p weg van werk naar huis een pakketje droppen bij iemand, en daar wat mee verdienen? Een crowdshippingdienst als Shopopop, Homerr en Peer zet consumenten in als koerier. Colruyt en Carrefour maken er gebruik van en brengen zo de deeleconomie naar de lastmile. Want: een goedkoper netwerk voor sameday-delivery en flexibel opschalen tijdens de piekmomenten.

Een grote groep mensen rijdt dagelijks een vaste route, bijvoorbeeld van huis naar werk. Daarnaast bestelt een groeiende groep boodschappen online die ze thuis afgeleverd willen krijgen. In 2014 startte Shopopop in Frankrijk met de gedachte dat het mogelijk moest zijn om die zaken te combineren, 7 jaar later ging de onderneming internationaal. De crowdshippingdienst is nu actief in Frankrijk, Italië, Spanje en België en verkent sinds afgelopen jaar de Nederlandse markt.

Grote pool nodig
Sacha Buyck is een klein jaar countrymanager Benelux bij het bedrijf. Hij werkte eerder onder andere bij bol. “Daar maakte het netwerkeffect het bedrijf groot, iets wat bij ons ook speelt. Een chauffeur bezorgt in België 30 pakketjes per dag. Wij kunnen dat al tussen 9 en 10 uur realiseren – zij het met veel meer mensen. Een tijdslot is nooit vol. Een retailer kan zijn bezorging dus gemakkelijk opschalen.

Tussen een idee en de praktische uitvoering zit vaak een gapend gat. Shopopop heeft een grote pool van bezorgers en retailers nodig. Die retailers hebben vaak al eigen vervoer en bestaande contacten met pakketbezorgers, de Thuisbezorgd, Ubers en Flinks van deze wereld. Waarom zouden ze gebruikmaken van crowdshipping? Buyck: “Een grote groep mensen wil best af en toe een ritje maken. Ze geven aan welke routes ze rijden, wij kijken naar leveringen die daarop aansluiten. Daardoor rijden we zo min mogelijk extra kilometers. De app pusht de gewenste levering naar de koeriers. Hiermee bouwen we aan een community van retailers en consumenten die onderweg zijn. Ik denk dat wij voor retailers een goedkopere leveroptie zijn. Lector city logistiek Walther Ploos van Amstel gaf aan dat een supermarkt alleen voor de levering al 10 tot 15 euro kwijt is, specialisten maken nog hogere kosten. Wij rekenen vaste kosten per levering, die lager liggen.”

Buyck noemt het concept van Shopopop technisch vergelijkbaar met dat van Uber. “We zijn onderdeel van de deeleconomie.” Aan die deeleconomie mag iemand in België maximaal 7.000 euro per jaar verdienen. “De app limiteert dit tot maximaal 3.000 euro, niet meer dan 300 ritjes per jaar. Het is onmogelijk er je job van te maken.”

Carrefour zet consumenten in om artikelen binnen 3 uur te bezorgen

De gemiddelde rit van een bezorger duurt 17 minuten, de afstand is 5 tot 6 kilometer. Iemand mag 1 of 2 leveringen per keer meenemen, iets meer als het om leveringen in dezelfde straat gaat. De afstand, het uur van ophalen en de hoeveelheid bepalen de kosten én de opbrengst.

Supermarkten als Colruyt en Carrefour maken gebruik van Shopopop. Daarnaast kiezen bloemisten voor de dienst omdat ze zo sameday-delivery kunnen aanbieden. Carrefour zet de bezorgers in om artikelen binnen 3 uur te bezorgen. “Met Carrefour hebben we exclusieve afspraken voor sameday-delivery”, zegt Buyck. “In Frankrijk kiezen consumenten door wie ze beleverd willen worden. E.Leclerc laat in de check-out zien welke opties er zijn met bijhorende voorwaarden en prijzen. Vervolgens kiest de klant de bezorgmethode.”

Betrouwbaarheid
Crowdshipping vereist het inbouwen van zekerheden. Retailers en consumenten moeten kunnen vertrouwen op tijdige leveringen. Ook voedselveiligheid speelt een rol, evenals verzekeringen voor schade of verlies van goederen. Een goede klantenservice en verzekeringen voor bijvoorbeeld diefstal zijn cruciaal, erkent Buyck. “Daarover maken we duidelijke afspraken met retailers.”

Tom van Woensel, professor of freight transport & logistics aan TU Eindhoven, deed uitgebreid onderzoek naar crowdshipping. Hij denkt dat de bezorgmethode potentieel heeft, maar uitdagingen kent. “Mits correct uitgevoerd met een focus op efficiëntie en het minimaliseren van de ecologische voetafdruk kan het duurzaam zijn. Daarnaast kan het een lucratief ver dienmodel zijn, vooral door kostenbesparingen op logistiek en door nieuwe inkomstenstromen te creëren voor particulieren. Het biedt ook mogelijkheden voor flexibele werkgelegenheid en kan gemeenschappen versterken door lokale samenwerking.”

