Detailhandel in dip; wijzende vinger naar consument onterecht

De detailhandel heeft het zwaar. In de hele sector zijn tekenen van crisis zichtbaar: dit weekend is bijvoorbeeld bekend geworden dat enkele modeketens medewerkers 8% minder loon gaan betalen (zie “Werkweek medewerkers modeketens met 3 uur verlengd”) en Vendex KBB zette onlangs toeleveranciers onder druk door een prijsverlaging van 5% te vragen. Ondernemersorganisatie voor mode in interieur Modint schreef een brandbrief aan de Tweede Kamer om onder de aandacht te brengen dat bedrijven op deze manier hun inkoopmacht misbruiken. Over het algemeen wordt de consument verantwoordelijk gehouden voor de moeilijkheden waar de detailhandel mee te kampen heeft, maar dit zou wel eens onterecht kunnen zijn. De koopkracht daalt harder dan gedacht. De lonen stijgen niet meer, de inflatie gaat gewoon door, en de lastenverzwaringen komen dit jaar ook hard aan. De vrije spaartegoeden stijgen weliswaar, maar consumenten zijn vooral bezig om het gat te dichten dat na de beurskracht in aandelenvermogens van gezinnen was ontstaan. Ook stegen de schulden, vooral de hypotheekschulden, enorm: in 2004 met maar liefst 40 miljard euro, een gemiddelde stijging van 5800 euro per huishouden in slechts één jaar. Desondanks gaat de groei nog gewoon door: starters en doorstromers op de huizenmarkt blijven optimistisch. Maar als het de consument niet is, wie is er dan wel aan te wijzen als boosdoener? De verantwoordelijkheid wordt gedeeld door het bedrijfsleven, de overheid en de pensioenfondsen: 1) De nettowinsten van bedrijven stegen gemiddeld met 13% en de investeringen slechts met 2,9%, 2) de overheid is juist in deze jaren van lage economische groei bezig het overheidstekort terug te schroeven en 3) pensioenpremies zijn in 2003 met 10% en in 2004 met 9% gestegen en ook dit jaar zet de stijging door. Een opklaring ligt echter in het verschiet: de meest recente cijfers wijzen erop dat de export de groei van vorig jaar heeft hervat en als de lasten niet meer zo sterk toenemen dan zijn de voorwaarden voor herstel aanwezig.