Hij maakte van New Yorker een van de succesvolste modeketens van Europa. Friedrich Knapp, 73 jaar oud, is overleden. Een portret van een mediaschuwe miljardair.

Nee, interviews gaf hij zelden. Waarom ook. "Ik wil mensen niet slimmer maken dan ze al zijn." Miljardair én mediaschuw. Een combinatie die vaker voorkomt.

Knapp werd geboren op 6 mei 1951 in Bad Hersfeld, in de Duitse deelstaat Hessen, in het zuidoosten van het land. Zijn moeder was kokkin. Over zijn vader is niets te vinden.

Flanellen broeken inkopen

In zijn vroege jaren werkte hij onder andere bij het warenhuis Magis in Hannover, waar hij het vak leerde. Op 19-jarige leeftijd werd hij naar Parijs gestuurd om flanellen broeken in te kopen. Later werkte hij bij herenmodezaak Oli's Men Shop in Hannover, die hem al snel tot filiaalmanager maakte in Braunschweig. 

In die stad, zo'n 40 kilometer ten zuiden van Hannover, opende hij in 1976 zijn eigen modezaak. Daarmee legde hij de basis voor New Yorker. Al begon het verhaal eigenlijk 5 jaar eerder, als Tilmar Hansen en Michael Simson in Flensburg een winkel onder de naam Jeans Shop Number One openden. Knapp leerde hen in 1976 kennen en werd partner.

Het drietal herdoopte hun onderneming in 1982 tot New Yorker. Op 1 april dat jaar opende de eerste winkel onder die naam in het Noord-Duitse Kiel, aan de Oostzee. Simson stapte in 1990 uit het bedrijf, Hansen volgde in 2001. Daarmee bleef Knapp als enig eigenaar over.

Opmars in Europa

New Yorker breidde in de jaren 80 en 90 snel uit in Duitsland en daarbuiten. Het recept: trendy, betaalbare kleding voor jongeren. In 1994 opende in het Oostenrijkse Linz de eerste winkel over de grens. Nog voor de millenniumwisseling volgden onder meer Tsjechië, Polen, Spanje en Hongarije. Nederland volgde in 2005; Rotterdam had de primeur. De teller stond op dat moment op zo'n 430 winkels in 14 landen.

In de afgelopen 20 jaar is de omzet vervijfvoudigd, naar bijna 2,7 miljard euro in 2022. Daarna zijn er geen cijfers meer naar buiten gebracht. Een indrukwekkende groei, die Knapp geen windeieren legde. Forbes schat zijn huidige vermogen op 4,6 miljard dollar, goed voor de 734ste plaats op de wereldranglijst.

Geen webshop

Anno 2024 heeft New Yorker ruim 1.200 winkels in 47 landen en zo'n 23.000 medewerkers. En een webshop? Nee, daar moest Knapp niets van hebben. Ook niet in coronatijd, toen winkels lange tijd dicht waren.

"Dat zou ik nooit doen", vertelde hij tegen TextilWirtschaft, in een van zijn spaarzame interviews. "E-commerce in de moderetail betekent dat de helft van de artikelen terugkomt. Ik wil me niet eens voorstellen hoe arbeidsintensief het is om die weer in orde te maken. 50 procent van de retouren is onbruikbaar en kun je weggooien. De andere 50 procent krijg je niet eens meer voor de inkoopprijs verkocht. Dat kan nooit rendabel zijn."

Niet de slimste

"Ik leef voor mode, daar kom ik vandaan", zei Knapp eens tegen de Braunschweiger Zeitung, het andere medium dat hem bij uitzondering mocht spreken. "Ik ben niet de slimste, maar ik heb altijd hard gewerkt – en veel geluk gehad."

Knapp was met zijn 2 meter en 120 kilo een imposante verschijning. Op internet is een foto te vinden waarop hij met zanger Peter Maffay poseert. De zanger, bekend van de megahit Du, past er bijna 3 keer in. Knapp was dol op dure auto's en investeerde in vastgoed. Hij bezat onder meer een steakrestaurant en een hotel.

De villa van Hitler

Knapp woonde in de voormalige Villa Rimpau, ook bekend als 'Adolf-Hitler-Haus'. Het pand, dat door Knapp tot woning werd omgebouwd, behoorde in de jaren 30 toe aan de NSDAP, de partij van Hitler. 

Afgelopen vrijdag, in de ochtend, overleed Knapp op 73-jarige leeftijd. Hij laat 3 kinderen en zijn partner Natascha achter. "Met groot verdriet nemen we afscheid van onze eigenaar en managing partner, die dankzij zijn moedige en visionaire leiderschap van New Yorker een van de leidende modebedrijven ter wereld heeft gemaakt", meldt het bedrijf in een verklaring.

Tekst loopt door onder de afbeelding

"De heer Knapp was een familieman en een gepassioneerde ondernemer die buitengewone successen boekte, zowel in het bedrijfsleven als op sociaal gebied. We zullen zijn herinnering eren en zijn levenswerk voortzetten", aldus de managing directors Helene Steiner en Jonas Gnauck.

Sociaal betrokken

Knapp was ook betrokken bij tal van liefdadigheidsprojecten, vooral gericht op sociaal achtergestelde kinderen en jongeren. Burgemeester Thorsten Kornblum van Braunschweig spreekt van 'een groot verlies voor onze stad'. 

"Hij heeft een succesverhaal gecreëerd waar velen van dromen: een label opgebouwd en het omgevormd tot een wereldwijd opererend modebedrijf", schrijft de burgemeester. "Tot het einde heeft hij het zelf geleid. Zijn naam is onlosmakelijk verbonden met Braunschweig, niet alleen vanwege de hoofdkantoorlocatie, maar vooral vanwege zijn grote inzet voor zijn geboortestad, zowel op sociaal, sportief, educatief als cultureel gebied."

Te grote voetsporen

Zijn dochter Sophie vertegenwoordigt de familie in de raad van commissarissen waar zij als vicevoorzitter fungeert. Hem écht opvolgen, heeft hij zijn kinderen sterk afgeraden. "De voetsporen zijn veel te groot, dat zou ik hen niet willen aandoen."