Retailjaar 2013: Verduurzaming fashion

Fashionretailers lijken zich in 2013 eindelijk te realiseren dat duurzaamheid meer is dan een modewoord. Betere arbeidsomstandigheden voor textielarbeiders en duurzame productie staan hoger dan ooit op de agenda. Al speelt de maatschappelijke en politieke druk ongetwijfeld een rol en zijn er nog flinke stappen te maken.

Er is veel gaande in de fashionbranche, beaamt Christa de Bruin van Schone Kleren Campagne. Deze organisatie zet zich in voor verbetering van de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. “Hoewel er nog veel te verbeteren valt op bijvoorbeeld het gebied van lonen, hebben de dramatische gebeurtenissen in de Bengaalse kledingindustrie alles wel in een stroomversnelling gebracht.” De Bruin refereert daarbij aan het instorten van de Rana Plaza-fabriek dit jaar, waarbij meer dan duizend textielarbeiders omkwamen.

Naar aanleiding van deze tragedie tekenden meer dan honderd fashionretailers het Accord on Fire and Building Safety. Dit verdrag moet de arbeidsomstandigheden voor textielarbeiders in Bengaalse kledingfabrieken structureel verbeteren. Dit akkoord is bindend. “Als een retailer de voorschriften niet naleeft, komt een arbitragecommissie en of zelfs een rechtbank in actie”, aldus De Bruin.

De verduurzaming speelt op meer vlakken in de fashionwereld. Grote spelers gebruiken steeds meer biologisch katoen voor hun kleding. En toen onlangs aan het licht kwam hoe de wol voor angorakleding wordt verkregen, staakten een aantal retailers de verkoop van die artikelen.

Het groeiende bewustzijn en behoefte aan verduurzaming binnen de retailbranche ontstaan met name doordat consumenten immoraliteit niet meer pikken, denkt trendonderzoeker Hilde Roothart van Trendslator. Zij signaleert een maatschappelijke bewustwording, die alsmaar groter wordt.

Dat bewustzijn en een kritische houding an sich zijn niet nieuw. “Denk maar aan de kritiek op de kinderarbeid voor tapijten van IKEA.” Anno 2013 spelen verschillende maatschappelijke ontwikkelingen echter een bijzonder ingrijpende rol, waardoor de ontwikkelingen in een stroomversnelling komen.

Roothart noemt als eerste de economische crisis. De samenleving heeft genoeg van hoge bonussen, de graaicultuur en foute productiemethoden die ten koste gaan van mens en milieu. “We hebben behoefte aan eerlijkheid, aan marketing met een moraal.”

Bovendien dwingt de mondige consument een mentaliteitsverandering af bij retailers. Kritiek op hun productiemethoden verspreidt zich razendsnel en wereldwijd via social media. Daardoor breidt de mentaliteitsverandering zich tegelijkertijd uit als een soort olievlek. Als de ene retailer maatregelen neemt om duurzamer te zijn, kan de ander niet achterblijven.

Retailers bevinden zich volgens Roothart dan ook op een kantelpunt. “Ze realiseren zich dat het geld gaat kosten als ze niets doen op dit gebied. Ze kunnen het zich niet meer veroorloven niets te doen. Dat is namelijk een enorme bedreiging voor hun reputatie.”

Minister Liliane Ploumen maakte hiervan gebruik door fel uit te halen naar Coolcat, Wibra en Prénatal, omdat de kledingverkopers het Bengaalse veiligheidsakkoord niet direct tekenden. Coolcat en Prénatal tekenden uiteindelijk alsnog. Wibra verricht nog onderzoek naar 'onduidelijkheden in de tekst' van het akkoord. Die gaan volgens Schone Kleren Campagne over hoe de kosten van aanpassingen aan de fabriek worden betaald, als er bijvoorbeeld een brandtrap of nooduitgang moet komen.

Kritiek op retailers die hun beleid niet gelijk aanpassen vindt Roothart niet altijd terecht. “Een grote onderneming heeft nu eenmaal tijd nodig om veranderingen in alle organisatielagen door te voeren. Bovendien moet er intern voldoende draagvlak zijn voor een ommekeer. Dat lukt niet van de een op andere dag.”

Bovendien spelen consumenten een cruciale rol. Als zij niet meer geld willen neerleggen voor een ‘eerlijke’ broek, houdt het probleem zichzelf in stand. Winkelketen H&M trekt desondanks zijn eigen plan. De Zweedse modegigant zegt dat een prijsverhoging van zijn kleding ‘tot de opties behoort’ om zo zijn textielarbeiders een fatsoenlijk loon te geven.

H&M is sowieso goed bezig op het gebied van duurzaamheid, vindt Roothart. “In de winkels staan tegenwoordig bijvoorbeeld kratten waarin klanten oude kleding kunnen doneren. Die wordt dan gerecycled.” Deze samenwerking met de consument is slim en bevordert de verduurzaming van een onderneming. “Alle betrokken partijen moeten duurzaamheid dragen en steunen.”

Lees ook:
Retailjaar 2013: 3D-printing
Retailjaar 2013: Internationalisering winkelstraat
Retailjaar 2013: Pre-packregeling