Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2019, aan de hand van tien hoofdpunten. Vandaag: een aantal opvallende samenwerkingen in de wereld van retail.

We zien nog altijd om de haverklap verschillende samenwerkingen tussen retailers en retailers of merken opduiken. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een fusie zijn, door het plaatsen van shop-in-shops of door een product in de schappen van de gekozen samenwerkingspartner te leggen. Ook dit jaar werden er weer volop handen ineengeslagen.

Hallo Jumbo
Een oer-Hollandse retailer die dit jaar misschien wel de opvallendste samenwerkingen aanging, is HEMA. In eigen land kondige de winkelketen begin dit jaar een samenwerking met het al net zo oer-Hollandse Albert Heijn aan. Het idee was om shop-in-shops van de blauwe reus naar grote HEMA-filialen te brengen, en in 2019 in ieder geval twee pilotwinkels in Utrecht en Rotterdam te openen. Hoewel HEMA in eerste instantie nog sprak van ‘een belangrijke eerste stap in het aangaan van strategische partnerships’, ging het hele plan uiteindelijk niet door. En dat was niet, zoals HEMA beweerde, in democratisch overleg gegaan. Want tot zijn verbazing hoorde Albert Heijn dat de winkelketen van Marcel Boekhoorn plotseling ‘andere prioriteiten’ had.

Die verbazing groeide toen HEMA enkele dagen daarna bekendmaakte met rivaal Jumbo in zee te gaan en de Zaandammers koeltjes buitenspel gezet waren. Zojuist werd bekend dat de gele keten de komende drie jaar zeventien panden van HEMA ombouwt tot Jumbo-filialen. Het gaat om zowel Nederlandse als Belgische panden in met name grote steden. Het is de bedoeling dat HEMA in de buurt van zo'n winkel een nieuwe vestiging met zijn laatste winkelformule opent, zodat 'het winkelnetwerk volledig intact blijft'. Het geld dat HEMA voor de panden ontvangt, waarschijnlijk zo'n honderd miljoen euro, geeft de winkelketen de mogelijkheid zijn schulden te laten slinken. Een goede reden voor de winkelketen om een deal met Jumbo te sluiten. Bij de samenwerking hoort verder het stapsgewijs in de schappen leggen van HEMA-producten bij de supermarktketen en het ontwikkelen van een gezamenlijk winkelconcept voor op stations, waarbij Jumbo het foodassortiment levert.

HEMA als wereldmerk
Naast partnerships met nationale retailers opperde HEMA dit jaar ook de strategie om met internationale retailers 'strategisch' samen te werken. Het Franse Franprix, dochterbedrijf van het miljardenconcern Casino, is zo'n internationale retailer. De supermarktketen liet HEMA deze zomer met een belletje weten een samenwerking wel te zien zitten. De maand erop volgde een eerste concrete bespreking en direct daarna werd besloten het maar te proberen. Eerst door in vijftien Franprix-filialen een selectie van 250 á driehonderd van HEMA’s non-foodproducten in de schappen te leggen. Aan het einde van dit jaar werd dit wegens een naar eigen zeggen succesvolle start uitgebreid naar 59 winkels van Franprix.

Maar hoe kijkt de Hollandse winkelketen naar het gevaar om met de nieuwe strategie zijn uniciteit te verliezen? Voorheen moest je namelijk bij de brandstore zijn om een HEMA-product te kopen. Hoe anders is dat als ze straks ‘gewoon’ bij de supermarkt liggen? “Als je jezelf ziet als een winkelketen, klopt dat”, zei HEMA-ceo Tjeerd Jegen tegen RetailTrends. “Beschouw je je als een merk, dan is brede distributie volkomen normaal. We zullen nooit zo wijdverbreid worden als een Coca-Cola en dat is ook niet de ambitie. Maar ik zou het prachtig vinden als we straks op meerdere plekken buiten HEMA te vinden zijn.” De samenwerking met Franprix brengt HEMA dus een stap dichter bij het worden van een wereldmerk. In 2020 is de kans groot dat we meer van dit soort samenwerkingen zien. HEMA is druk in gesprek met potentiële partners in verschillende landen om ook daar het Franprix-model op te zetten. Het plan is om dat in alle landen te doen waar de retailer nu al winkels heeft, waarbij Jegen al de hoop uitsprak dat een Duitse supermarktketen de volgende is. 

Zoete broodjes van Dunkin' bij Jumbo over de toonbank
Bij de naam Dunkin’ denken we al snel aan de bijbehorende donuts. Maar in 2018 nam de foodketen afscheid van dit woord in zijn naam, om zo duidelijk te maken dat het meer dan enkel zoetigheid levert. Dit jaar vielen vooral de samenwerkingen met, ja alweer, Jumbo en New York Pizza op. Dunkin’ kondigde van de zomer aan samen te gaan werken met de gele supermarktketen en inmiddels worden de gefrituurde zoete broodjes in alle 670 Jumbo-filialen verkocht. In Groningen werd zelfs de allereerst ‘donut wall’ ter wereld geopend. En ook hier was het Albert Heijn die achter het net viste. De foodketen benaderde de supermarktketen als eerst voor een samenwerking, maar wegens Jumbo's vermogen 'sneller te kunnen schakelen' was het Jumbo die er met de deal vandoor ging. "Binnen vier uur lag er een plan op tafel", vertelde master franchiser Roberto Fava in een gesprek met RetailTrends.

