Meer omzet, meer winst en een flinke reeks winkelopeningen op de planning. Jysk mag niet klagen over de ontwikkelingen in Nederland. En dat is geen vanzelfsprekendheid in de huidige woonwinkelmarkt. Country director Frank Christant vertelt hoe de Deense discounter zich tussen kwakkelende concurrenten staande houdt.

Eerst maar even de cijfers. Jysk heeft het afgelopen boekjaar, dat liep tot eind augustus, 181,9 miljoen euro omzet geboekt in Nederland. Dat is 8,8 procent meer op jaarbasis. Het bedrijfsresultaat (ebit) kwam uit op 21,4 miljoen euro, een toename van 1,8 procent. Daarbij moet wel aangetekend worden dat de omzetgroei komt uit een combinatie van hogere prijzen en nog een klein stukje corona-impact in het vorige boekjaar. “In de volumes en klantaantallen zat geen groei”, zegt Christant. “Al zien we in de eerste maanden van het lopende boekjaar een voorzichtige trendbreuk met weer wat meer klanten over de vloer.”

Is Christant dan toch ontevreden? Verre van. “We leveren echt een steady performance in Nederland. Jysk is een stabiele organisatie. Waar veel retailers voortdurend wisselingen in de top hebben, is hier rust aan het front.” Dat komt volgens hem doordat het inmiddels bijna 45-jarige Jysk nog altijd een familiebedrijf is. “De familie richt zich volledig op investeringen in de lange termijn. Dat helpt.”

Een goed voorbeeld daarvan is volgens hem hoe Jysk de uitrol van het nieuwe 3.0-winkelconcept heeft aangepakt. Het nieuwe format bleek goed te presteren, waarop snel werd besloten om binnen een paar jaar alle winkels om te bouwen. “Dat is uniek in retailland”, aldus Christant. In Nederland is inmiddels driekwart van alle winkels om, in Frankrijk 60 procent en in België is de ombouwoperatie zelfs al afgerond. “Dat kost op korte termijn geld, maar is goed met het oog op de toekomst. En dan doen we dat gewoon. Concurrenten presenteren met veel bombarie nieuwe concepten, bouwen een paar winkels om en dan is het weer stil.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Toekomstbestendig concept 

Die 3.0-winkels zijn voorzien van een modernere uitstraling en productpresentatie, en hier en daar wat aanpassingen in het assortiment. Een update en geen upgrade, benadrukt Christant, want Jysk wil niet dat de prijsperceptie omhoog schiet. De geüpdatete winkels dragen bij aan de toekomstbestendigheid omdat ze simpelweg beter presteren, zegt Christant. Concrete cijfers over omzetplussen deelt hij niet. “We zien een bovengemiddelde omzetsprong in vergelijking met de markt”, verklapt hij wel. “En belangrijk: die omzetsprongetjes gaan de komende jaren door. Dat maakt het toekomstbestendig.”

Naast de vernieuwing van de winkels heeft Jysk ook ambitieuze doelstellingen op het gebied van expansie. 2 jaar geleden vertelde Christant te willen groeien van toen 103 naar minimaal 130, misschien wel 150 winkels in Nederland. De teller staat vandaag echter op 102. “We zitten nu in de fase van het optimaliseren van het portfolio”, zegt de directeur. “Daarbij zijn winkels geopend, maar ook enkele gesloten.” 

Dat het aantal winkels netto niet is toegenomen heeft volgens Christant een paar verklaringen. Zo heeft Jysk op een aantal locaties gekozen om een bestaande winkel te vergroten en er een XL-concept van te maken. “Dat hebben we op 6 à 7 plekken gedaan. Dat waren winkels die heel goed presteerden en waar we 500 of 600 meter aan konden vastplakken. Die grote winkels presteren significant beter, niet alleen in omzet maar ook in ebit.”

Centrumlocaties geen succes

Een andere oorzaak is dat Jysk jaren geleden heeft geëxperimenteerd met centrumlocaties. Op 5 plekken is bij wijze van proef het bekende Jysk-woonboulevardconcept gekopieerd naar stadscentra. “Dat werkte niet”, zegt Christant onomwonden. “De juiste bezoekersaantallen haal je zeker, maar de gemiddelde besteding per klant ligt veel lager. Mensen kopen nu eenmaal geen matrassen en tuinmeubelen in de stad.” Van de destijds geopende centrumwinkels liepen de huurcontracten allemaal ongeveer gelijktijdig af. Die werden gesloten waardoor er in korte tijd een handvol filialen af ging.

De doelstelling van minimaal 130 winkels blijft niettemin stevig overeind staan. Sterker, de ambitie wat betreft het groeitempo is nog ietsje opgeschroefd. Wilde Jysk eerder 5 winkels per jaar erbij, vanaf nu moeten er jaarlijks 6 bij komen in ons land. “Netto”, onderstreept Christant. “Als we er eentje sluiten moeten er dat jaar dus 7 nieuwe open.”

