RetailTrends belt iedere week met een expert over een opvallende actuele ontwikkeling. Deze keer: Joreintje Mackenbach, onderzoeker aan het Amsterdam UMC, over de Nutri-Score.
 

De Nutri-Score is vanaf deze week het officiële voedselkeuze van Nederland. Het doel: consumenten moeten makkelijker een gezondere keuze maken in de supermarkt. Toch zijn er hardnekkige kanttekeningen van critici. Zo worden mensen regelmatig door het logo op het verkeerde been gezet, en zou het makkelijk zijn voor retailers en fabrikanten om ermee te rommelen. 
 

Hoe zit het precies met de Franse uitvinding? “Dit biedt mogelijkheden voor retailers om op een nieuw gebied te concurreren.”  

Wat is volgens u het grootste voordeel van het voeren van de Nutri-Score?

“De stoplichtkleuren van het logo zijn ontzettend intuïtief voor mensen. Kleuren trekken de aandacht en maken een betere of gezondere keuze eenvoudiger. De basiskleuren zorgen ervoor dat mensen niet alle voedingswaarden grondig hoeven door te lezen om tot een keuze te komen, waarmee het weinig mentale capaciteit kost om te kiezen voort een gezonder alternatief.”

Er is al jaren veel commentaar op de score. Is daarin iets veranderd? 

“De berekening van de scores is herzien. Tot voor kort wilde de Europese Commissie de Nutri-Score in heel Europa invoeren. Nu dat is stukgelopen, heeft de Gezondheidsraad voor Nederland de aanbevolen berekening herzien, waarmee de scores beter overeenkomen met de Schijf van Vijf.”

Zijn alle kinderziektes nu uit het logo verdwenen? 

“Nee. Er zijn nog steeds regelmatig discrepanties zijn tussen Nutri-Score en Schijf van Vijf, wat kan leiden tot verwarring. Zo maakt de Schijf van Vijf onderscheid tussen ‘witte’ en volkoren producten, wegens de hoeveelheid vezels. Dat onderscheid is binnen de Nutri-Score minder groot.”

Er zijn voorbeelden waarin een diepvriespizza een ‘gezond’ label meekrijgt. 

“Dat komt doordat verschillende producten met elkaar worden vergeleken bínnen een voedselcategorie. Het logo zegt niet: ‘deze pizza is een gezonde keuze’, maar: ‘van alle pizza’s die je kunt kiezen, is dit de gezondere keuze’. 
 

Hartstikke verwarrend, want zoals gezegd werken stoplichtkleuren intuïtief. Groen is goed, in het hoofd van de consument. Maar dat geldt dus niet altijd.” 

Het logo is niet voor alle fabrikanten en supermarkten verplicht. Dat terwijl de meeste Nederlanders juist vóór een algehele invoering zijn. Veroorzaakt dat geen scheefgroei in het schap? 

“Een verplicht gezondheidslogo gaat absoluut beter werken dan een vrijwillige versie. Het is goed dat fabrikanten de Nutri-Score op alle producten van een bepaald merk moeten toepassen. Het zou nog beter zijn als het voor alle producten verplicht wordt om de Nutri-Score te tonen.”

Waarom is er dan nog geen verplichting? 

“Pin me er niet op vast, maar ik denk dat er vanuit de industrie en retail weerstand is gekomen om de Nutri-Score te verplichten voor alle producten.” 

Vanwaar die weerstand? 

“Het zou goed kunnen dat supermarkten zijn teruggeschrokken toen ze inzicht kregen hoe de producten zouden worden gelabeld. In de praktijk zou het grootste deel van de producten een oranje of rode scores krijgen. Het gangpad waarin snoepgoed wordt verkocht, zou volledig roodgekleurd zijn. Dat verkoopt natuurlijk niet zo lekker.”

Terwijl Unilever al sinds 2020 het logo gebruikt. Hoe zit dat? 

“Dat is giswerk, maar ik vermoed dat die scores voor een leverancier als Unilever minder van belang zijn, omdat zij niet de verkopende partij zijn. Een reden waarom veel producten er al jaren in mee zijn gegaan, is omdat de Nutri-Score flexibel is.

Zo krijgt een product minpunten voor gezondheidsnadelen, zoals teveel suiker, zout en vet. Aan de andere kant krijg je pluspunten voor extra eiwitten en vezels. Daarin zit de crux: deze bestanddelen kun je extra toevoegen. Wat sommige fabrikanten dus doen, is aan een pizza waar veel vet, suiker en zout in zit, vezels, vitamines en mineralen toevoegen. Dan kom je uiteindelijk toch terecht op die groene B.”

Wat natuurlijk weer beter verkoopt. 

“Absoluut. En dat is precies ook een groot nadeel: dat compenseren van voedingswaarden staat in de weg dat er door de Nutri-Score echt gezonder gegeten wordt en een grootschalige gedragsverandering tot stand komt. Het stimuleert vooral dat er speciaal voor die score wel gezonde elementen worden toegevoegd, maar geen ongezonde punten worden verminderd.”

Zijn er geen betere methoden voor foodretailers om gedragsverandering bij de consument teweeg te brengen? 

“Er zijn een heleboel vormen van nudging; de Nutri-Score is slechts een onderdeel daarvan. Supermarkten kunnen eenvoudig een combinatie van nudges toepassen om de effecten te vergroten. Zo kunnen producten met groene scores op ooghoogte worden geplaatst, of op de kopschappen. Of je kunt regels instellen dat er bij de kassa alleen nog maar producten met groene logo’s mogen komen. Op die manier wordt de werking van al die nudges versterkt.”

Is de Nutri-Score op zichzelf niet sterk genoeg? 

“De Nutri-Score is niet de perfecte of enige oplossing. Je moet echt gaan combineren: logo’s, promo’s, pricing, placing. Het liefst ook nog met de producten die passen binnen de Schijf van Vijf; zo voorkom je dat ‘groene’ pizza’s worden aangeprezen.” 

Hierin liggen dus ook veel kansen voor supermarkten. 

“Absoluut. Er zijn veel mogelijkheden om je als supermarkt op dit punt te onderscheiden, en je te profileren als ‘gezonde supermarkt’. Als enige supermarkt die alleen maar ‘groene’ producten in de aanbieding heeft, bijvoorbeeld.”

Wordt dat nog niet gedaan? 

“Niet op zo’n schaal, nee. Er is wel een beweging richting plantaardig, zoals Albert Heijn met Terra doet, maar nog niet op dit gebied. Terwijl ik wel denk dat het mogelijkheden biedt om verder te concurreren. Met een enorm voordeel voor de consument, omdat hij er nog makkelijker en intuïtiever wordt gewezen op wat er gezond is.”

Nog steeds heerst er een stigma op gezond voedsel. Sterker nog: 1 op de 3 mensen kiest juist heel bewust voor een product met een E-score dan voor het gezondere alternatief. Ze zijn bang in te leveren op smaak. Is dat een bekend probleem? 

“Ja, dat is een grote uitdaging waar echt iets aan gedaan moet worden. Daarom bevelen wij ook altijd aan om niet reclame te maken rondom gezondheid, maar juist op smaak, gemak en populariteit. Door snoeptomaatjes aan te prijzen als lekkere toevoeging bij de borrel, bijvoorbeeld. Want inderdaad: gezond wordt geassocieerd met minder lekker. Juist daarin kan een opstapeling van nudges erg behulpzaam zijn. Groene labels, promoties én bijvoorbeeld veel afbeeldingen van mooie borrelplanken, vol producten uit de Schijf van Vijf.
 

Kortom: er is nog veel werk aan de winkel.”