Maak het parkeren gratis in winkelgebieden. Die oproep is de laatste tijd weer in opvallend veel gemeenten te horen. Maar schieten winkeliers daar wel iets mee op?

Lelystad. Roosendaal. Eindhoven. Hardenberg. Deurne. Valkenswaard. Oldenzaal. Veldhoven. Slechts een greep uit een lange lijst van gemeenten waar gratis parkeren op de agenda staat, veelal dankzij ondernemers. Het eerste halfuur gratis, de eerste twee uur, de eerste drie uur, de hele dag. Allerlei varianten passeren de revue. "Echt jammer, bijna triest", zegt Giuliano Mingardo, onderzoeker aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. "Dat er zo veel negatieve energie wordt gestoken in iets wat zinloos is."

Mingardo deed al diverse keren onderzoek naar het effect van het invoeren van gratis parkeren. En steeds bleek: het leidt niet tot meer klanten, het leidt niet tot meer omzet. Of in wetenschappelijke termen: "Er is geen directe correlatie tussen gratis parkeren - of lagere parkeertarieven -  en hogere bestedingen in winkelgebieden. Ik begrijp dat veel mensen daar moeite mee hebben, maar helaas." 

'Weggegooid geld'
Er zijn volgens Mingardo ongetwijfeld tientallen factoren die van invloed zijn op hoeveel er in een winkel wordt uitgegeven, welke producten er worden gekocht en waar er wordt gewinkeld. Maar parkeren is daar niet eentje van. Parkeren gratis maken, is volgens hem weggegooid geld. "Je kunt beter op zaterdagmiddag in de binnenstad iedereen vijftig euro geven, dan wordt er misschien extra besteed in de winkel."

En een bepaalde tijd gratis - bijvoorbeeld het eerste uur - helpt ook niet? "Nee. Het enige effect is dat mensen zeggen: 'O, bedankt.' That’s it. Het is niet dat ze meer geld gaan uitgeven. Als je van plan bent om een paar schoenen te kopen en je hoort dat je het eerste uur er gratis kunt parkeren, dan ga je niet ineens twee paar schoenen kopen. Of een paar dat driehonderd euro duurder is." 

En voor de goede orde, zegt Mingardo: dit is geen typisch Nederlandse discussie. Dit speelt overal, in heel Europa. "En met overal precies dezelfde resultaten. De invloed van de auto op de hoogte van de omzet wordt fors overschat. De rol van andere vervoersmiddelen, zoals het openbaar vervoer, fietsen en vooral lopen, wordt juist bijzonder ónderschat." 

Toch is er wel een onderzoek waaruit blijkt dat gratis parkeren tot extra omzet leidt. Het is een onderzoek van Strabo, dat 26 winkelgebieden onder de loep nam. Het bureau ondervroeg bezoekers nadat ze een winkelcentrum verlieten en zegt over de omzetcijfers van de onderzochte winkelcentra te beschikken. De acht gebieden waar gratis geparkeerd kan worden trekken meer 'autobezoekers' en die geven gemiddeld meer uit, schreef Hans van Tellingen van Strabo twee jaar geleden in een blog op RetailTrends. 

Uit het Strabo-onderzoek blijkt dat bij de centra waar wel moet worden betaald, 39 procent van de bezoekers met de auto komt. Deze groep is goed voor 55 procent van de winkelomzet. Bij de centra waar het parkeren gratis is, komt 53 procent met de auto. En dat is goed voor 75 procent van de omzet. "Centra met gratis parkeren worden dus door ruim veertien procentpunt extra autobezoekers bezocht. En wanneer dat nieuwe autoklanten betreft, levert dat twintig procent extra omzet op", aldus Van Tellingen in zijn artikel. 

Veldhoven gaat af op winkeliers, niet op onderzoek
In Veldhoven - in zuidoost-Brabant, vlak bij Eindhoven - is intussen de kogel door de kerk. In de gemeente met ruim 45 duizend inwoners wordt later dit jaar gratis parkeren ingevoerd in het Citycentrum. De eerste twee uur hoeft er niet te worden betaald. Zo moet het centrum aantrekkelijker worden. Nu gaan veel inwoners van Veldhoven winkelen in Eindhoven, in de grote stad.

Aan het invoeren van een blauwe zone hangt wel een flink prijskaartje: 880 duizend euro per jaar, want de gemeente loopt veel parkeerinkomsten mis. De winkeliersvereniging, twee supermarkten en vastgoedeigenaren betalen 480 duizend euro, de gemeente de resterende 400 duizend euro.

Dat is het weggegooide geld waar Mingardo het over had? Wethouder Daan de Kort is niet onder de indruk: "Je kunt er allerlei onderzoeken op loslaten, maar het sterkste argument om dit door te voeren is dat al die partijen voor wie het hun boterham is bereid zijn hieraan een bijdrage te leveren. Daar hecht ik meer waarde aan dan aan een onderzoek uit Rotterdam. Het zijn Veldhovense winkeliers die de Veldhovense situatie kennen en die de Veldhovense consumenten kennen. Daar heb ik alle vertrouwen in."

Een reactie die Mingardo dan weer weinig doet. "Nou ja, prima. Gewoon doen. Ik zeg altijd: je hoeft me niet te geloven. Mijn taak is: kennis genereren en verspreiden. Punt." Hij wil maar zeggen: hij gaat niet over de centjes, dat is het pakkie-an van de wethouder. Maar kijk dan niet raar op als na twee jaar blijkt dat het allemaal niets heeft geholpen. Beter steek je het geld in andere maatregelen om de binnenstad vooruit te helpen, zegt Mingardo. Bijvoorbeeld in citymarketing.

De Veldhovense wethouder De Kort beseft ook dat er meer nodig is. Met alleen gratis parkeren, dat overigens na twee jaar wordt geëvalueerd, win je de oorlog niet. "We willen ook meer evenementen gaan organiseren. Ook trekken we twee ton uit voor onder meer sfeerverlichting en laadpalen voor e-bikes." Ook komen er misschien meer woningen in het centrum. Oftewel: "Het is en-en-en."