Vers, lokaal en met een sterk verhaal, dat willen consumenten. Nieuwe matchmakers spelen daar slim op in en koppelen boer en bord direct aan elkaar. Even naar de bakker, visboer en groentejuwelier – maar dan online.

Al een aantal jaar op rij verliest de versspeciaalzaak marktaandeel aan de supermarkt. Foodretail kent stevige concurrentie en supermarkten investeren sterk in de kwaliteit van producten, versconcepten en foodservice. In 2018 groeide de totale omzet in de markt van versspeciaalzaken met slechts 0,3 procent, meldt Rabobank. Voornamelijk door een hogere pricing. Wat niet wegneemt dat vers als geheel op groeiende interesse kan rekenen. Onder meer de vergrijzing van de bevolking leidt tot minder inname van calorieën en de consument hecht waarde aan lokaal geproduceerde producten waar de herkomst helder van is, met een sterk verhaal. Plus: men zoekt meer gemak. Daardoor ontstaan er interessante nichemarkten, concludeert de bank. Onder andere het in 2014 opgerichte Boerschappen speelt hierop in en levert in samenstelling wisselende versboxen met fruit, vlees, groente, vis en zuivel die afkomstig is van kleinschalige producenten. Consumenten bestellen de boxen online om ze vervolgens thuis te ontvangen of bij pick-uppoints af te halen. Van boer tot bord kost het zo’n acht tot twaalf uur, stelt medeoprichter Stijn Markusse. Een tempo dat voedselverspilling voorkomt. “De boer oogst wat wij nodig hebben, we hebben nooit overschot.” Bovendien eten consumenten zo met de seizoenen mee, wat duurzaamheid ten goede komt.

Kleinschalig
Maar Boerschappen is er niet alleen om de consument van dienst te zijn. “Boeren moeten alternatieven hebben voor de inkoper van de supermarkt”, aldus Markusse. Zijn bedrijf betaalt een vaste prijs die zijn kleinschalige leveranciers zelf bepalen. Van elke euro die zijn bedrijf uitgeeft, gaat momenteel 71 cent naar inkoop, dus naar de boeren. “Voor ons blijft er dus 29 cent over om de spullen te sorteren, verpakken, bezorgen en te investeren in vernieuwing. Dat gooien we binnenkort helemaal open in onze nieuwe app. Er is niets om te verbergen.” Die benadering slaat aan. Gestart in Brabant levert het bedrijf sinds vorig jaar inmiddels door heel Nederland. En komend jaar wordt er gestart met levering van losse producten.

'Mensen vinden het leuk om bij onze boeren te kijken en te zien waar hun eten vandaan komt'

Online-verssupermarkt Crisp heeft zich in het najaar van 2018 op het toneel begeven en laat zijn klanten in zijn app losse producten bestellen – op de snelle manier die we van Picnic kennen. Het is een interface waarachter een marktplaats voor kleine en middelgrote leveranciers schuilgaat, vertelt medeoprichter Tom Peeters. “Mensen kunnen binnen enkele minuten hun weekboodschappen doen.” Dat doen zij via Crisp bij inmiddels zo’n 550 bedrijven: van bakkers en vissers tot gespecialiseerde pastamakers. Ook Peeters’ bedrijf houdt zelf geen voorraad. Consumenten kunnen tot tien uur ’s avonds bestellen, de partners leveren ’s nachts aan en in de loop van de dag ligt het bij de consument in de keuken. Ook Crisp maakt een sterke groei door. Van kerst tot kerst is de omzet vrijwel vertienvoudigd. Een bestelling omvat gemiddeld 35 tot 40 producten, meer dan tachtig procent van de bestellingen bestaat uit herhaalaankopen, schetst Peeters. “We focussen ons bewust op klanttevredenheid en herhaalaankopen en jagen niet op nieuwe klanten.”

Met de seizoenen
Markusse bediende aanvankelijk vooral consumenten van 25 tot 35 jaar, maar inmiddels wordt ook veel besteld door jonge gezinnen (25-40), 55-plussers en 65-plussers. “We krijgen vaak terug dat mensen het leuk vinden om bij onze boeren te kijken. Ze willen zien waar hun eten nu vandaan komt om het vervolgens in de landwinkel te kopen. Mensen zijn best bereid om wat moeite voor hun voeding te doen.” Peeters ziet de meeste bestellingen geplaatst worden in de Randstad, maar benadrukt dat er door het hele land behoefte is. “Een duidelijke wens van klanten is dat we met de seizoenen meebewegen. Het is dus niet erg dat we een product tijdelijk niet in ons assortiment hebben.”

Buiten seizoensgebonden eten zullen ook ketentransparantie en – gemiddeld genomen – schaalverkleining de komende jaren verder doorzetten, verwacht Peeters. Veel ongewenste zaken rond voeding komen door schaalvergroting, meent hij. Zoals het toevoegen van ongezonde ingrediënten. Markusse voegt aan dit toekomstbeeld nog personalisatie toe. “Hoe goed je bijvoorbeeld vitamines opneemt wisselt per persoon. Samen met producenten ontwikkelen we middelen om te kunnen vinden waar je lijf behoefte aan heeft. Dat gaat de komende vier jaar een vlucht nemen.”