De vraag is waar die winkels allemaal moeten komen. Jysk wil vooral groeien in en rond de grote steden. Met alleen woonboulevards kom je dan niet ver. En stadswinkels, daar gaat Jysk zich geen tweede keer aan branden. “We zullen op zoek moeten naar atypische locaties”, stelt Christant. “Bijvoorbeeld in grote wijken, via gezamenlijke projecten met Action en supermarkten.” Een voorbeeld van een atypische locatie is de huidige Jysk-winkel in Den Haag, vooralsnog de enige in die stad. “Daar zitten we naast een tankstation, zonder parkeergelegenheid. Heel atypisch. En die winkel draait geweldig.”

Mogelijk komt er ook nog enige beschikbaarheid op de oude vertrouwde woonboulevards, doordat concurrenten winkels sluiten. Christant ziet dat Leen Bakker en Kwantum hier en daar een deur dicht doen, al is dat niet altijd een logische prooi. “Als het voor Leen Bakker en Kwantum geen toplocatie was, dan voor ons misschien ook niet. Tenzij we voor een heel schappelijke prijs kunnen aanhuren.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Kwakkelende concurrenten

Kwantum en Leen Bakker maakten eerder deze maand bekend liefst 25 miljoen euro verlies te hebben geleden. Een jaar eerder maakten de ketens nog bijna 12 miljoen winst. De hoge logistieke kosten worden aangewezen als voornaamste oorzaak. De omzet nam nog wel toe, maar niet half zo sterk als bij Jysk. Hoe kan het contrast tussen formules die zo dicht bij elkaar liggen zo groot zijn?

Christant ziet een aantal verklaringen. “Het is een groot goed om bij een organisatie te werken die consequent vasthoudt aan de ingeslagen weg”, zegt hij over Jysk. Hij noemt zijn eigen beginperiode bij de Deense woonformule als voorbeeld. De retailer leed in de eerste jaren 9 miljoen verlies in Nederland met 40 winkels. Toch bleef Jysk expanderen en vertrouwen op toekomstig succes. “Dat vond ik in het begin vreemd”, erkent Christant. “Maar het heeft geresulteerd in een solide bedrijf in Nederland.”

Die consequente strategie ontbreekt volgens hem bij Leen Bakker en Kwantum. Dat komt mede door veel wisselingen in de directie, denkt hij. “Daardoor krijg je steeds andere prioriteiten. De tweede laag in het management weet op een gegeven moment de richting niet meer. Je verliest een stukje betrokkenheid en visie.” 

Daarnaast noemt hij de overname door investeerder Gilde (Kwantum in 2015, Leen Bakker in 2017, red.) een factor die meespeelt. Christant spreekt uit ervaring, want hij werkte zelf 20 jaar bij Scapino waar hij meemaakte dat CVC die formule overnam. “Zodra een investeerder instapt komt er een enorme druk op cashflow. Dat gaat ten koste van het budget dat nodig is om vernieuwingen te bekostigen. Daardoor raakt je winkelbestand verouderd en die achterstand krijg je bijna niet weggewerkt.” Hij benadrukt zijn 2 concurrenten het beste te gunnen. “We hebben elkaar toch nodig op de woonboulevard.”

Lokaler worden

Veel wisselingen aan de top bij Jysk zijn er dan niet, maar recent was er toch eentje op een wel heel cruciale plek. Rami Jensen is sinds 1 september de nieuwe president & ceo. Hij volgt Jan Bøgh op, die de woonwinkelketen bijna 30 jaar leidde en voortaan moederbedrijf Lars Larsen Group Retail aanstuurt. Jensen is pas de derde ceo in de historie van Jysk, na Bøgh en oprichter Lars Larsen zelf. Christant verwacht geen enorme strategiewijzigingen van Jensen, wel accentverschillen. “Bøgh was vooral sterk in het bouwen van een grote efficiënte machine. Jensen wil kijken hoe de formule met zijn grote schaal ook meer lokaal worden, zonder afbreuk te doen aan die geoliede machine.” 

Christant zelf heeft er ook alweer 12 jaar op zitten bij Jysk. Aan stoppen denkt hij nog niet. Naast het plan om in Nederland naar 130 winkels te gaan, moet hij ook België van de huidige 57 naar 100 zien te krijgen. Maar zijn grootste uitdaging ligt in Frankrijk: daar zijn nu slechts 70 vestigingen en dat moeten er 500 worden. “Dat is de echte klus. Daar ben ik tot mijn pensioen wel mee bezig.”

Frank Christant, country director Jysk Nederland, België en Frankrijk