De drie hobbels voor Ahold Delhaize

De interne applausmachines van Ahold en Delhaize doen hun werk goed. De topmannen van het aanstaande fusiebedrijf Ahold Delhaize roemen de verwachte synergievoordelen, investeringsmogelijkheden en strooien met redenen waarom beide concerns uitstekend bij elkaar passen. Dat eerdere fusies uit supermarktland niet altijd hun beloften waarmaakten –zoals bij Carrefour en Promodès – wil nog niet zeggen dat het nu ook weer tegenvalt.

Voor Ahold is de fusie bovendien een middel om weer serieus mee te doen met de grote jongens. Ooit was Ahold de nummer twee van de wereld en moest het alleen retailgigant Walmart voor zich dulden. Het boekhoudschandaal over de boekjaren 2001 en 2002, het daaruit volgende corrigeren van de kunstmatig verhoogde omzetten en miljoenenschikkingen duwden het concern van zijn hoge troon. De combinatie Ahold Delhaize is met een gezamenlijke omzet van bijna 55 miljard dollar straks echter weer een speler om mee te rekenen. Om op dat punt te komen en – nog belangrijker - te blijven, moet Ahold Delhaize waken voor een aantal risicofactoren.

1. De gekrenkte Belgische trots
Fusie? Hou eens op, zeg. De ‘Ollanders’ hebben Delhaize gewoon ordinair gekocht, valt te beluisteren bij onze zuiderburen. Alweer wordt een traditierijk Belgische onderneming opgeslorpt door een buitenlandse concurrent, zo becommentarieert dagblad De Tijd. Ook op de beurs werd sceptisch gereageerd op de fusie/overname. Waar de Delhaize-koers tot de aankondiging van het fusieplan maar bleef stijgen, was woensdag een daling van ruim zeven procent zichtbaar.

In ‘imperialistisch gedrag’ van Ahold schuilt een groot gevaar, zegt ook de Belgische ceo Vincent Germyns van BinckBank over de fusie. Ahold zal daarom eerst aan de vertrouwensband moeten werken. Pas dan kunnen er grote slagen worden gemaakt met de fusie. Belgen zijn immers grootgebracht met het gezegde ‘als een Ollander je niet bedrogen heeft, dan is hij het vergeten.’

Ahold moet niet over Delhaize heen walsen, waarschuwt Germyns. “Als men alles te snel overhoop gooit, dan is de Belg geneigd iets anders te doen”, stelt hij in De Financiële Telegraaf.

Daar komt nog eens bij dat de kaarten anders hadden gelegen als Delhaize het spel slimmer had gespeeld. Een fusie was dan helemaal niet nodig geweest, stelt voormalig Lidl-ceo Ivan Sabbe in een ingezonden brief in De Tijd. Sterker nog: na het boekhouddebacle had Delhaize Ahold kunnen overnemen! Delhaize heeft zitten slapen, betoogt hij. Net als Lidl, Aldi, Carrefour en Colruyt had Delhaize al veel eerder alle zeilen bij moeten zetten. Toen Sabbe in 1993 aantrad bij Lidl, boekte de discounter een omzet van vijf miljard euro. Bij zijn vertrek was dat ruim 52 miljard euro. Sabbe: “Zelf Belg zijnde, zeg ik met pijn in het hart: ‘Wat heeft Delhaize in diezelfde periode gedaan?'”.

2. Van twee één maken
Als de gekwetste ego’s weer wat opgelapt zijn, dient probleem numero twee zich gelijk aan: een soepele integratie. De overeenkomst tussen Ahold en Delhaize is de grootste in de wereldwijde supermarktbranche sinds tien jaar. Er ontstaat straks een conglomeraat van ruim 6500 winkels op meerdere continenten, met 373 duizend medewerkers en die per week meer dan vijftig miljoen klanten blij moeten maken. Ga er maar aan staan.

