De retailsector heeft het zwaar en veel retailers vallen om. Voorbeelden te over helaas, zoals Dunkin’ Donuts, The Body Shop, Gerry Weber, Blokker en vorige week Rivièra Maison. Dat is natuurlijk slecht nieuws, want een faillissement heeft vaak grote gevolgen voor veel betrokkenen. Maar dat is niet waar ik me op wil richten in deze column. Ik wil uitzoomen en het fenomeen vanuit een andere invalshoek bekijken.
De woorden 'Never let a good crisis go to waste' worden toegeschreven aan Winston Churchill, toen er in 1945 – na de Tweede Wereldoorlog – werd gesproken over de oprichting van de NAVO. De Britse staatsman wilde met deze woorden aangeven hoe iets slechts aan de basis kan staan van iets goeds. En dat is een positieve gedachte. De NAVO is vervolgens opgericht en heeft bijgedragen aan stabiliteit in de wereld.
Faillissement niet per se het einde
Terug naar de retailfaillissementen. Een faillissement is aan de orde wanneer de schulden een bedrijf te machtig worden. Het bedrijf is dan niet meer in staat deze te betalen, waarna schuldeisers ingrijpen. Het faillissement wordt uitgesproken en de curator beheert...
De retailsector heeft het zwaar en veel retailers vallen om. Voorbeelden te over helaas, zoals Dunkin’ Donuts, The Body Shop, Gerry Weber, Blokker en vorige week Rivièra Maison. Dat is natuurlijk slecht nieuws, want een faillissement heeft vaak grote gevolgen voor veel betrokkenen. Maar dat is niet waar ik me op wil richten in deze column. Ik wil uitzoomen en het fenomeen vanuit een andere invalshoek bekijken.
De woorden 'Never let a good crisis go to waste' worden toegeschreven aan Winston Churchill, toen er in 1945 – na de Tweede Wereldoorlog – werd gesproken over de oprichting van de NAVO. De Britse staatsman wilde met deze woorden aangeven hoe iets slechts aan de basis kan staan van iets goeds. En dat is een positieve gedachte. De NAVO is vervolgens opgericht en heeft bijgedragen aan stabiliteit in de wereld.
Faillissement niet per se het einde
Terug naar de retailfaillissementen. Een faillissement is aan de orde wanneer de schulden een bedrijf te machtig worden. Het bedrijf is dan niet meer in staat deze te betalen, waarna schuldeisers ingrijpen. Het faillissement wordt uitgesproken en de curator beheert de boedel.
Dat hoeft echter niet het einde te betekenen van het bedrijf. Een faillissement kan ook de start van een nieuw leven zijn. Van groot belang is om te achterhalen wat de oorzaak is van de schuldenlast. En dat kan van alles zijn: denk aan coronaschulden die zijn opgebouwd, maar niet uit de – op zich positieve – cashflow kunnen worden betaald. Of een retailer heeft 40 winkels, waarvan 10 verlieslatende, die gesloten moeten worden. Of er is sprake van een probleem in de kwaliteit van het management, of van een conflict tussen aandeelhouders.
In die gevallen kan een faillissement juist een oplossing zijn en geen Waterloo. Door middel van een doorstart kan de noodzakelijke reorganisatie plaatsvinden en krijgt het bedrijf een tweede kans – in een nieuw jasje – met als doel het bedrijf in nieuwe vorm wél levensvatbaar te maken.
Negatief beeld over doorstart
De doorstart heeft helaas niet altijd een goede naam, zeker wanneer deze plaatsvindt met het zittende management. Maar dat is niet terecht. Onderzoek van de Universiteit Leiden uit 2019 laat zien dat een doorstart (en zeker via een zogeheten pre-packregeling) meer waarde creëert en tot meer baanbehoud leidt (zie Aalbers c.s., 2019).
Voor het oog lijkt het misschien alsof het bedrijf snel weer in handen komt van dezelfde of een nieuwe eigenaar, terwijl de meeste schuldeisers met onbetaalde rekeningen achterblijven. Toch is dat geen juist beeld. Het feit dat schuldeisers niet worden betaald, komt niet vanwége, maar ondánks de doorstart.
Een doorstart levert in principe een betere opbrengst op dan een liquidatie en is dus goed voor de schuldeisers. Dat betekent niet dat iedereen wordt betaald. Er is nu eenmaal sprake van een faillissement en dat betekent dat er onvoldoende geld is voor alle schuldeisers. De doorstart is geen oorzaak, maar een verzachtend gevolg. Het negatieve beeld is gebaseerd op de emotionele onvrede met de situatie – en die is zeer begrijpelijk – maar de perceptie is onjuist.
Voordelen van een faillissement
Een faillissement biedt dus de kans om onrendabele onderdelen af te stoten – iets wat buiten een faillissement vaak moeilijk lukt. Er kan snel worden gehandeld en de weg wordt vrijgemaakt voor nieuwe investeringen en een aangepast bedrijfsmodel. De verlieslatende winkels worden gesloten, de rendabele blijven open. De oude voorraden worden geliquideerd en men begint met een actueel en fris assortiment. Businessmodellen kunnen eenvoudiger worden aangepast, innovaties doorgevoerd, processen gedigitaliseerd en er kan worden gebroken met een soms negatief en beladen verleden. Een frisse start, zo u wilt.
De voorbeelden die ik hierboven gaf (met uitzondering van Rivièra Maison) zijn niet willekeurig. Al deze retailers zijn doorgestart. Zij hebben gebruikgemaakt van de crisis om te reorganiseren. De retail is een prachtige sector, maar het is er ook één in crisis. Dat hoeft niet erg te zijn. Just don’t let it go to waste.
Derk van Geel is advocaat en partner insolventierecht & herstructurering bij act legal. Reageren? Mail naar derk.vangeel@actlegal-netherlands.com
