Websuper Pieter Pot ging failliet en gooit het nu over een andere boeg. Albert Heijn verkoopt niet langer verpakkingsvrije producten. En deze week maakte Lidl bekend dat het stopt met een proef waarbij klanten wasmiddel kunnen 'tappen'. Nee, met verpakkingsvrij winkelen wil het nog niet echt vlotten.
'Wist je dat Nederlanders jaarlijks zo'n 80 miljoen flessen wasmiddel verbruiken die vervolgens weggegooid worden? Zonde, want de verpakking is veel vaker te gebruiken!'
Zo probeert Lidl klanten warm te maken voor het refill station, waarbij ze 'zonder geklieder' 3 soorten wasmiddel en een wasverzachter kunnen tappen in een speciale herbruikbare verpakking. Ze verspillen zo niet alleen minder plastic, maar besparen ook geld. Elke keer dat klanten de verpakking mee terugnemen naar de winkel krijgen ze 25 cent korting.
Lidl begon er in oktober 2023 mee, in 7 supermarkten. Zo'n 1,5 jaar later valt het doek: het slaat niet aan. "Er is een trouwe groep klanten die terug blijft komen, maar helaas zien we nog niet dat men in grote aantallen overstapt van de eenmalige fles naar het refill station", zegt Joska Sesink, verpakkingsspecialist...
Websuper Pieter Pot ging failliet en gooit het nu over een andere boeg. Albert Heijn verkoopt niet langer verpakkingsvrije producten. En deze week maakte Lidl bekend dat het stopt met een proef waarbij klanten wasmiddel kunnen 'tappen'. Nee, met verpakkingsvrij winkelen wil het nog niet echt vlotten.
'Wist je dat Nederlanders jaarlijks zo'n 80 miljoen flessen wasmiddel verbruiken die vervolgens weggegooid worden? Zonde, want de verpakking is veel vaker te gebruiken!'
Zo probeert Lidl klanten warm te maken voor het refill station, waarbij ze 'zonder geklieder' 3 soorten wasmiddel en een wasverzachter kunnen tappen in een speciale herbruikbare verpakking. Ze verspillen zo niet alleen minder plastic, maar besparen ook geld. Elke keer dat klanten de verpakking mee terugnemen naar de winkel krijgen ze 25 cent korting.
Lidl begon er in oktober 2023 mee, in 7 supermarkten. Zo'n 1,5 jaar later valt het doek: het slaat niet aan. "Er is een trouwe groep klanten die terug blijft komen, maar helaas zien we nog niet dat men in grote aantallen overstapt van de eenmalige fles naar het refill station", zegt Joska Sesink, verpakkingsspecialist bij Lidl. Ondanks de 'slimme dop', de prominente plek in de winkel en de korting.
'Niet gelukt om het mainstream te maken'
"Helaas blijkt het niet voldoende om refill mainstream te maken, ook gezien de benodigde investeringen in de keten", aldus Sesink. "Dan is de conclusie niet anders dan dat we ermee moeten stoppen, hoe graag we het ook anders hadden gewild."
De proef, die tot 2 keer toe werd verlengd, liep in Lidl-winkels in Huizen, Eemnes, Hilversum, Zwanenburg, Amsterdam, Haarlem en Aalsmeer. "De pilot is te klein om onderbouwde uitspraken te kunnen doen op regionale verschillen en de ontvankelijkheid voor het refillen", meldt een woordvoerder desgevraagd.
Klanten kunnen in de testwinkels nog tot eind juni terecht bij het refill station. Plannen voor andere initiatieven op het gebied van verpakkingsvrij heeft Lidl voorlopig niet.
De woordvoerder: "We laten verpakkingen weg waar mogelijk, maar in de meeste gevallen is een verpakking noodzakelijk om het product te beschermen en/of de houdbaarheid te verlengen. Uiteraard kijken we verder en denken we in mogelijkheden als het gaat om het reduceren van (plastic) verpakkingen."
Streep door AH Verpakkingsvrij
Daarmee komt Lidl tot dezelfde conclusie als Albert Heijn: de consument is er nog niet klaar voor. De marktleider zette in februari een streep door AH Verpakkingsvrij, een concept waarbij klanten zelf herbruikbare potten of zakken konden vullen met droge producten zoals pasta, koffiebonen en hagelslag.
Het concept werd de afgelopen 2 jaar in 5 XL-supermarkten in Rotterdam, Amsterdam, Leidschendam, Den Haag en Arnhem getest, maar bleek niet populair genoeg. "Ook het mee terugnemen van een gebruikte verpakking zit nog niet in de routine van veel van onze klanten", zegt een woordvoerder.
Albert Heijn had de ambities al bijgesteld. Bij de start van de proef in april 2022 in 3 winkels ging het nog om 70 producten over een lengte van 6 meter. De wand werd teruggebracht tot 2 meter 'met alleen het meest relevante assortiment'. "Dit creëert meer overzicht en maakt de keuze makkelijker."
Daarnaast werden er vooral voordelig geprijsde producten in gezet (op Prijsfavoriet-niveau) en werd het concept gebruiksvriendelijker gemaakt. Zo werd er een trilfunctie toegevoegd die ervoor moest zorgen dat producten gemakkelijker uit de koker kwamen.