Volgend jaar wordt de samenwerking tussen Dunkin’ en Jumbo verder uitgebouwd. "De doelstelling is om straks ook onze koffiebonen, muffins, merchandise-producten en Baskin-Robbins-ijs in de schappen van Jumbo te hebben liggen. En dat er meer donutsmaken toegevoegd worden." Niet lang na het samenspel met Jumbo sloeg de foodketen de handen ineen met een andere foodketen: New York Pizza. Dunkin's producten zijn daarmee in de tweehonderd vestigingen van de pizzaketen verkrijgbaar en kunnen daarnaast via de website van New York Pizza besteld worden voor thuis. Dat biedt de mogelijkheid om het naar binnenwerken van die Calzone af te sluiten met een geglazuurde lekkernij.

Zweedse balletjes aan huis
En er waren meer opvallende samenwerkingen in de foodwereld dit jaar. Zo plantte HelloFresh zijn maaltijdboxen dit jaar in de schappen bij de 260 filialen van Plus. Het betekende de eerste samenwerking tussen een maaltijdboxenverkoper en een supermarktketen in ons land. Eerder testten de twee partijen al met de boxen in vijf Plus-filialen. Na tevredenheid van beide kanten werd overgegaan op een landelijke uitrol. Klanten hoeven voor de box in de supermarkt geen abonnement af te sluiten, maar kunnen voor een bedrag van 9,95 euro een box, waarbij keuze is uit vlees, vis of vegetarisch, mee naar huis nemen.

Ook het noemen van IKEA in dit overzicht is de moeite waard. Door de samenwerking met Thuisbezorgd.nl in Groningen was het voor inwoners van de stad mogelijk om de Zweedse balletjes, hotdogs, butterscotch-taart of andere foodproducten van de woonwinkelketen thuis laten bezorgen. De dienst is beschikbaar tussen twaalf uur ’s middags en acht uur ’s avonds, dus een goedkoop ontbijtje bestellen is niet mogelijk. Eerder werd in Londen, in samenwerking met Uber, een kort experiment gedaan met de bezorging van de befaamde balletjes. Maar het was voor het eerst dat IKEA zo’n groot deel van zijn menukaart beschikbaar stelde voor bezorging.

Volgens de Zweedse keten past de foodbezorging bij de ambities om nieuwe services te testen die passen bij de behoeften van de klant en een 'digitale en duurzame toekomst'. Of in het nieuwe jaar ook niet-Groningse consumenten van de dienst gebruik kunnen maken, is nog altijd niet duidelijk. Naast IKEA sloot Thuisbezorgd.nl ook deals met andere partijen. Zo werd er in Groningen proef gedraaid met het bezorgen van maaltijden van Jumbo foodmarkt, en werden in Eindhoven en Leiden maaltijden van verschillende stationsformules, zoals Julia's, La Place en Burger King, naar reizigers toegebracht.

Koffie is emotie
Een gewoon 'bakkie pleur’ kennen ze bij Nespresso niet. In de boutiques van de koffiewinkelketen draait het om de klant meenemen in de wereld achter koffie, van koffiebes tot capsule. “Koffie is emotie en verdient meer dan een eenvoudige transactie bij de toonbank”, stelde commercieel directeur Herman Rooswinkel eerder in een gesprek met RetailTrends. Dit jaar maakte Nespresso voor het eerst de verkoop van zijn koffiecapsules beschikbaar voor een andere partij. Online supermarkt Picnic had de primeur en heeft de capsules sinds eind vorige maand aan zijn assortiment toegevoegd. Een van de redenen voor Nespresso om deze stap te zitten is de rol die Picnic kan spelen in het recyclingproces van de gebruikte koffiecupjes. Nog geen kwart van de aluminiumcupjes wordt nu gerecycled; veel te weinig vindt het koffiebedrijf.

Lovetoys van Christine le Duc bij bol.com
We sluiten het overzicht af met de samenwerking tussen Christine le Duc en twee dochterbedrijven van Ahold Delhaize: Etos en bol.com. Het gehele assortiment, bestaande uit onder meer glijmiddelen, massageoliën en lovetoys, wordt sinds oktober door beide retailers aangeboden. Christine le Duc wil zo onder meer ‘de drempel voor consumenten verlagen’ om iets bij een erotiekwinkel te kopen. De samenwerking met bol.com komt niet helemaal onverwacht. In 2018 voorspelde ceo Audrey van Ham al een toekomstige samenwerking met de webwinkel, die ze als een van de grootste concurrenten van Christine le Duc aanwees. “Weinig mensen weten dit, maar tik maar eens vibrator in. Dan zie je hoe groot hun assortiment is.”

De kans is groot dat we in het nieuwe jaar weer veel meer samenwerkingen gaan zien. Wellicht heeft Albert Heijn dan meer geluk met het sluiten van deals en ziet de supermarktketen niet opnieuw concurrent Jumbo er met de beoogde samenwerkingspartner vandoor gaan. Over de samenwerking tussen de gele keten en HEMA gaan we in ieder geval vermoedelijk nog veel horen in 2020.