Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2019, aan de hand van tien hoofdpunten. Vandaag: de treurige aftocht van Hudson’s Bay.

De dag dat Hudson’s Bay ons land binnenkwam, een dikke twee jaar geleden, bleek het hoogtepunt voor de warenhuisketen in Nederland. Vanaf die dag was het verhaal van de retailer een korte, steile weg naar beneden. Na het megaverlies dat in het eerste volledige jaar, 2018, in de boeken werd geschreven, had dit het jaar van de wederopstanding moeten worden. Maar de comeback bleef uit. Op de laatste dag van dit jaar sluiten alle warenhuizen definitief hun deuren. Tenminste, als de rechter daar geen stokje voor steekt.

Hudson’s Bay realiseerde zich dat er heel wat gedaan moest worden om 2019 tot een succes te maken, in tegenstelling tot het jaar ervoor. Het jaar is dan ook nog maar net begonnen als de warenhuisketen een reorganisatie en herpositionering bekendmaakt. Armin Devender neemt het roer over van Stefaan Le Clair en moet de ommezwaai in gang zetten. De prijzen moeten omlaag en ook zouden de warenhuizen kleiner worden. Van een vertrek is op dat moment nog geen sprake. Sterker nog, in maart rondt Hudson’s Bay zijn betreding van de Nederlandse markt pas echt af met de opening van zijn winkels in Utrecht en Amstelveen. 

Miljard euro verlies?
Een kleine maand later duiken de eerste geruchten op dat het toch wel eens snel afgelopen zou kunnen zijn met Hudson’s Bay. Uit interne documenten van moederbedrijf Karstadt blijkt dat een sluiting of faillissement, nog in 2019, als ‘economisch de meest zinvolle oplossing’ wordt gezien. Geen gekke gedachte: als Hudson’s Bay op dezelfde voet door zou gaan, zou het geschatte verlies tegen 2028 uitkomen op een verbijsterende één miljard euro. De Nederlandse prestaties zouden binnen Karstadt, dat het toch al niet gemakkelijk heeft, de grootste bron van zorg zijn. De geruchten worden sterker als een paar dagen later Saks Off 5th, het outletzusje van Hudson’s Bay dat in 2017 gelijktijdig voet op Nederlandse bodem zette, zijn vertrek bekendmaakt. Bovendien is van de herpositionering op dat moment nog bar weinig te zien. 

Officiële reacties van Hudson’s Bay op de sluitingsplannen blijven lang uit. Dat verandert als halverwege het jaar de Europese winkels worden verkocht. Het Canadese moederconcern wordt volledig eigenaar van de Nederlandse vestigingen. In de bijbehorende persverklaring stelt het bedrijf dat de winkels ‘beneden verwachting’ presteren en worden kostenbesparingen aangekondigd. Voor het eerst wordt daarbij ook hardop de mogelijkheid van winkelsluitingen overwogen. Dat blijkt nog niet zo makkelijk. Hudson’s Bay heeft namelijk langjarige huurcontracten én een exploitatiebelofte aan verhuurders afgegeven. Een sluitingsoperatie zou daarmee een nog duurdere grap worden dan het open houden van de warenhuizen. En dus gebeurt er nog even niks.

Einde onafwendbaar
Op 31 augustus, een warme zomerdag, is het hoge woord er dan toch uit. Het FD heeft de hand gelegd op een brief van Hudson’s Bay aan zijn aandeelhouders waarin het vertrek uit Nederland wordt aangekondigd. 'Vanwege de langdurig financieel onhoudbare situatie hebben de aandeelhouders in HBC (Hudson’s Bay Company) besloten de verdere financiering in HBC te staken en de winkels in Nederland te sluiten per eind 2019', zo staat te lezen in de brief. De gevolgen zijn groot: niet alleen dreigt opnieuw leegstand voor een aantal kolossale retailpanden in binnensteden, ook komen veertienhonderd medewerkers op straat te staan. Onder hen ook mensen die dit nachtmerriescenario drieënhalf jaar eerder al eens hadden meegemaakt, toen V&D niet meer te redden bleek. 

