Bookaroo, een verkoopsite van lokale boekhandels, gaat door. Het doel was in twee weken tijd tienduizend boeken te verkopen en dat is gelukt. Zo'n 350 boekhandels zijn inmiddels bij de site aangesloten. Maar er klinkt ook kritiek: het levert nauwelijks iets op. Een rondje langs de velden.

Een vuist maken tegen 'webreuzen' als bol.com en Amazon. Dat willen de initiatiefnemers Toine Donk en Daniël van der Meer van uitgever Das Mag. Wat nou als al die opbrengsten naar de boekhandels zouden gaan? Die boekhandels blijven dan bestaan en mensen kunnen er dus lekker blijven rondsnuffelen, dat is het idee. 

Niet dat het aantal boekhandels de laatste jaren flink terugloopt. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er nu 485 boekwinkels, vijf minder dan vorig jaar en 25 minder dan drie jaar geleden. Het CBS hanteert een strikte definitie van een boekwinkel. Volgens branchevereniging KVB Boekwerk zijn er zo'n duizend verkooppunten die meer dan vijfhonderd unieke titels hebben. 

Hoe werkt Bookaroo? Bookaroo is een soort Deliveroo, maar dan niet voor maaltijden maar voor boeken. Een klant bestelt via de site van Bookaroo een boek, waarna de site de bestelling bij de dichtstbijzijnde boekhandel legt. Het eerste uur kan alleen deze winkel de order zien. Heeft die winkel het boek niet, dan worden boekhandels verderop benaderd. Is er binnen twee dagen geen resultaat, dan komt het boek vanuit het landelijke magazijn.

Fan van het eerste uur
Zo'n 350 boekhandels hebben zich inmiddels bij de site aangesloten. Jansen & de Feijter in Velp en Het Colofon in Arnhem zitten er ook bij. Eigenaar Walter Jansen van die twee boekhandels is vol lof. "Geweldig. Creatief. We zijn fan van het eerste uur." 

Vooral omdat Bookaroo in één klap aan het publiek weet duidelijk te maken dat er bij lokale boekhandels ook online kan worden gekocht. Op dat vlak hebben individuele boekhandels en Libris, waarbij Jansen is aangesloten, volgens hem gefaald. Jansen zag door de aandacht die Bookaroo kreeg ook de bestellingen via de Libris-webshop flink stijgen. "Dat terwijl we met bijna alle Libris-winkels heel enthousiast zijn over dit nieuwe concept."

Jansen windt er geen doekjes om: bestellen via zijn eigen site levert hem meer geld op. Hij heeft dan net als bol.com heel lage verzendkosten. "Terwijl ik via Bookaroo voor een boek dat niet door de brievenbus past voor een pakketzegel van 6,95 euro betaal. We hebben weleens verzendingen nu van boeken die geen ene fluit opleveren. Maar op het moment dat wij net als bol.com het via onze Libris-webshop laten afhandelen bij CB in Culemborg - het vroegere Centraal Boekhuis - vergis je niet: dat is ook ruim zeven euro aan kosten." Elke dag gaan er bij zijn twee winkels tussen de vijf en tien pakketjes de deur uit met boeken die via Bookaroo zijn besteld.

Wat volgens Jansen het grote voordeel is: hij kan nu een boek uit zijn eigen voorraad leveren. Een boek dat hij met een gunstigere marge heeft ingekocht. "En het is misschien een boek dat er al een halfjaar staat, waar ik nu iemand blij mee kan maken. En anders had het er over een halfjaar misschien nóg wel gestaan en dan had het in de opruiming gemoeten." Van elk verkocht boek gaat vijf procent naar Bookaroo. "Heel schappelijk", vindt Jansen. "Daarover hoor ik wat gemopper in onze branche. Maar bij ieder nieuw initiatief zal er gemopper zijn. Dat zou ik willen kwalificeren als 'gemiezemuis'." 

'Als het boek kan worden opgehaald, doe ik mee'
Die verzendkosten zijn voor Bart Jansen van Boekhandel Verkaaik in Gouda de voornaamste reden om te bedanken voor de eer. Hij gaat door met de Libris-webshop, waar in ongeveer de helft van de gevallen wordt gekozen voor afhalen. "Dat scheelt 6,95 euro aan verzendkosten."

Hij legt uit dat hij van een boek van twintig euro acht euro overhoudt. De rest is voor de uitgever en de schrijver. Maar als hij ook nog verzendkosten moet betalen en vijf procent over de twintig euro moet afdragen aan Bookaroo, dan zit hij met een negatief rendement. "Zodra duidelijk is dat je ook kunt reserveren bij een bepaalde boekhandel en ze kunnen het ophalen, dan doe ik mee."

Want hij is op zich positief over Bookaroo. "Ik steun elk initiatief dat ervoor zorgt dat de lokale boekhandel wordt bevoordeeld boven de grote molochs. Maar dit kóst de lokale boekhandel geld."

Risicoloos meedoen
Waarom happen zo'n 350 boekhandelaren dan wel toe? De eigenaar van de Goudse boekhandel denkt dat veel collega's meedoen omdat het risico nul is. Ze kunnen zich aansluiten, maar ze zijn niet verplicht een bestelling te honoreren. Maar uiteindelijk als het boek via het CB wordt geleverd, kunnen ze wel meedelen in de winst. Eventueel bezorgen ze zelf eens een boek bij iemand in de buurt en dat is het dan. 

Het stoort hem wel een beetje dat Bookaroo zich afzet tegen bol.com. "Ik vind dat niet netjes. Als ondernemer moet je uitgaan van eigen kracht en niet proberen andere af te schieten. Dat is niet de bedoeling."  

Initiatiefnemer Toine Donk zegt dat de vijf procent voor Bookaroo nodig is om de kosten te dekken, zoals voor de bouw en het onderhoud van de website en het administratieve werk. In een blog op Medium schrijft hij dat de keuzemogelijkheid om het boek in de winkel op te laten halen 'hoog op het wensenlijstje' staat. Ook wil hij onderzoeken of lezers zelf kunnen kiezen welke boekhandel het boek levert.

Donk zegt dat hij na de zomer de eerste structurele aanpassingen wil gaan uitrollen. "Zo zou het mooi zijn als we e-books konden aanbieden, zodat boekhandels ook hieraan kunnen verdienen. Of een feature voor de achterkant: dat de boekhandel ook kan aangeven dat ze een boek niet hebben, zodat wij sneller de order bij de volgende boekhandel kunnen aanbieden."

'Jongens, word wakker!'
'Fan van het eerste uur' Walter Jansen ziet vooral koudwatervrees bij sceptici. "Er zit bij een aantal winkels conservatisme van 'klanten moeten naar ons toekomen'. Ik denk: jongens, word wakker!"

Hij wijst op de reactie van Caroline Damwijk, de directeur van Libris/Blz, die benadrukt dat er steeds meer via internet zal worden gekocht. Twee jaar geleden werd 33 procent van de fysieke boeken online gekocht. Nu is dat 38 procent en binnen enkele jaren zal dat waarschijnlijk groeien naar vijftig procent. "We hebben gezien wat er met de muziekbranche is gebeurd. Die is verdwenen in de retail. Laat ons dat niet overkomen."