Retailjaar 2013: Pre-packregeling

De pre-packregeling is een begrip dat opdook in 2013, door winkelbedrijven op omvallen omarmt wordt, maar ook onder vuur ligt. Onder meer Harense Smid, Marlies Dekkers en Schoenenreus maakten dit jaar dankzij deze regeling een snelle doorstart.

De vraag is echter of met pre-pack of stille bewindvoering de belangen van alle partijen wel voldoende gewaarborgd zijn. In het geval van Schoenenreus loopt bijvoorbeeld een onderzoek naar de gang van zaken rond het faillissement.

De pre-packregeling die dit jaar door verschillende noodlijdende retailers toegepast is kent een aantal grote nadelen. Dat stelt Bruno Tideman, advocaat/curator en lid van de werkgroep Insolventierecht VNO-MKB, een commissie die de gang van zaken rond faillissementen volgt.

Met de bewuste pre-packregeling werkt een stille bewindvoerder op vertrouwensbasis aan een overlevingsplan voor een concern dat afstevent op een faillissement. Als een doorstart mogelijk is, bereidt de bewindvoerder die achter de schermen voor. De doorstart vindt dan plaats op de eerste dag van het faillissement.

Bij een gangbaar faillissement benoemt de rechter een curator, die in het belang werkt van de schuldeisers van de onderneming in zwaar weer. Bij pre-pack wil de stille bewindvoerder juist een doorstart realiseren. “Hij gaat niet met de onderneming de markt op, om de hoogste bieder te vinden ”, zegt Tideman. “Een stille bewindvoerder werkt dus niet in de eerste plaats in het belang van de schuldeisers.”

Tideman denkt daarbij aan de gang van zaken rond de doorstart van Schoenenreus. Critici beweren dat hier op voorhand exclusiviteit verleend is aan één partij, terwijl een andere partij serieuze belangstelling had voor de winkelketen. Die wilde om tafel met de curator, maar kreeg geen respons.

Bovendien maakten volgens hen alleen de directie en aandeelhouders van de schoenenketen kans op een doorstart. Daarin is namelijk niets veranderd. De belangen van de crediteuren van Schoenenreus zijn daarom onvoldoende gewaarborgd, stellen zij.

“Transparantie en verantwoording zijn essentieel voor het vertrouwen in de rechtspleging”, vindt Tideman. “In de huidige situatie is alleen achteraf transparantie mogelijk, omdat alles achter de schermen plaatsvindt. ”

Daarnaast verwacht Tideman protesten van werknemers en concurrenten van de onderneming . Voor het personeel is hun ontslag nog moeilijker te verkroppen als de onderneming op dezelfde dag doorstart. Ondernemingen in dezelfde branche kunnen de snelle doorstart ervaren als oneerlijke concurrentie. Hun concurrent kan immers schuldvrij en met lagere kosten opnieuw beginnen.

Desondanks erkent Tideman ook de voordelen van de pre-packregeling. “Een abrupt faillissement bij bijvoorbeeld een energieleverancier kan voor grote maatschappelijke en economische schade zorgen. Want stel dat de stroom plotseling wegvalt op een intensive care in het ziekenhuis? Een soepele overgang dankzij de pre-packregeling is dan zeker nuttig.”

Tideman vindt pre-pack an sich dan ook een welkome aanvulling op de huidige faillissementsregelingen. “Maar dan moet het wel in bijzondere situaties en op een integere manier gebeuren. Het belang van de schuldeisers moet voorop staan en er moet oog zijn voor het maatschappelijk belang.”

Vooralsnog is er geen juridisch kader voor pre-pack. Minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie diende in oktober een voorstel in voor wijziging van de faillissementswet. Daarmee moet de pre-packregeling bij wet geregeld zijn. Tideman vindt dat wetsvoorstel veel te ruimhartig. “De minister zet de deur wagenwijd open voor misbruik.”

Het in Groot-Brittannië ontstane pre-pack is daar niet onomstreden. Onlangs startte er een onderzoek om vast te stellen hoe vaak de activa van ondernemingen beneden de waarde verkocht is aan belanghebbende partijen. In Nederland onderzoeken accountantsorganisatie BDO Consultants en de Radboud Universiteit op dit moment het effect en de waarde van het inzetten van een stille bewindvoerder.


Dinsdag in het Terugblik retailjaar 2013: de internationalisering van de Nederlandse winkelstraat.