Supermarktketen Dirk is al bijna tachtig jaar oud, heeft 123 winkels door heel Nederland en beschikt nog steeds niet over een webshop. Opvallend, maar wel kostenbesparend in de ogen van het familiebedrijf. En dat is helemaal in lijn met hoe Dirk van den Broek de supermarktketen in 1942 opzette. De oprichter overleed op 8 april in zijn woonplaats Aerdenhout. Hij werd 96 jaar oud.

Van den Broek werd geboren in 1924 in Amsterdam. Vader Jan van den Broek was veehouder en Dirk hielp mee met het verkopen van de melk van de koeien. Op vijftienjarige leeftijd bracht hij met paard en wagen melk rond door onze hoofdstad. En onder het mom van ‘Als je klanten niet beloont, kunnen ze net goed bij een ander hun melk kopen’ kregen klanten her en der een scheutje melk extra. Het concept was succesvol, maar door de Tweede Wereldoorlog was het rondbrengen van melk met paard en wagen niet langer toegestaan. De oplossing: de melk verkopen in een fysieke winkel.

Zo gezegd, zo gedaan. In 1942 opende Van den Broek zijn eerste melkwinkel aan het Mercatorplein in Amsterdam. Hij was toen achttien jaar. De winkel liep goed en binnen vier jaar kwam er een tweede winkel in de Jan van Galenstraat bij. In lijn van het gedachtegoed werd de winkel omgebouwd tot een zelfbedieningswinkel. Dan was er minder personeel nodig om de producten voor de klanten te pakken en konden de prijzen verder naar beneden. 

Eerste supermarkt van Nederland
In 1953 startte een groep winkeliers een supermarkt op de Kinkerstraat als test. Het experiment mislukte, maar Van den Broek zag wel brood in het concept en nam de supermarkt over. Zo opende hij dat jaar de eerste supermarkt van Nederland, waar vlees, fruit, groenten, brood en gebak allemaal onder één dak verkocht werden. Later werd het assortiment ook uitgebreid met onder meer textiel, speelgoed en glaswerk. 

In de daaropvolgende jaren breidde het aantal winkels van Van den Broek gestaag uit. Er kwamen nieuwe concepten bij zoals Digros, een multimarkt waar ook benzine verkocht werd, en ook de tien supermarkten van Bas van der Heijden worden in de jaren zeventig ingelijfd door Van den Broek. De winkels liggen in en rondom Rotterdam en blijven onder de vlag van Bas van der Heijden opereren. Anders is dat bij het Brabantse supermarktconcern van Jan Bruijns dat Van den Broek in 1990 overneemt en dat onder de naam Dirk van den Broek verder gaat. De overname zorgt er bovendien voor dat Dirk, eerder voornamelijk bekend in Noord- en Zuid-Holland, nu ook meer bekendheid krijgt in Noord-Brabant en Zeeland. In 2014 besluit het bedrijf om al zijn winkels onder de naam ‘Dirk’ verder uit te baten.

Van den Broek houdt het niet alleen bij supermarkten, ook andere concepten worden opgezet, zoals een slijterij en een drogisterij, beide volgens de zelfbedieningsformule. Bovendien kunnen klanten in 1965 via hun kassabonnen sparen voor een ‘betaalbare busreis’ naar het Gardameer in Italië. De spaaractie lijkt een succes en het is het startsein voor D-reizen, dat een jaar later opgezet wordt.    

Prijzenoorlogen
Welke formule Van den Broek ook opzet, één doel staat telkens als een paal boven water: de producten moeten voordelig zijn voor de klant. Dat zorgde ervoor dat Van den Broek de nodige prijzenoorlogen heeft gevoerd met zijn fabrikanten. Eerder was het zo geregeld dat merkfabrikanten de verkoopprijzen van een product bepaalden, maar daar was Van den Broek het niet mee eens. Door groot in te kopen, kosten te besparen en het bedrijf efficiënt in te richten, kan hij A-merkproducten goedkoper aanbieden aan de klant. Maar het inkoopvoordeel teruggeven aan de klant in de vorm van lagere prijzen mag niet en dat resulteert in een prijzenoorlog. Veel fabrikanten leveren niet meer aan Van den Broek, waardoor hij producten uit het buitenland laat komen. Uiteindelijk zwichtten de Nederlandse A-merkfabrikanten en mochten Van den Broek en andere supermarkten zelf hun prijzen bepalen. Bijna tachtig jaar later wordt de filosofie van de oprichter nog steeds nageleefd. Vorig jaar werd Dirk door tv-programma Kassa nog uitgeroepen tot goedkoopste supermarkt van Nederland. 

Familiebedrijf
In 1985 besluit Dirk van den Broek een stap terug te zetten in het bedrijf en de dagelijkse leiding over te dragen aan zijn kinderen. Vijf jaar later, in 1990, wordt hij geridderd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau. De kinderen van Van den Broek sloten in 2008 een overeenkomst met Dirk Kat, de eigenaar van supermarktformule DekaMarkt. Samen gingen de twee partijen verder als Detailresult Groep. Gezamenlijk heeft de groep meer dan tweehonderd winkels door heel Nederland. In 2018 draaide het concern een omzet van twee miljard euro. Het totale vermogen van de familie Van den Broek werd vorig jaar door Quote geschat op 675 miljoen euro.

Op 8 april overleed Dirk van den Broek in zijn woonplaats Aerdenhout, meldt de NOS op basis van een advertentie in NRC Next. Boven de advertentie staat ‘nihil sine labore’, Latijns voor ‘niets zonder arbeid’. In de advertentie staat verder dat Van den Broek ‘een intens, prachtig en zinvol leven’ heeft gehad. De begrafenis heeft inmiddels in besloten kring plaatsgevonden.