Jaarlijks zet Deloitte in zijn rapport Global Powers of Retailing de 250 grootste retailers ter wereld, gemeten naar omzet, op een rij. De top vijf blijft onveranderd, maar voelt in toenemende mate de hete adem van Amazon in de nek, dat vier plaatsen steeg en nu op plek zes staat. Wat zijn verder de opvallendste constateringen en welke conclusies kunnen we trekken? En welke algemene trends zullen de sector volgens Deloitte de komende jaren opschudden?

De kloof tussen de tien grootste retailers ter wereld en de rest wordt alsmaar groter. In 2016, het jaar waarnaar voor de Global Powers of Retailing 2018 naar werd gekeken, waren zij goed voor ruim dertig procent van de totale omzet die de top 250 binnenhaalde. De vijf grootste retailers behielden hun positie, maar door een combinatie van organische groei, overnames en wisselkoersen is de rest van de top tien door elkaar geschud. Wat volgens Deloitte opvalt, is dat de bovenste tien gemiddeld veel meer wereldwijd actief zijn. Top tien-spelers zijn gemiddeld in vijftien landen actief, tegenover tien voor de rest uit de top 250. Drie bedrijven uit de top tien – Aldi, Schwarz Group en Carrefour – halen meer dan de helft van hun retailomzet uit het buitenland. 

De grootste retailers ter wereld slagen er over het algemeen in om winstgevend te groeien, blijkt verder uit de studie. 181 namen uit de lijst, bijna driekwart van het totaal, heeft in het gemeten jaar omzetgroei geboekt. En zelfs negentig procent van de bedrijven die hun resultaten onder de streep vrijgeven – 176 van de 195 – maken winst. De 250 retailers zijn gezamenlijk goed voor een omzet van 4,4 biljoen dollar, wat neerkomt op gemiddeld 17,6 miljard per bedrijf. Maar ook hier komt de kloof tussen de reuzen en de rest weer duidelijk naar voren: minder dan een kwart van de retailers tikt dit overall gemiddelde aan.

Kijken we naar de geografische verdeling, dan zien we dat Noord-Amerika hofleverancier is van de Global Powers of Retailing. 87 van de 250 namen komen van dat continent, waarvan tachtig uit de Verenigde Staten. Europa is een goede tweede met 82 noteringen, waarbij Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk de belangrijkste landen zijn. Zij leveren respectievelijk zeventien, twaalf en twaalf retailers. In de vorige editie was Europa nog goed voor 93 namen in de lijst. Nederland moet het doen met drie noteringen, waarbij Ahold Delhaize met een veertiende plek de hoogst genoteerde is. Een flinke stijging van 22 plaatsen, als gevolg van de krachtenbundeling waaruit een Nederlands-Belgisch bedrijf ontstond. Jumbo vinden we terug op plaats 163 en Grandvision op de 245ste plaats.

De sector waarin de meeste retailreuzen zich bevinden én waarin de omzetmotor het hardst draait, is met afstand de fast moving consumer goods. 135 bedrijven, meer dan de helft, bevindt zich in de FMCG-hoek. Qua omzetaandeel zijn zij zelfs goed voor twee derde van het totaal. De zogenoemde ‘hardlines’-sector, waar onder meer elektronica, meubels en bouwmarkten onder vallen, volgen op gepaste afstand met vijftig vertegenwoordigers. Van winkels in kleding en accessoires staan er 43 in de top 250, maar het is wel de meest winstgevende sector. Hun gemiddelde nettowinstmarge is 6,2 procent, bijna het dubbele van die van de top 250 als geheel.

Hoewel Amerika en Europa nu nog de baas zijn in retailland, zou daar gelet op de nieuwe binnenkomers weleens verandering in kunnen komen. Van de tien spelers die in deze editie voor het eerst hun opwachting maken in de lijst, komen er vier uit Azië en één uit Australië. Vooral Japan laat met drie nieuwe binnenkomers nadrukkelijk van zich horen. De hoogste nieuwe binnenkomer is echter het Indiase supermarktconcern Reliance Retail, op plek 189. De Japanse nieuwelingen – drogisterij Sugi, supermarkt Heiwado en stationsformule JR East – zullen waarschijnlijk niet direct heel veel bellen doen rinkelen in westerse kringen. De twee Europese nieuwelingen zijn maar al te bekend: Zalando op plek 227 en Intersport op de 250ste plaats.