Het mocht allemaal niet baten. Op de plek van het tapsysteem is voortaan een schap met kruiden in navulzakjes te vinden, waarmee klanten thuis hun potjes kunnen bijvullen. "Door te leren en te testen zien we dat navulverpakkingen beter aansluiten bij de behoeften van de klant en dus ook effectiever zijn om verpakkingen te verminderen", meldt een woordvoerder. In de 5 pilotwinkels zijn nu zakjes met onder andere witte peperkorrels, chilivlokken en knoflookpoeder te vinden.
Pieter Pot
Als een beperkte test al niet aanslaat, wat dan als het je core business is? Jouri Schoemaker richtte samen met Martijn Bijmolt in 2019 de verpakkingsvrije online supermarkt Pieter Pot op. Ze bezorgden in Rotterdam met een bakfiets boodschappen in glazen statiegeldpotten. Een jaar later breidden ze in samenwerking met bezorgdienst PostNL uit naar de rest van het land. In 2021 volgde België. Investeerders staken er bijna 12 miljoen euro in.
Maar na de coronacrisis stagneerde de groei. Begin 2023 werd Pieter Pot nog van een faillissement gered door een overname door de Delicatessenfabriek. Een crowdfundingscampagne leverde in de zomer zo’n half miljoen op, maar dat zorgde niet voor de ommekeer. Eind 2023 ging de onderneming failliet. Nadat er via crowdfunding 1,3 miljoen euro was opgehaald, kwam het tot een doorstart.
Pieter Pot pakt het sindsdien anders aan. Niks geen snelle groei meer, maar geleidelijk vooruit. Met een klein team en een voorlopig beperkt assortiment van enkele honderden artikelen denkt de websuper winstgevend te kunnen worden. Belangrijk daarbij is dat veel taken voortaan zijn uitbesteed, van het vullen en het wassen van de potten tot de orderpicking en de bezorging.
Van verpakkingsvrij naar duurzaamste supermarkt
Schoemaker, die sinds de doorstart weer de ceo is, beseft dat de propositie van verpakkingsvrije supermarkt te beperkt is. "Het businessmodel is te fragiel." Pieter Pot moet zich ontwikkelen tot de 'duurzaamste supermarkt'.
Zo is er al een groente- en fruittas aan het assortiment toegevoegd met producten die anders zouden worden weggegooid. Met dezelfde gedachte werkt het bedrijf onder meer samen met No Waste Army (zoete aardappelchips), Tony's Chocolonely en Verstegen (kruiden).
Dat betekent niet alleen potten, maar ook 'gewoon' verpakkingen. Maar dan wel zo duurzaam mogelijk. Zo zitten koffiebonen in een zak die is gemaakt van gerecycled FSC-kraftpapier en die gecoat is met maiszetmeel.
Verpakkingen gebruiken is voor Pieter Pot ook financieel aantrekkelijk. Sinds kort loopt er een proef met papieren navulzakken, omdat het vullen, inzamelen, wassen en opnieuw vullen soms meer kost dan de waarde van het product in de pot. Op basisproducten als havermout, bloem en pasta lijdt het nu verlies.
Financieel gezond worden, blijft hoe dan ook een uitdaging. Vorige week nam Pieter Pot afscheid van de app, exact een jaar na de herstart. Klanten moeten voortaan naar de website om boodschappen te bestellen. In een mail aan klanten zegt Schoemaker dat veel mensen daar de voorkeur aan geven, maar hij erkent dat er nóg een reden is om deze stap te zetten. Het kost 'veel tijd en geld' om verbeteringen in de app door te voeren. "Dit maakt doorontwikkeling voor Pieter Pot langzaam en kostbaar."
Ekoplaza: 500.000 verpakkingen bespaard
In tegenstelling tot Albert Heijn gaat Ekoplaza wel door met zijn afvalvrije concept. De biologische supermarktketen introduceerde in januari 2023 in zijn winkels onder de naam Wisselwaar een assortiment biologische basisproducten, verpakt in glazen statiegeldpotten. Denk daarbij aan ontbijtgranen, cereals, rijst en conserven zoals gedroogde bonen en splitlinzen.
Groot verschil: de potten zijn niet in een aparte ruimte te vinden, maar staan gewoon in de schappen tussen de andere producten. "Inmiddels is een mooie mijlpaal bereikt: met Wisselwaar zijn 500.000 plastic verpakkingen bespaard", zegt een woordvoerder.
OogstLAB: een gemeenschap bouwen
Dat zijn aantallen waar Ernst Jansen alleen nog maar van kan dromen. In Wierden, in Twente, opent hij eind deze maand een verpakkingsvrije biologische winkel: OogstLAB. Hij heeft al een kwekerij gespecialiseerd in microgroenten.
Het idee: klanten kunnen in de winkel - gevestigd naast de HEMA - hun tas, doos of iets anders vullen met biologische producten. Van microgroenten tot kruiden, van droogwaren tot thee. Ook wil Jansen er workshops geven waar mensen leren hoe ze thuis groenten kunnen kweken en duurzamer kunnen leven.
Via crowdfunding heeft hij inmiddels ruim 66.000 euro opgehaald. Jansen kan van start. "Ik vind het te gek om dit samen met een achterban te doen die achter mijn missie staat en de reacties zijn hartverwarmend", zegt hij. "Het gaat niet alleen om het financiële aspect, maar vooral om het bouwen van een gemeenschap die gelooft in duurzaamheid."
Verpakkingsvrij. Er is een publiek voor. Maar blijft het een niche of wordt het meer dan dat?
