Column: Kinderen zijn hinderen voor Picnic

Is de ‘Supermarkt op wielen’ ook een supermarkt? Picnic vindt al jaren van niet. Het bedrijf volgt een speciale cao voor e-commercebedrijven, die momenteel wordt vernieuwd. Daarmee is Picnic goedkoper uit dan wanneer het de supermarkt-cao zou volgen. Ondertussen klaagt voorman Michiel Muller steevast en weinig chic over de inzet van ‘kinderen’ door de fysieke concurrentie. Ook pleit hij voor afschaffing van het minimumjeugdloon vanaf 18 jaar. De vraag is wie daarbij gebaat is, anders dan Picnic.

Vakbond De Unie werkt aan een nieuwe E-commerce Nederland CAO, waar Picnic voortrekker van is. De arbeidsvoorwaarden zijn speciaal afgestemd op het werk bij e-commercebedrijven. “Onze processen, locaties, functies en medewerkers zijn totaal verschillend van die van winkels”, aldus Muller over de status aparte.

Samen met INretail en Thuiswinkel.org ontwikkelt E-commerce Nederland een model arbeidsovereenkomst die het startpunt zou kunnen zijn voor een nieuwe cao voor de héle retail. “Het model arbeidsovereenkomst voor e-commerce werkgevers is een eerste stap om fysieke en online retail dichter bij elkaar te brengen, concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen en te zorgen voor bescherming en zekerheid”, staat in de gezamenlijke arbeidsmarktagenda.

Maar daarvoor moet er nog veel water door de Rijn. Voorlopig opereren online supermarkten als Picnic en Flink in een vacuüm nadat zij dispensatie kregen van de vorige minister; de supermarkt-cao geldt niet één op één voor hen, inpassing (met een specifieke regeling) is wel de bedoeling. 

Picnic betaalt minder

Muller zegt vaak dat Picnic zijn personeel gemiddeld euro’s per uur meer betaalt dan de traditionele supermarkten. “Zíj zitten fout”, stelt hij: de fysieke supers zouden juist meer moeten betalen. Het klopt dat Picnic gemiddeld duurder uit is voor een uur arbeid, maar dat komt doordat het bedrijf alleen 18-plussers in dienst heeft; Picnic heeft relatief veel bezorgers, die een rijbewijs nodig hebben. En magazijnwerk is anders dan vakken vullen.

De realiteit is dat Picnic geen kinderhanden gebruikt, maar óók dat het volwassen werknemers minder betaalt dan de fysieke concurrentie. Hun loon zou hoger worden als het bedrijf de supermarkt-cao zou volgen, zegt Muller zelf. Daar heeft Picnic geen zin in en ook wel argumenten voor: voor (verdere) reducering van de zondagtoeslag is bijvoorbeeld best wat te zeggen.

Zoals elk ander bedrijf mag Picnic onder voorwaarden ook met pubers werken, maar het doet dat niet, onder andere omdat het gekozen model dus anders is. All in the game. Dat Muller zich nu beklaagt over kinderarbeid bij concurrenten doet mij denken aan een luisterboekenaanbieder die met de beschuldigende vinger wijst naar fysieke boekwinkels; kunnen zij niet eens kappen met de verspreiding van al die dode bomen!?

'Schaf minimumjeugdloon af'

Muller pleit ondertussen ook voor de afschaffing van het minimumjeugdloon vanaf 18 jaar: waarom zou iemand van die leeftijd minder verdienen dan iemand van 21? Oneerlijk toch? Dit komt goed in zijn kraam te pas, vanwege de hogere gemiddelde leeftijd bij Picnic. Zou het ervan komen, dan zouden 18-minners relatief nóg goedkoper worden en zullen supers nog meer sturen op kinderarbeid.

Of zou Muller vinden dat elk uur hetzelfde moet worden beloond zolang het om dezelfde werkzaamheden gaat, dus ook de arbeidsuren van pubers? Gelijke betaling voor iedereen? Dan verzwakt de positie van tieners op de arbeidsmarkt; meer (levens)ervaren werknemers zijn voor werkgevers immers niet duurder. Wie is er nou niet groot geworden met een baantje als vakkenvuller of een andere bijbaan?

Jongeren en jongvolwassenen verdienen minder dan volwassenen, maar ze zijn minder ervaren en ze hebben doorgaans een ander uitgavenpatroon. Uit een onderzoek van E-commerce Nederland en De Unie in de opmaat naar de nieuwe e-commerce-cao blijkt nota bene dat werknemers tot en met 21 jaar tevredener zijn over hun werkomstandigheden dan oudere werknemers, terwijl salaris voor alle groepen de belangrijkste arbeidsvoorwaarde is.

Afschaffing van het minimumjeugdloon pakt voor Picnic goed uit, maar lost geen concreet probleem op. Integendeel: het verzwakt niet alleen de arbeidspositie van jongeren maar ook de concurrentiepositie van Nederlandse ondernemingen waar Muller de mond ook vol van heeft.

De pot verwijt de ketel

Op het gebied van arbeidsvoorwaarden in e-commerce is verbetering mogelijk en standaardisatie gewenst, maar met zijn stevige taal slaat Muller de plank mis. De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet. Om in zijn woorden te eindigen: “Een cao is bedoeld om concurrentie op arbeidsvoorwaarden tegen te gaan, niet om concurrentie tegen te gaan.”