PostNL en DHL bezaaien Nederland met pakketautomaten en iedereen mag het weten. Maar al dat aanbod schept nog geen vraag. Er moet meer gebeuren om van ontvangers afhalers te maken. Kleine prijsprikkels helpen om shoppers in beweging te brengen, bewijst Wehkamp. Dan profiteert iedereen.

De Buren, Parcel4Me, MyPup, Parcls, Budbee, Lockster, Instabox: allemaal pakketkluisaanbieders die met grote plannen de markt betraden. Makkelijk toch, om als shopper zelf je pakketje af te halen, op je eigen tijd? Ontlastend toch ook voor de buren? En vast toch ook duurzamer? Gevalletje weerbarstige praktijk: webwinkels en webshoppers bleken maar matig te porren voor de alternatieve afleveroptie. Veel pakketkluispartijen beten de tanden stuk op de Nederlandse markt.

Bezorgland Nederland

Een pakketpunt of kluiswand kan handig zijn, bijvoorbeeld als je op een galerij woont, de buren niet vertrouwt en je toch elke dag naar het station of de supermarkt gaat. Toch geeft maar 1 op de 10 Nederlandse shoppers de voorkeur aan afhalen boven bezorgen. In 2023 bestelden consumenten 92,5 procent van de pakjes met thuisbezorging, leert de laatste Post- en pakketmonitor van de ACM. Nederland is een bezorgland.

We zijn nu eenmaal liever lui dan moe - en waarom ook niet? Bovendien is de levering aan huis of kantoor de afgelopen jaren verbeterd. Door extra ritten, meer flexibiliteit en betere (app-)communicatie van grote vervoerspartijen komt de bezorger vaker langs wanneer het uitkomt. En ben je er niet, dan weet hij op welke meer of minder geheime plek hij een doos mag neerzetten, of bij welke buur. Ongeveer 9 van de 10 eerste afleverpogingen slagen.

Honderd keer aanbellen

Feit is dat het droppen van pakjes bij pakketpunten of in kluizen een duidelijk voordeel heeft voor de vervoerspartijen: ze hoeven minder adressen aan te doen en kunnen daarmee efficiënter en goedkoper werken; 100 kluizen vullen gaat sneller dan 100 keer aanbellen (en bij 10 van die adressen de pakjes onder de arm weer mee terugnemen). De grote vervoerders rekenen webwinkeliers daarom minder voor aflevering bij pakketpunten dan voor bezorging aan huis. Maar dat brengt webshoppers nog niet in beweging.

De afgelopen jaren zijn pakketpunten meer in zwang geraakt. Het gebruik is verdubbeld, rapporteerde zowel PostNL als DHL. Dat komt deels door de plaatsing van nieuwe pakketautomaten (hoewel die zeker bij PostNL vaak in de plaats kwamen van bemande punten). Maar er speelt meer.

Langzamerhand gaan webshops hun inkoopprijsvoordelen doorgeven aan de consument, zoals Wehkamp heeft gedaan. Het bedrijf uit Zwolle bewijst dat een kleine prijsprikkel consumenten ertoe kan aanzetten om producten niet te laten bezorgen, maar af te halen. Eind 2024 werd liefst 40 procent van de orders afgeleverd bij een pakketpunt van DHL, een verdrievoudiging in 2 jaar. Het verschil: de introductie van bezorgkosten van aanvankelijk 50 cent en vervolgens een euro. Afhalen is gratis.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

PostNL en DHL hebben aangekondigd hun pakketpuntennetwerk dit jaar flink te zullen uitbreiden, tot ieder ongeveer 5.000 stuks. PostNL zal gemiddeld ongeveer elke dag een nieuwe pakketautomaat posteren. Het past in de ‘out of home-strategie’ van de marktleider, die de tering naar de nering moet zetten en oproept tot samenwerking.

In een recente update spreekt PostNL van 'een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle spelers in de keten om uitdagingen aan te pakken', wijzend op onder andere stijgende kosten, een krappe arbeidsmarkt en duurzaamheidsvereisten. Het zijn uitdagingen die met pakketautomaten kunnen worden getackeld.

Vervoerders zullen webshops stimuleren om afhalen aan te prijzen, waarmee beiden op kosten kunnen besparen. Maar dan moeten webshops hun inkoopvoordelen wel (deels) doorrekenen aan klanten. Wehkamp heeft laten zien dat prijsprikkels effect sorteren.

Gratis kluisbezorging als norm

Zowel vervoerders, webshops als webshoppers zijn gebaat bij lagere kosten op de last mile, wat kan met pakketautomaten. Het milieu profiteert mee. Prijsdifferentiatie in afleveropties zal langzaam maar zeker gemeengoed worden bij webwinkels, met gratis kluisbezorging als norm. Daarmee wordt thuisbezorging premium, en terecht: service heeft een prijs.