen taboes. Als mijn vader te hard van stapel liep met een of ander wild plan was er altijd mijn moeder, de rede: heb je wel genoeg nagedacht? Zo was er een perfecte balans tussen willen en weten. Mijn zus en ik kregen heel veel ruimte. Het was ook best als we niet succesvol waren, als we het maar hadden geprobeerd. Onze ervaringen werden integer en eerlijk besproken, altijd vanuit het motto: pak het leven bij de hand, het komt goed. Een wijze levensles – zelf zie ik altijd het licht aan het eind van een tunnel. Dat proberen mijn echtgenote en ik weer aan onze zoon en dochter mee te geven. Als je weet wat je wilt en gewoon goed je best doet, geeft het leven je echt veel terug.”

School

“Haha, lange weken. Dat herinner ik me vooral van de lagere school. Het was zo generiek, daar kon ik mijn aandacht niet bijhouden. Op de detailhandelsschool – wat je nu small business zou noemen – ging het licht aan: ha, dit wil ik. Marketing, bedrijfsvoering, bedrijfseconomie. Maar toch… Je zou kunnen zeggen dat ik vooral iets níet geleerd heb tijdens mijn middelbare schoolperiode.”

Op de rem

“Kijk, mijn ouders moedigden me alsmaar aan: nog even en je bent zélf ondernemer! Maar er was niemand in mijn buurt die juist op de rem ging staan, die zei: wacht even, eerst de boeken in, nadenken, iets leren over management, econometrie misschien. Zulke verdieping voorkomt dat je het later allemaal zelf moet uitvinden. Afijn, die stem ontbrak. Waardoor ik pas later, en dankzij genereuze werkgevers, intensieve opleidingen aan Nyenrode en INSEAD kon volgen en daar alsnog tot inzichten kon komen die me werkelijk hielpen. Dat kan ik iedereen aanraden die net als ik staat te popelen om het diepe in te duiken: neem de tijd. Na dertien jaar Shell kon ik mezelf overtuigen dat het met die kennis wel goed zat, maar toch is er altijd een stemmetje gebleven in mijn achterhoofd: had nou eerst toch doorgeleerd.”

Eerste baan

“Vakantiebaantjes had ik zelden tot nooit – maar elk weekend stond ik in het garagebedrijf van mijn vader te klussen. Onbetaald, mijn ouders vonden dat ik thuis al genoeg kreeg. Maar toen mijn vader moest stoppen hebben we samen een echte onderneming opgericht. We waren uit Den Bosch verhuisd naar Kerkdriel, waar moeder de appel- en perenkwekerij verpachtte die van haar ouders was geweest. Bij de boomgaarden begonnen mijn vader en ik een grote fokkerij. Rashonden: labradors, golden retrievers, en mijn favoriet, rottweilers. Zo’n zestig honden hadden we elk jaar. Die gingen soms voor wel negenhonderd gulden weg. We hadden ook paarden, voor de dressuur. Dat deed ik ook zelf, ik ben later op de paardenclub ook een tijdje dressuurtrainer geweest.”

Honden fokken

“Elke dag om halfzes op: de honden en paarden verzorgen. Alles moest op en top professioneel. Investeren in het beste voer, de juiste reu bij de juiste teef zoeken. Handel, vrijheid, bezig zijn – het was het einde. Maar wat me het meest inspireerde is dat je kennelijk in staat bent om, door je talent in te zetten en hard te werken, wildvreemde mensen iets te bezorgen waar ze maandenlang naar uitgekeken hebben – in dit geval een mooie lieve hond. Mijn moeder verzorgde in ons bedrijf wat je de aftersales kunt noemen. Ze was razend nieuwsgierig hoe al die honden het hadden bij hun nieuwe baasjes, onderhield contact met de kopers. Soms waren die bij nader inzien niet helemaal blij. Dan zeiden we: breng de hond gewoon terug, krijgen jullie het geld retour. Net zo makkelijk.”

‘Tijdens de coma kwam mijn vaders oorlogstrauma boven’

Konijnen slachten

“We hadden ook een konijnenfarm. Elk jaar als kerst eraan kwam werd het tijd voor de slacht. Heel makkelijk gaat dat hoor: tikje achter de oren zodat ze groggy zijn, dan een snee door het strotje, leeg laten bloeden, villen en een nachtje laten rusten in de schuur en in moten de deur uit. Deden mijn vader en ik allemaal zelf.”
 

Jeugdheld I

“Van jongs af aan maakte ik mijn vader van heel dichtbij mee, met de auto’s, met de beesten. Hoe hij kon verkopen, relaties kon managen, zorg bleef dragen voor kwaliteit en hoe hij met iedereen, uit alle lagen van de bevolking, een goed gesprek wist te voeren. Hij had een enorm gevoel voor mensen en hun wensen en vragen. Met zijn personeel ging hij gelijkwaardig om. Als hij kritiek had – en dat was weleens – bracht hij die altijd opbouwend. Je kon áltijd iets leren van hem, en die omgang met mensen heb ik geprobeerd altijd na te volgen. Hij is mijn grote held.”

Jeugdheld II

“Abstracter gezien: de bokser Mohammed Ali. Voor zijn gevechten kon je me ’s nachts wakker maken en dat gebeurde ook wel, want het was altijd live en ver weg. Wat ik mooi aan hem vond: hij controleerde het spel maar hoefde zijn opponent niet per se knock-out te slaan, ook al kon hij dat. Geweld vond hij bepaald geen nastrevenswaardig doel. ‘Dansen als een vlinder, steken als een bij’, dat was veel meer zijn ding. En buiten de ring: respectvol, gedecideerd gelovig. Hij bracht die sport naar hogere gronden, als volmaakte ambassadeur. Zelf bokste ik ook in die tijd, maar geen wedstrijden hoor. Alleen maar eindeloos trainen.”

Levensles

“Als kind van ondernemers word je opgevoed met heel veel ‘straatwijsheden’. Mijn moeder sprak met graagte het eeuwenoude gezegde uit: ‘De mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest’. Wij zijn geneigd om veel zaken maar te laten zitten omdat we allerlei beren op de weg zien. Maar vaak valt het allemaal wel mee – al weet je dat natuurlijk pas als je iets gewoon dóet. Mooi dat ik laatst mijn zoon ook zoiets hoorde zeggen. Wees niet bang om iets te doen, ook al weet je niet helemaal zeker of je het kunt, of het zal lukken. Veel dingen zijn meer oplosbaar dan ze lijken.”

Morgen verschijnt deel 2 van de retaillessen van John Kruijssen op RetailTrends.nl. De ceo van Beter Bed vertelt daarin onder andere over zijn loopbaan bij Shell, zijn work-life agenda en hoe je contact met het thuisfront houdt als je zeven keer per maand intercontinentaal vliegt.