In het plan dat woensdag is gepresenteerd wordt weinig losgelaten over de wijze waarop de integratie moet gaan plaatsvinden. Over bijvoorbeeld een tijdspad en de organisatorische vervlechting van Ahold USA en Delhaize America wordt nog niet gerept. En wat er met de AH-vestigingen in België gebeurt is nog onduidelijk. Boer stelde eerder dat hij de huidige dertig supermarkten wilde uitbreiden tot vijftig, maar tijdens de presentatie werd duidelijk dat daar ‘nog geen definitief antwoord’ op is. “Dat hangt ook van de mededingingsautoriteiten”, aldus de Ahold-ceo.

Ahold en Delhaize hopen samen een vuist te kunnen maken tegen de discounters, terwijl ook vooral groei in Amerika lonkt, erkenden beide ceo’s. “Wil je daar meekomen, dan zijn schaal en relatief marktaandeel van groot belang. Daarom is het zo goed dat we met Ahold nu een partner gevonden hebben om samen die schaal te bouwen", aldus Delhaize-topman Muller.

Willen ze de die groei bewerkstelligen, dan is haast geboden. Juist aartsvijand Lidl, die het hen thuis al zo moeilijk maakt, trekt ruim een miljard uit om in 2018 met tientallen supers juist de Amerikaanse markt te betreden. "Daar liggen grote kansen", aldus ceo Sven Seidel. Moederconcern Schwarz Gruppe hoopt met die stap zijn omzet van ruim 79 miljard euro te vergroten tot honderd miljard euro in 2020. Ahold en Delhaize moeten dus enerzijds voldoende tijd uittrekken om een geoliede machine te worden en anderzijds flink opschieten. Want voor je het weet zijn de Duitsers er al.

3. Die vervelende vakbonden
Ahold is vooral de Nederlandse vakbonden gewend, die slechts zo nu en dan hun tanden laten zien. De supermarktbranche doet het al twee jaar zonder cao en als een jongeman zich tijdens een aandeelhoudersvergadering ontkleedt om meer loon te vragen, verblikt of verbloost Dick Boer niet.

Nee, dan de Belgen. Vakbondsleider Erwin De Deyn, ook wel bekend als de rode baron, wordt bewonderd en gevreesd. De Deyn is momenteel voorzitter van de ABVV-vakcentrale Bond van Bedienden, Technici en Kaderleden (BBTK) en was een van de gangmakers in een nationale 24-uursstaking bij winkelketens in 2005. Ook Delhaize heeft het regelmatig met De Deyn aan de stok. Toen Muller vorig jaar een grote reorganisatie aankondigde waarbij 1800 banen worden geschrapt, zette De Deyn met andere vakbondsleiders een grote staking in gang. Het gevolg: lege schappen bij veel Delhaize-supers en bijna zeven procent van de kwartaalomzet door het putje.

Nadat de fusiegesprekken enkele maanden geleden uitlekte en Ahold en Delhaize de kaken op elkaar hielden, schreef De Deyn namens de BBTK een open brief aan Frans Muller. “Zullen we u wéér een bezoekje moeten brengen of zelfs de winkels moeten stilleggen om u eindelijk te horen zeggen wat uw plannen en gesprekken — zowel intern als extern — precies inhouden?”. Het is duidelijk. Ahold Delhaize moet niet denken onaantastbaar te zijn.

De beoogde president-commissaris Mats Jansson heeft – gelukkig voor Ahold Delhaize – veel ervaring met vakbonden. Tussen 2007 en 2010 was hij bestuursvoorzitter bij de Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS. SAS is in handen van drie overheden en heeft te maken met 39 vakbonden. Desondanks boekte Jansson succes. Toen hij vertrok waren de passagiersaantallen gestegen en de kosten gedaald, zo blijkt uit een profielschets van de Zweed in Het Financieele Dagblad.

Wat verder zal helpen, is dat Jansson een ‘goede klik’ heeft met Jan Hommen, die straks vicevoorzitter van de raad van commissarissen wordt. “We wisten elkaar snel te vinden”, zegt Hommen, die namens Ahold hoofdonderhandelaar was in de fusiegesprekken. Bovendien namen Delhaize en Ahold de tijd om elkaar te leren kennen en te begrijpen. “Als je die zaken duidelijk hebt en de chemie is goed, dan gaat het bijna vanzelf. Het was binnen drie maanden beklonken.” Nu maar hopen dat de praktijk net zo goed uitpakt als de gesprekken aan de onderhandelingstafel.