Vakbond CNV zegt op dat moment al op de hoogte te zijn van de sluitingsplannen, maar vanuit Canadese hoek blijft het zelfs dan nog stil. Bij de kwartaalcijfers, die enkele weken later bekendgemaakt worden, staat niets over een algehele terugtrekking. Wel wordt gemeld 'dat het duidelijk is dat we ons op Noord-Amerika richten' en dat de kans bestaat dat het bedrijf 'enkele winkels gaat sluiten' in Nederland.  Het duurt uiteindelijk nog tot 19 september, als het nieuws al bijna drie weken op straat ligt, voordat Hudson’s Bay zijn medewerkers bijpraat en ook naar buiten uit niet langer geheimzinnig doet: de warenhuizen gaan inderdaad nog dit jaar dicht. De webshop gaat zelfs direct al uit de lucht, zodat alle focus de laatste maanden kan liggen op het leegverkopen van de warenhuizen.

Leegverkoop en uitstel van betaling
Wat we vervolgens zien, doet sterk denken aan de taferelen die we een kleine vier jaar terug ook zagen in diezelfde panden. De anders vrijwel uitgestorven warenhuizen worden vanaf begin oktober steeds beter gevonden, met dank aan de opheffingsuitverkoop, met kortingen tot zeventig procent. Begin december is het beeld ronduit desolaat: lege schappen en zelfs volledig leeggekochte afdelingen in nog steeds geopende winkels. Winkelmeubels die voor een schappelijke prijs ook te koop worden aangeboden. Bij de uitgang gratis kleerhangers voor de liefhebber. Voor de kassamedewerkers moet het een pijnlijk beeld zijn: plotseling staan er rijen dik met mensen die iets willen afrekenen. Maar het zal hun baan niet meer redden.

Zo lijkt Hudson’s Bay zich al uitverkopend voort te slepen naar het langverwachte einde. Maar de financiële nood blijkt zo acuut dat de retailer eind november, een maand voor het geplande afscheid, niet meer aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. Dat zou een gevolg zijn van een gerechtelijke uitspraak en de dwangsommen die daarbij zijn opgelegd. Waar het daarbij precies om gaat, wordt niet meteen verteld. Later blijkt dat het te maken heeft met de strubbelingen met de pandverhuurders, die gezamenlijk voor 75 miljoen euro aan huurinkomsten zien verdampen bij het vertrek van Hudson’s Bay. Looptijden van de huurcontracten gaan tot twintig jaar en de pandeigenaren hebben grote investeringen gedaan, om al na twee jaar te moeten constateren dat die tot niets hebben geleid. Door het uitstel van betaling is het nu aan een bewindvoerder om te bepalen welke rekeningen het eerst moeten worden voldaan.Een surseance – mogelijk uitmondend in faillissement – is wellicht de enige manier voor Hudson’s Bay om onder zijn financiële verplichtingen uit te komen. 

Nasleep
De clash met de pandverhuurders maakt dat de aftocht van Hudson’s Bay nog een flinke adder onder het gras kent en ook in 2020 nog voor voldoende reuring zal zorgen. Het vertrek van Hudson's Bay uit Nederland lijkt uit te draaien op een juridische strijd. Diverse verhuurders dreigen in Canada naar de rechter te stappen om af te dwingen dat de warenhuisketen zich aan huurgaranties houdt die het Canadese moederbedrijf heeft afgegeven. In één geval heeft een pandverhuurder al succes gehad: Verhuurder Kroonenberg Groep, eigenaar van panden in Amsterdam en Breda, wist bij de rechter af te dwingen dat Hudson's Bay deze twee filialen tot 1 september 2022 moet blijven gebruiken. 

CBRE, eigenaar van de winkels in Den Haag en Maastricht, werd juist in het ongelijk gesteld. Voor de rechtbank speelt mee dat de Canadese moedermaatschappij Hudson's Bay Company heeft gegarandeerd dat ze de eerste tien jaar de huur doorbetaalt, ook als de winkels eerder sluiten. Volgens de rechtbank betekent dit dat CBRE geen financieel nadeel zal lijden. Duidelijkheid over de andere panden zal ongetwijfeld nog volgen. Om nog maar te zwijgen over de grote vraag die we ook na het einde van V&D zagen opdoemen: wat te doen met al die enorme panden? Hudson’s Bay gaat weg uit Nederland. Maar van een vertrek met stille trom is beslist geen sprake.