Naast een overzicht van de grootste retailers, brengt Deloitte ook de snelste groeiers in kaart. Ook daar zien we de opkomst van Azië terug, met de Chinese bedrijven Vipshops Holdings en JD.com op respectievelijk de eerste en derde plaats. Maar ook Hudson’s Bay Company vinden we terug in de lijst. Het warenhuisconcern, dat vorig jaar zijn opwachting maakte in ons land, zag zijn omzet tussen 2011 en 2016 met ruim dertig procent groeien en staat daarmee achtste. Voor Nederlandse namen in de lijst moeten we wat verder naar beneden kijken en vinden we dezelfde twee als in de top 250: Ahold Delhaize en Jumbo staan vlak onder elkaar op plek 32 en 33. Ahold ging in één klap van 42 naar 69 miljard dollar omzet, toen het in 2016 de krachten bundelde met Delhaize. 

Deloitte signaleert verder vier trends die het retaillandschap beïnvloeden en ook de komende jaren zullen vormgeven. Innovatie, samenwerking, consolidatie, integratie en automatisering zijn daarbij de sleutelwoorden.

1.    Digitale capaciteiten van wereldklasse
Retailers wereldwijd krijgen steeds meer in de gaten dat, vanuit de consument gezien, retail niet draait om online tegen offline of het ene kanaal tegen het andere. De consument is ‘kanaal-agnost’. Een winkeltrip is een fluïdeproces dat dan weer online, dan weer offline plaatsvindt. Dat de digitalisering van immense invloed is, staat echter buiten kijf. Volgens onderzoek van Deloitte hebben digitale interacties invloed op 56 cent van iedere dollar die in fysieke winkels wordt uitgegeven. Drie jaar geleden was dat nog 36 cent. Dat betekent dat retailers holistisch moeten plannen en uitvoeren over alle kanalen heen, waar een aankoop ook plaatsvindt. Een naadloze winkelervaring is niet meer een leuke extra, maar keiharde noodzaak. De snelle opkomst van Amazon in de top 250 – van zijn debuut op plek 186 in 2000 tot de zesde plaats nu – is volgens Deloitte veelzeggend.

2.    Het combineren van clicks en bricks
De wereldwijde onlineverkopen zijn het afgelopen jaar met dertig procent gestegen. Niet voor niets laat Walmart, nog altijd de koploper in de lijst, geen misverstand bestaan over zijn online ambities. Niet alleen pompt het miljarden in zijn eigen onlinediensten, met overnames van onder meer Jet.com, ShoeBuy, Moosejaw, Modcloth en Bonobos haalt het in hoog tempo kennis en capaciteiten van buiten in huis. Intussen is de omgekeerde beweging net zo hard aan de gang. Amazon nam niet alleen Whole Foods over, maar versterkte ook zijn samenwerking met Morrison’s voor een-uurslevering in Londen.

3.    Het creëren van unieke winkelervaringen
De snelle groei van e-commerce ten spijt: negentig procent van de wereldwijde retailverkopen vindt nog altijd in fysieke winkels plaats. Maar om met online te kunnen blijven concurreren, worden onderscheidende winkelervaringen steeds belangrijker. De Apple Stores en de winkels van Nike zijn wat Deloitte betreft de ‘gouden standaard’ als het hierop aankomt. Maar ook in supermarkten signaleert de onderzoeker een transitie, waarbij zij niet meer slechts een aanbieder van producten, maar een leverancier van services en oplossingen worden. Food, health en wellness ontmoeten elkaar in een retailsetting, waarbij winkelketens onder meer in-store gezondheidsclinics aanbieden en diëtisten in huis halen. De Amerikaanse supermarktketen Hy-Vee heeft een partnership gesloten met fitnessbedrijf OrangeTheory, om sportfaciliteiten in winkels te openen. Debenhams doet in het Verenigd Koninkrijk hetzelfde met Sweat!26. 

4.    Retail heruitvinden met de nieuwste technologieën
Internet of Things, kunstmatige intelligentie, augmented en virtual reality en robots zouden op de radar van iedere retailer moeten staan. Weer zijn het de groten der aarde die het voortouw nemen. Als reactie op Amazons Alexa, is Walmart een samenwerking aangegaan met Google om via de Home-speaker eveneens in spraakbestelling te stappen. IKEA heeft AR en VR geïntroduceerd in een nieuw pop-up concept dat het uitrolt in het Midden-Oosten, terwijl Ceconomy een VR-tool lanceerde voor Saturn. Klanten kunnen daardoor voor honderd geselecteerde producten terecht in twee virtuele omgevingen. In-store robots worden door diverse retailers ingezet, zowel voor het efficiënter maken van routinetaken als het verbeteren van de service. Bij Walmart en Ahold Delhaize in de Verenigde Staten helpen robots bij het tellen van de voorraad, terwijl ze klanten bij Lowe’s helpen het juiste product te vinden. Een van de meest progressieve technologieën noemt Deloitte het ‘grab & go’-shoppen. Hoewel de verspreiding daarvan zich nog in een vroeg stadium bevindt, wordt er over de hele wereld al mee getest. Van Amazon Go in de Verenigde Staten tot Alibaba in China, Coop in Denemarken en – last but not least – ons eigen AH to go.