‘Crowdshipping kan succesvol zijn bij grote vraag naar flexibele en snelle leveringen’

Wel liggen er volgens hem uitdagingen om de kwaliteit en betrouwbaarheid te waarborgen. “Ons onderzoek spitste zich vooral toe op de lastmile en specifiek op oefeningen in planning en aansturingen van dit soort processen. Het blijkt dat crowdshipping succesvol kan zijn in verschillende markten, vooral waar een grote vraag is naar flexibele en snelle leveringen. Overigens geldt dit voor alle thuisleveringen. ”

Shopopop analyseert momenteel de Nederlandse markt en de spelers. Om in een land voet aan de grond te krijgen, moet de dienst samenwerken met grotere foodretailers. “Op hoofdkantoorniveau voeren we gesprekken. Deze partijen zijn nodig voor het opzetten van een duurzame community.” Overigens werkt het deelbedrijf in België met elektronicabedrijven en in Frankrijk met sportretailer Decathlon. “Dat zijn vooral nieuwe kersen op dezelfde taart.”

Crowdshipping in cijfersCrowdshipping gaat op in de bredere categorie lastmile-leveringen. Retailers schakelen deels eigen mensen en voertuigen in, deels pakketbezorgers en aanvullend bijvoorbeeld crowdshippingplatformen die de leveringen soms ook weer opsplitsen. Geen onderzoek laat zien hoeveel particulieren bezorgen, noch hoeveel aanbieders er precies zijn.

Over lastmile-leveringen is veel meer bekend. Precedence Research (2023) verwacht dat de omvang in Europa tussen 2022 en 2030 verdubbelt naar een kleine 70 miljard euro. Op wereldschaal groeit het onderdeel fooddelivery’s het snelst, met bijna 11 procent per jaar. Vrijwel alle partijen groeien mee en zullen de omzet zien verdubbelen tot 2030. Dat geldt dus ook voor logistiek dienstverleners en leveringen op 2 wielen, waaronder fietsen.
 

Sociale aspecten
Shopopop is in 4 landen actief en behaalde in 2023 een break-even resultaat. Er werken 160 mensen, waarvan 25 tot 30 buiten Frankrijk. In 2020 stapte een grote investeerder in die geld steekt in groene logistiek. De partij investeerde 21 miljoen euro. In thuisland Frankrijk zijn inmiddels meer spelers actief, maar de taart is volgens de countrymanager groot genoeg. Grote aantallen zijn belangrijk om succesvol te kunnen zijn, zoals het aantal leveringen én het aantal bezorgers. “Sinds 2024 hebben tienduizenden mensen iets voor ons bezorgd.”

De countrymanager deelt geen precieze cijfers over het aantal koeriers. “Mensen bezorgen voor de klant, via ons platform. Iemand die in 2022 een levering deed en daarna nooit meer, is nauwelijks een koerier te noemen. Daarom kunnen we alleen dit delen, ook omdat andere spelers in Frankrijk meelezen.”

Misschien wel de belangrijkste vraag: is Shopopop een duurzaam alternatief voor andere bezorgopties of is het vooral een aanbieder van sociale diensten? “Ik zou ons vooral als efficiënt willen omschrijven. Het sociale aspect is een enorm pluspunt. Veel personen krijgen een goed gevoel als ze deel uitmaken van een groot netwerk. Het bezorgt ze meer sociale contacten. Mensen willen bij andere mensen thuiskomen. Oké, misschien geldt dat niet voor iedereen. Wel voor veel mensen.”

‘Wereldwijd bezitten 12 spelers 80 procent van de markt’

Ontstaan van social delivery netwerkenCrowdshippingdiensten als Shopopop zijn niet onbekend voor Walther Ploos van Amstel, lector city logistiek aan Hogeschool van Amsterdam. Hij is vooral nieuwsgierig naar hoe de Franse speler zich wil onderscheiden ten opzichte van Thuisbezorgd, Uber Eats en Flink. “Jezelf profileren als partij die helpt bij piekbezettingen, dus bij veel orders, is te beperkt. Dat is nu aangepast.”

Ploos van Amstel vraagt zich af hoe zeker crowdshipping is vanuit het perspectief van de winkelier. Shopopop ondervangt dat door retailers zelf te laten kiezen wat ze aanbieden, terwijl consumenten kiezen door wie ze beleverd willen worden. De belangrijkste vraag is voor Ploos van Amstel: “Het bedrijf zelf voegt niet heel veel toe. Er zijn veel crowdshippingbedrijven, waaronder Thuisbezorgd en Uber Eats. Wereldwijd bezitten 12 spelers 80 procent van de deliverymarkt.

Shopopop voegt wel iets toe als het uitgroeit tot een community waar mensen echt voor elkaar zorgen. Of als de retailer een community ontwikkelt. Dan wordt het een soort social delivery netwerk. Lukt dat?”